صبحانه

چای شیرین در سفره صبحانه كمتر ایرانی پیدا نمی‌شود و عطر چای و نان، آغاز یك روز خوش را برایمان رقم می‌زند. چای پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی دنیاست و روزانه یك میلیارد فنجان چای در دنیا نوشیده‌ می‌شود.
اكثر ما به چای سیاه عادت كرده‌ایم ولی انواع دیگر چای مثل چای سبز (تخمیر نشده) و چای اولانگ و پوچونگ (نیمه تخمیری) هم وجود دارند كه بد نیست آنها را در سفره صبحانه تجربه كنید. مصرف چای دم‌كرده هنگام صبحانه موجب تسریع حركات تنفسی، سرعت گردش خون و رفع خواب‌آلودگی و گوارش بهتر غذا می‌شود.
چای علاوه بر كافئین،‌ پروتئین و كربوهیدرات دارد. چای دارای ویتامین‌های متعددی از گروه B و اسیدفولیك (C) است و برگ‌سبز چای غنی از ویتامین C هستند. جوهرمازو (تانن) بخش‌ اصلی چای است. طعم تلخ چای مربوط به همین ماده است،‌ پزشكان نوشیدن چای‌سبز را كه حاوی تانن زیادی است، به علت اثرات آرام‌بخشی و مسكن آن بر معده و روده توصیه می‌كنند. یك عیب تانن چای این است كه، از جذب مواد معدنی به ویژه آهن ممانعت می‌كند. چای و پلی‌فنل‌های موجود در آن نقش بازدارنده علیه بسیاری از كارسینوژن‌ها (سرطان‌ها) دارد.
نتایج یك تحقیق در هلند نشان داد، خطر سكته قلبی برای مردانی كه روزانه ۴ فنجان چای می‌نوشند، ۷۰ درصد كمتر است. چای از ایجاد لخته‌های خطرناك كه منجر به سكته قلبی و مغزی می‌شوند، جلوگیری می‌كند و در كنترل فشار خون نیز مفید است. مطالعات دیگری نشان داده است مردم ژاپن كه بیشتر از سایر ملل چای می‌نوشند، كمتر به آلزایمر (زوال عقل) مبتلا می‌شوند. چای غنی از فواید بوده با مقاوم ساختن دندان‌ها در برابر پوسیدگی، میزان پوسیدگی دندان‌ها را كاهش می‌دهد
بر اساس مطالعات جدید چای با پیشگیری از تشكیل پلاك میكروبی، برخی باكتری‌های دندانی را كه می‌تواند باعث بیماری لثه شود، نابود می‌كند. افزودن شكر به چای می‌تواند از اثر ضد پوسیدگی چای بكاهد همچنین بعضی محققان اعتقاد دارند افزودن لیمو‌ترش به چای اثر آن را كاهش می‌دهد. چای‌سبز و سیاه هر دو برای سلامت مفیدند اما چای سبز چون عمل واكسیناسیون روی برگ‌های آن انجام نگرفته، خاصیتش از چای سیاه بیشتر است. چای‌های گیاهی نیز دم كرده برگ گیاهان مختلف (بابونه ... ) هستند و گفته می‌شود حاوی رنگدانه‌های بدون كافئین هستند، اگر حساسیت بیماری دارید، نباید از این چای‌های گیاهی استفاده كنید.
● شیر و لبنیات
نوشیدن یك لیوان شیر به عنوان صبحانه، نوشیدن یك لیوان مواد غذایی كامل و باارزش است. مواد غذایی همین یك لیوان شیر، به سه بخش آب،‌ چربی و مواد جامد غیر چرب كه شامل پروتئین‌های شیر (كازئین، آلبومین و گلوبولین) و مواد معدنی (كلسیم و فسفر) و لاكتوز است، تقسیم می‌شود. شیر شامل تمام اسید‌های آمینه ضروری بدن برای ساختن پروتئین‌ها ست. قند شیر، لاكتوز نام دارد كه شیرینی آن ۳۰ بار از قند و شكر كمتر است، لاكتوز چاق كننده نیست و مصرف آن برای بیماران دیابتی مضر نیست.
بسیاری از شیرهایی كه از سوپر ماركت‌ها تهیه می‌كنیم مقداری آب به آنها اضافه شده است كه از وزن مخصوص شیر می‌كاهد و به اصطلاح شیر را رقیق و سبك می‌كند، از طرف دیگر شیرهای كم‌چرب كه در بازار موجودند، بخشی از چربی خود را از دست داده‌اند. شیر پاستوریزه را نباید جوشاند چون از ارزش غذایی‌اش كاسته می‌شود.
