دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
مجله ویستا
سوار بر بشقاب‌پرنده‌یی به نام اکستازی
تاریخچه
XTC، اكستازی، قرص X، قرص شادی‌بخش و قرص انرژی‌زا همگی اسامی مختلف تركیبی هستند به نام ۳ و ۴ متیلن دی‌اكسی متا آمفتامین (MDMA) كه از دسته تركیبات گروه آمفتامین است. البته در شرق، جنوب و جنوب شرق آسیا به تمامی مواد مخدر «نوع قرص» بدون توجه به اینكه حاوی MDMA باشد یا خیر، اكستازی گفته می‌شود. این ماده در سال ۱۹۱۴ در آلمان به عنوان كم‌كننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت ولی به دلیل عوارض جانبی فراوان از رده خارج شد. در دهه ۷۰ میلادی در روان‌درمانی برای كمك به بیان احساسات بیماران دوباره مورد استفاده قرار گرفت، تا اینكه در سال ۱۹۸۴ مشاهدات مختلف اؤرات مخرب آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی را به ا
ثبات رساند و در سال ۱۹۸۵ مصرف آن در امریكا ممنوع اعلام شد.
عوارض مصرف اكستازی
علایم مصرف بیش از حد اكستازی ممكن است همراه با فشار خون بالا، تشنج، حملات اضطرابی، توهم و افزایش ضربان قلب باشد. این امر مسلما برای افرادی كه مشكل قلبی و تنفسی دارند مرگبار است. از آنجایی كه معمولا اكستازی به همراه سایر مواد مخدر یا توهم‌زا مصرف می‌شود، افراد از خود بی خود شده و ممكن است در حالت توهم به كارهای خطرناكی دست بزنند مثل رانندگی با سرعت غیرمجاز كه به علت تاری دید و نداشتن تمركز فكری منجر به تصادف و مرگ شود، در مواردی هم می‌توان به پرت كردن از ارتفاع اشاره كرد. همچنین برخی اؤرات اكستازی نظیر اضطراب، سوءظن و رفتارهای تحریك آمیز ممكن است مشكلاتی در روابط كاری شخصی و خانوادگی فرد به وجود آورد. اكثر افرادی كه مصرف كننده قرص‌های شادی‌بخش هستند از عوارض ناشی از مصرف آن آگاه نبوده و در مصرف همزمان اكستازی و داروهای ضدافسردگی دچار مرگ می‌شوند. همچنین استفاده مكرر از این قرص‌ها بر روی حافظه طولانی مدت اثر می‌گذارد. اختلالات مغزی به تاریخچه مصرف اكستازی بستگی ندارد بلكه این امر به میزان دز مصرفی و شدت اعتیاد ارتباط دارد كه امكان بهبود كامل آن میسر نیست.تحقیقات كمی در مورد اؤرات احتمالی اكستازی روی جنین صورت گرفته است و در حال حاضر اطلاع دقیقی از عوارض جنینی آن موجود نیست. سوءمصرف سایر مواد مضر در مصرف كنندگان اكستازی نسبت به افراد غیرمصرف‌كننده اكستازی بسیار بیشتر است. همچنین به دلیل تركیب قرص‌های اكستازی تقلبی با سایر داروها همچون داروهای ضدافسردگی، توهم‌زا( LSD ) و همانند آن برای كاهش اثرات نامطلوب اكستازی، احتمال بروز اختلالات روحی و جسمی و علایم غیر قابل پیش‌بینی وجود دارد.MDMAبه لحاظ ساختمان و اثرات، مشابه آمفتامین‌ها و داروهای توهم‌زا همچون LSD است. آمفتامین باعث افزایش سرعت فعالیت سیستم اعصاب شده و به همین سبب به انرژی‌زا معروف است. داروهای توهم‌زا همچون LSDنیز بر درك اثر گذاشته و منجر به مشاهده یا شنیدن چیزهایی می‌شوند كه به واقع وجود ندارند.
