فرزندتان را برای زندگی آماده کنید

اگر تا به حال به دوره پیش دبستانی کودکان برای آمادگی آن‌ها جهت رفتن به مدرسه دقت کرده باشید، متوجه می‌شوید پیش دبستانی، مکانی است که شخصیت دانش‌آموزی کودک در آنجا شکل می‌گیرد و رفتار قانونمندانه جایگزین رفتارهای کودکانه می‌شود. کودک به‌تدریج متوجه می‌شود که از این پس باید چند ساعت در روز را خارج از منزل و بدون حضور مادر و خانواده مشغول آموختن شود و به خواسته‌های معلمش عمل کند و تکالیفش را به موقع انجام دهد. در کلاس بازیگوشی نکند و زمان صحبت کردن معلمان ساکت باشد و به صحبت‌های آن‌ها توجه کند.‏
کودک به پیش‌دبستانی می‌رود تا وقتی در سن شش سالگی از زندگی کودکانه و بدون مسئولیتش که تمام وقت به بازیگوشی و تفریح گذشته است، قدم به مدرسه و محیط آموزشی می‌گذارد تغییر شرایط او را غافلگیر نکند و دچار سردرگمی و ناتوانی نشود.‏
اگر کودکی دوران آمادگی یا پیش دبستانی را نگذراند و مستقیماً بدون مقدمه وارد مقطع ابتدایی شود، تغییر سریع شرایط، حجم سنگین دروس، محدودیت‌ها و قانون‌های جدی تحصیلی و دوری از خانواده او را شگفت زده می‌کند و چون آمادگی لازم برای حضور در موقعیت جدید به صورت ضربتی را ندارد، ممکن است تصور ذهنی ناخوشایندی نسبت به مدرسه و تحصیل در او به وجود آید.
در واقع دوره آمادگی برای کودک موقعیتی آزمایشی و جبران‌پذیر است، در این دوره او با قوانین و محدودیتهای تحصیلی آشنا می‌شود و با سعی و خطاهای متعدد به‌تدریج به شرایط جدید عادت می‌کند و مهارت و توان لازم برای حضور در کلاس‌های رسمی مقطع ابتدایی را آرام‌آرام به‌دست می‌آورد.‏
با این تحلیل می‌توان نتیجه گرفت که دوره پیش‌دبستانی علیرغم ظاهر ساده خود از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و با تغییری که در رفتار و شخصیت کودک به وجود می‌آورد، می‌تواند ذهنیت او را برای قرار گرفتن در موقعیت جدید آماده و کم و کاستی‌های دانش او را در این رابطه برطرف کند.‏
حال صحبت در این است وقتی فرزند رشد می‌کند، بزرگ‌تر می‌شود و در شرایط و موقعیت‌های جدید‌تر قرار می‌گیرد، آماده‌سازی ذهنی و آشنایی با شرایط جدید، هوشیارانه و به موقع از سوی والدین در مورد او اجرا می‌شود یا نه.
مثلا وقتی فرزند در دوره نوجوانی برای خود دوستانی انتخاب می‌کند، لازم است تا از سوی والدین نسبت به انتخابش ارشاد شود و نکاتی در مورد انتخاب دوست به وی یادآور شوند، خوب و بد را به درستی برای او تعریف کنند و این که چه کسانی موجب گرفتاری و دردسر اوخواهند شد و چه کسانی موجب پیشرفت و سر بلندی وی. در این صورت او بهتر می‌تواند دوست خوب و بد را از هم تشخیص دهد و با دقت بیشتر انتخاب بهتری انجام خواهد داد. ‏
فرزند در آستانه مقطع دبیرستان با تعیین رشته تحصیلی در موقعیت جدید قرار می‌گیرد و این مقطع از زندگی او اهمیت فراوانی در شکل گیری آینده وی دارد. والدین باید در این زمان اقدامات آگاهی دهنده را انجام دهند و فرزندشان را با انواع گوناگون مشاغل و رشته‌های تحصیلی آشنا سازند. مزیت و سختی‌های هر رشته و هر شغل را برایش شفاف سازی کنند تا او در کمال آگاهی و معرفت رشته تحصیلی و شغل خود را که مهمترین رکن موفقیت و خوشبختی او در زندگی آینده اش می‌باشد انتخاب کند.