همچنین این باور عمومی غلط است كه شیرهای استرل یزه به دلیل ماندگاری طولانی فاقد ارزش غذایی هستند، شیر در سیستم‌های صنعتی تهیه مواد غذایی به گونه‌ای تهیه می‌شود كه كمترین صدمه‌ای به ارزش غذایی آن وارد نمی‌شود. همان‌طور كه معروف است شیر از پوكی استخوان پیشگیری می‌كند و باعث استحكام دندان‌ها می‌شود و به این دلیل غنی بودن آن از اصطلاح معدنی <كلسیم و فسفر> است. دانشمندان انگلیسی دریافته‌اند مصرف شیر، پنیر، خامه و كره از بیماری آسم در كودكان پیشگیری می‌كند.
بر اساس آمارهای موجود، در حال حاضر مصرف سرانه شیر و فرآورده‌های لبنی در ایران ۵۷ گرم در سال برآورد شده است و این رقم در كشور‌های اروپایی ۵۳۰ تا ۵۰۰ كیلوگرم است. بنابراین این مسولیت مادران خانواده است كه شیر را در كنار چای و پنیر و نان به سفره صبحانه اضافه كنند .تصورش را بكنید اگر همه ما از فردا صبح یك لیوان شیر هنگام صبحانه بنوشیم، سرانه ملی ما چقدر افزایش خواهد یافت. فردا صبح یك لیوان شیر را فراموش نكنید.
● نان
هر كدام از ما نان مختلفی را برای صبحانه ترجیح می‌دهیم، از نان لواش گرفته تا سنگك و بربری و ما ایرانیان نان را بركت سفره می‌شناسیم و برای آن ارزش و احترام زیادی قائل هستیم. امروزه انواع متفاوتی از نان‌ها در بازار موجود است.
▪ نان سفید: نانی است كه از آرد سفید تهیه شده، یعنی آردی كه در تهیه آن فقط از دانه ‌غلات استفاده می‌شود.
▪ نان قهوه‌ای: نانی است كه در تهیه آن، دانه و ۰۱ درصد پوسته دانه (سبوس) به كار رفته است.
▪ نان كامل: نانی است كه در تهیه آرد آن، دانه كامل گندم (دانه به همراه سبوس) به كار رفته است.
▪ نان جوانه گندم: نانی است كه به آرد آن، پودر جوانه گندم اضافه كرده‌اند.
▪ نان غلات: نانی قهوه‌ای است كه به آن، دیگر انواع غلات را به صورت دانه كامل (پوسته به همراه دانه) اضافه كرده‌اند.
اكثر شما ایرانیان از نان لواش به عنوان صبحانه استفاده می‌كنید. نان لواش نانی نرم، تخت و نازك است كه از آردآب و خمیرمایه و نمك به دست می‌آید.
نان تست نوعی نان ورقه شده انگلیسی است كه با قرار دادن در برابر حرارت برشته‌ می‌شود. معمولا نان تست را با قرار دادن داخل دستگاه برقی تسترویافن، برشته می‌كنند. برای وعده صبحانه در اكثر نقاط دنیا از نان تست استفاده می‌شود. همچنین استفاده از این نوع نان برای صبحانه به افرادی كه ناراحتی‌های معده و روده دارند و دچار اسهال شده‌اند، توصیه می‌شود.
امروزه متخصصان تغدیه استفاده از نان‌هایی كه از غلات تهیه می‌شوند و به نان سبوس‌دار معروف شده‌اند را برای صبحانه و سایر وعده‌های غذایی توصیه می‌كنند، مطالعات نشان می‌دهند نان سیاه می‌تواند از دیابت، بیماری‌های قلبی، استئوپروز و شكستگی استخوان جلوگیری كند. همچنین میزان فیبر در نان سیاه از سایر نان‌ها بیشتر است. آرد سیاه محتوی كلسیم روزانه را فراهم می‌كند، پس می‌توان گفت نان یكی از منابع كلسیم است و از پوكی استخوان پیشگیری می‌كند. یكی دیگر از عناصری كه در نان سیاه وجود دارد، آهن است. كمبود آهن موجب بی‌حالی، سستی و خواب‌آلودگی و كم‌خونی می‌شود و اگر در این مرحله درمان نشود، بر روی اعصاب و مغز اثر می‌گذارد. آهن موجود در این نان به رشد سلول‌های عصبی كودك كمك كرده و باعث باهوشی می‌شود.

منبع : روزنامه سلامت