تولید و مصرف اكستازی در جهان
بیشترین میزان مصرف اكستازی مربوط به شرق و جنوب شرق آسیا و پس از آن اروپا، استرالیا و ایالات متحده امریكا است. در حال حاضر، قرص‌های اكستازی فروخته شده در آسیا از چین و میانمار تامین می‌شود و در اندونزی و فیلیپین به صورت مخفیانه در حال گسترش است كه البته برخلاف سایر انواع مواد مخدر، تولید و قاچاق غیرقانونی و گسترده پدیده اكستازی را باید در اروپا جست‌وجو كرد. امروزه حدود ۲ درصد از مردم امریكا و ۷ تا ۱۱ درصد دانش‌آموزان دبیرستانی حداقل یك بار اكستازی مصرف كرده‌اند و میزان مسمومیت‌های ناشی از مصرف این مواد بشدت افزایش یافته است. همچنین آمارهای مربوط به كشور استرالیا نشانگر آن است كه ۱۶ درصد مردم آن در مرحله‌یی از زندگی، از اینگونه مواد استفاده كرده‌اند و بیشترین نسبت استفاده‌كنندگان ایرانی در گروه‌های ۲۹۲۰ سال و در جهان در گروه سنی ۲۵۱۸ سال قرار دارند.در ایران نیز متاسفانه استفاده از این قرص‌ها در چند سال اخیر نیز بسیار رایج شده ودر اشكال مختلف به فرم‌ها و رنگ‌های متعدد عرضه می‌شود. بدیهی است كه قیمت‌ها بسیار نازل این قرص‌ها در تمایل گروه‌های مختلف جامعه بخصوص جوانان موثر بوده و تهیه این فراورده‌های ارزان قیمت مواد دیگری نیز برای تداوم مصرف به كار رفته كه عوارض جبران ناپذیری را به بار می‌آورد.برخی از این تولیدات نیز دارای تركیبات غیرمتعارف بوده و یا تقلبی و دست‌ساز هستند.از این رو بسیاری از كشورهای دنیا و شاید هم می‌توان گفت همه آنها استفاده از این مواد انرژی‌زا را ممنوع اعلام كرده و بسیاری از سایت‌های اطلاع رسانی، رسانه‌های گروهی، مراكز مشاوره دست به دست هم داده تا در آگاه‌سازی و هوشیار نمودن گروه‌های مختلف جامعه و بویژه جوانان كه همواره سودجویان برای دستیابی به سودهای كلان آنها را به ورطه نیستی كشانده‌اند،اهتمام ورزند.نتایج یك تحقیق در بین نوجوانان ۱۵ تا ۲۵ ساله تهران نشان می‌دهد، شیوع مصرف اكستازی با فراوانی ۵۱۸ درصد، بیشتر از مصرف این ماده در اروپا و كشور برزیل بوده و در حال افزایش نیز است.این تحقیق كه توسط مركز آموزش و پژوهش سوءمصرف و وابستگی به مواد (موسسه داریوش) و به مجری‌گری دكتر «شعله بارونی» انجام شد مصرف اكستازی در بین نوجوانان ۱۵تا ۲۵ ساله مراجعه كننده به كافی‌شاپ‌های مناطق ۱ تا ۵ شهر تهران مورد بررسی قرارگرفت.در این تحقیق شایع ترین نحوه مصرف اكستازی به صورت خوراكی )قرص و كپسول( با فراوانی ۱۹۷ درصد بوده‌است.
۳۰ درصد نوجوانان علت استفاده مجدد از اكستازی را اصرار دوستان، ۶۶ درصد آنها نیاز جسمی و ۷۱ درصد ایجاد علایم قطع مصرف استفاده مجدد از اكس عنوان كردند.۷۳۸ درصد علت مصرف را نیاز روحی گفته بودند و ۷۳۷ درصد بدون داشتن هیچ دلیل خاصی اكس مصرف كرده بودند.