در زمان اخذ گواهینامه رانندگی از همان ابتدای کار به او آموزش دهند که چرا وچگونه باید به قوانین رانندگی عمل کند و با رانندگی آرام و متداول موجب آرامش خاطر و حفظ سلامت خود، سرنشینان و دیگر رانندگان شود. ‏
‏ آیا والدین زمانی که خودرو برای فرزند خود خریداری می‌کنند به او می‌گویند که خودرو وسیله تخلیه احساسات و انرژی جوانی نیست؟ چگونه از آن مراقبت کند؟ روش استفاده درست ازخودرو چگونه است؟به او می‌گویند که بنزین سرمایه ملی است و هدر دادن آن به نفع خود و جامعه نیست؟ برای او توضیح می‌دهند که رانندگی مخاطره‌آمیز چه عواقب و گرفتاری‌هایی دارد و ممکن است با کوچکترین غفلتی جان خود و دیگران را به خطر بیندازد؟ به او می‌گویند که وقتی عصبانی است و حال خوشی ندارد نباید از خودرو استفاده کند؟ و...‏
زمانی فرا می‌رسد که فرزندان قصد ازدواج و تشکیل زندگی دارند. در این جا هم فرزند به آماده‌سازی و آموزش‌های زیادی نیاز دارد، مثلا باید متوجه شود که ازدواج مهم‌ترین و اساسی‌ترین انتخاب زندگی اوست که تمامی زندگی آینده‌اش را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و اثرات این انتخاب تا آخر عمر با او همراه می‌ماند. ‌باید بداند که هرچه شرایط فردی برای ازدواج آماده‌تر باشد، زندگی مشترک راحت‌تر و دلنشین‌تر است. باید بداند که اختلاف‌های عقیدتی، فرهنگی، تحصیلی، مالی و شغلی می‌تواند در زندگی مشترک موجب اختلاف‌های شدید و حتی جدایی شود. باید بداند ملاک انتخاب همسر آینده‌اش چیست، او باید متوجه شود تا طرف مقابلش را به طور کامل نشناخته و از جزئیات رفتاری و شخصیتی او و شخصیت خانوادگی‌اش باخبر نشده است، زندگی مشترکش را آغاز نکند. به طور کل زمانی که فرزند تصمیم به ازدواج دارد، باید او را با واقعیات، سختی، مشکلات و خوبی‌های زندگی به درستی آشنا کرد تا او با دید باز تصمیم بگیرد. ‏
قبل از این که فرزند شما به اتفاق همسرش تصمیم به بچه‌دار شدن بگیرند باید آن‌ها را متوجه ساخت که اکنون زمان پدر یا مادر شدن آن‌ها فرا رسیده یا این که آن‌ها هنوز دارای ضعف و محدودیت‌های بسیاری هستند. بایدآن‌ها را با وظایف پدر و مادر آشنا کرد و برایشان توضیح داد که فرزندان برای زندگی سالم به چه چیزهایی نیاز دارند.
به طور کلی پدر و مادر وظیفه دارند تا در هر مرحله از رشد و تکامل فرزندشان و زمان رویارویی با هر شرایط جدید آن‌ها را از نتایج امر آگاه و مطلع سازند و آموزش‌های لازم را داده و بر شرایط جدید کنترل کافی داشته باشند. فرزند داری تنها صرف به دنیا آوردن وی و نگهداری او در خانه و تامین خوراک و پوشاک وی نمی‌باشد.‏
والدین با توجه به موقعیت‌های متفاوتی که در هر مقطع برای فرزندشان پیش می‌آید، می‌توانند با آماده‌سازی و تقویت تصور ذهنی او لطف و کمک بزرگی به فرزند، خانواده،‌ جامعه و دیگران بکنند، زیرا تمامی این موارد زیرمجموعه تعلیم و تربیت درست فرزندان است.
آماده‌سازی‌ها و آموزش‌های ازقبل برنامه‌ریزی‌شده فرزند را در موقعیت و شرایط جدید مقتدر و توانمند می‌سازد و به علت داشتن تصور ذهنی و آگاهی قبلی از مشکلات و عواقب اقدامات آینده، به درستی تصمیم می‌گیرد و غافلگیر نمی‌شود.‏

امیر دشتکیان

منبع : روزنامه اطلاعات