ابوالمجد سنائی غزنوی

جنسیت: مرد
نام پدر: آدم
تولد و وفات: (۴۶۵ /۴۷۳ -۵۲۵ /۵۴۵) قمری
محل تولد: غزنین
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر شیعی و عارف
در آغاز جوانی شاعری درباری و مداح و مسعود بن ابراهیم غزنوی و بهرام‌شاه بن مسعود بود. ولی بعد از خراسان و اقامت چند ساله در آن شهر و ملاقات با مشایخ تصوف در او تغییری ایجاد شد و کارش به زهد و انزوا و تأمل در حقایق عرفانی کشید بروز شخصیت سنائی از این اوان صورت گرفت و در این دوره است که او به سرودن قصاید معروف خود در زهد و وعظ و عرفان و ایجاد منظومه‌های مشهور پرداخت. وی در طریقت مرید شیخ ابویوسف یعقوب همدانی بود. مولانا جلال‌الدین رومی با وجود کمال فضل خود را از متابعان شیخ سنائی می‌داند. اثر سنائی در تغییر سبک شعر فارسی و ایجاد تنوع و تجدد در آن مسلم است. سنائی یکی از بزرگترین شاعران معروف ایران و شاعر تصوف و بنیان‌گذار این فن است. وی بعد از بازگشت از سفر مکه ، مدتی در بلخ به سر برد و از آنجا به سرخس و مرو و نیشابور رفت و هر جا چندی در سایهٔ تعهد و نیکو داشت بزرگان علم و رؤسای محل به سر می‌برد. در آغاز کار که شاعر مدّاح بود روش شاعران دورهٔ اول غزنوی خاصهٔ عنصری و فرخی را تقلید می‌کرد. در دورهٔ دوم که دورهٔ تغییر حال و تکامل معنوی اوست ، آثار او پر است از معارف و حقایق عرفانی و حکمی و اندیشه‌های دینی و زهد و وعظ و ترک تمثیلات تعلیمی که با بیانی شیوا و استوار ادا شده است. وی برای اثبات مقاصد خود و اصطلاحات وافر علمی از علوم مختلف زمان که در همهٔ آنها صاحب اطلاع بوده ، آراسته است و به همین جهت بسیاری از ابیات او دشوار و محتاج شرح و تفسیر شده است. این روش که سنائی در پیش گرفت مبدأ و تحول بزرگی در شعر فارسی و یکی از علل انصراف شعر از امور ساده و توضیحات عادی و توجه آنان به مسائل مشکلتر و سرودن قصاید طولانی در زهد ، حکمت ، عرفان ، و اخلاق شده است. از شعرای معاصر وی: مسعود سعد سلمان ، عثمان مختاری ، سیدحسن غزنوی ، معزی ، انوری ، سوزنی را می‌توان نام برد. او در غزنین درگذشت. از آثار وی: "حدیقهٔ الحقیقهٔ و شرسعهٔ‌الطریقهٔ"؛ "سیرالعباد"؛ "دیوان" قصاید و غزلیات؛ "کارنامهٔ بلخ"؛ "تحریمهٔ‌القلم"؛ "مکاتیب سنائی". و از آثار منسوب به او: "طریق‌التحقیق"؛ "عقل‌نامه"؛ "عشقنامه"؛ "سنائی‌آباد".

منبع : مطالب ارسالی