اثرات منفی و به ظاهر مثبت اكستازی
این دارو اثرات به ظاهر مثبت كوتاه مدتی از جمله افزایش شدید احساس سرخوشی، افزایش انرژی و تمایل به فعالیت‌های شدید و رقاهای طولانی مدت، احساس تعلق و نزدیكی به اطرافیان، احساس عشق وسرمستی، دست و دلبازی، افزایش هوشیاری و درك موسیقی، افزایش قدرت حواس پنج‌گانه، افزایش اعتماد به نفس و ... (همه به صورت كاذب ) را دربرمی‌گیرد.از جمله اثرات منفی اینگونه قرص‌ها عبارتند از كاهش اشتها، تاری دید، توهم بینایی، افزایش ضربان قلب، فك زدن طولانی، لرزش اندام، عصبانیت و بی‌میلی به استراحت، غذا خوردن و نوشیدن. اؤرات فوق بعد از ۲۰ دقیقه از مصرف دارو شروع و ۴ تا ۶ ساعت طول می‌كشد.مواردی از تداوم اثرات تا حدود ۳۲ ساعت پس از مصرف اكستازی نیز گزارش شده است.هرچند گفته می‌شود استفاده از این دارو در فرم خالا (كریستال MDMA )، اعتیاد جسمانی به همراه نداشته و تنها باعث وابستگی روانی می‌شود،اما بسیاری از تولیدكنندگان این قرص‌ها برای تداوم مصرف، از مواد مخدر و توهم‌زا استفاده می‌كنند كه همین امر سبب ایجاد وابستگی و اعتیاد می‌گردد.البته اثرات مصرف این مواد در دفعات بعد مصرف تنها با «دز » بالاتر امكان‌پذیر است و معمولا اعتیاد به آمفتامین بین جوانان با خوردن پنج قرص شروع می‌شود و با تكرار و بالابردن دز آن در مدت ۴۸ ساعت ممكن است حتی به صد قرص هم برسد و چه بسا اثرات مثبت اولیه نیز به وجود نمی‌آید. و در صورتی كه بدن وابستگی فیزیكی به داروهای خاص پیدا كند، درصورت محرومیت از دارو، علایم محرومیت از آن دارو بروز می‌كند كه در حال حاضر در مورد وابستگی فیزیكی بدن به اكستازی اطلاعات معتبری در دست نیست. اما در مورد وابستگی روانی استفاده از این داروها شواهد حاكی از بروز مشكلاتی در فرد است كه اگر این داروها پس از مدتی استفاده نشود سبب ایجاد اضطراب، حالت شك و تردید و افسردگی می‌شود.
رهاورد اكستازی
گرچه تعیین دقیق تعداد موارد مرگ ناشی از مصرف این مواد مشكل است ولی در بسیاری از موارد احتمال مرگ به دلایلی همچون اؤرات تحریكی ناشی از حمله قلبی یا خونریزی مغزی، افزایش حرارت ناشی از اثرات اكستازی، رقا و یا فعالیت طولانی مدت كه منجر به رسیدن درجه حرارت بدن به حد خطرناك شود، همچنین به علت كاهش سدیم بدن به سبب رقت بیش از اندازه خون به دنبال نوشیدن مقادیر زیاد مایعات و در نتیجه آن ورم مغزی می‌شود. تولید سالانه قرص‌های اكستازی در جهان رقمی در حدود ۱۲۵۱۰۰ تن (۴۱میلیارد قرص)برآورد می‌شود.این درحالی است كه در كشور ما كشفیات مواد محرك از نوع قرص‌های شادی بخش در مقایسه با كشفیات مواد مخدر از جمله تریاك، هرویین، حشیش و ... در سطحی نزولی است كه این امر اهتمام و دقت نظر نهادهای انتظامی و سایر ارگان‌ها را در كشف و آگاه سازی نسبت به اینگونه مواد می‌طلبد تا از رفتارهای ضداجتماعی افرادی كه از این قرص‌ها مصرف می‌كنند و گاهی صدمات جبران ناپذیری به خود و دیگر افراد جامعه می زنند، جلوگیری شود.
بدیهی است كه این سعی و تلاش والدین را نیز دربرمی‌گیرد تا با كنترل صحیح و رفتار مناسب، فرزندانشان را از ورود به عالم توهم و خیال بازدارند.به راستی جوانان در اكستازی به دنبال چه می‌گردند؟ شاید با سوار شدن بر بشقاب‌پرنده‌یی به نام اكستازی روی رویاهای سیاهی می‌نشینند كه جز جهنمی «این جهانی» مقصدی ندارد.
سارا قاسمی
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست