بروس ‌لی سلطان تکنیک‌ها!

صرف‌نظر از این‌که شما درباره نقش و عملکرد دست جلوئی (دستی که در مبارزات رزمی حمایل بدن رزمی‌کار قرار می‌گیرد) چه فکر می‌کنید باید اذعان کرد که اهمیت آن به‌عنوان یک تکنیک کلیدی در هنر رزمی jun fan jeet kune do به خوبی اثبات شده و حتی به گفته بروس‌ لی هسته اصلی آن محسوب می‌شود.
در قسمتی از کتاب ادوین هیس لت، مشت‌زن معروف از قول بروس لی افسانه‌ای آورده شده که او باور داشت این تکنیک، طلایه‌دار همه فنون رزمی است و دلایل خود را با ذکر نکاتی برمی‌شمرد. البته با خواندن این کتاب می‌توان کاملاً به این نکته پی برد که بروس‌ لی در عین حال که نکات کلیدی پیروزی بر حریفان را به‌طور خلاصه و مختصر عنوان می‌کرد، اندیشه‌های شخصی خود را نیز در آن می‌گنجاند. اندیشه‌هائی که چندین سال پیش از انتشار کتاب هیس لت هم در کتاب کوچکی از جیم دریسکول به نام (چپ مستقیم) منتشر شده و علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب کرده بود. در این‌جا نگاهی اجمالی به بعضی از مزیت‌های استفاده از این تکنیک می‌اندازیم:
● سرعت بالا:
کوتاه‌ترین فاصله بین دو نقطه، یک خط مستقیم محسوب می‌شود.
همان‌طور که دریسکول توصیف کرده است: این نکته در حقیقت بخشی از معماری هندسی آموزش هنرهای رزمی است و یادآور این مطلب که اگر زمان را ثابت در نظر بگیریم همیشه یک ضربه مستقیم مشت سریع‌تر از یک ضربه مشت چرخشی یا گردشی عمل کرده و شخص ضربه‌زننده هم بعد از نواختن ضربه سریع‌تر به حالت گارد اولیه‌اش بازمی‌گردد.
● دقت بیشتر:
دریسکول مزایای مشت‌های مستقیم را نسبت به مشت‌های چرخشی یا غیرمستقیم با توصیف تفاوت بین شمشیرهای دولبه و قداره‌ها و ذکر این نکته که اکثر مبارزان از دانستن نکات اصلی و کلیدی بی‌بهره مانده و در هنگام نبرد تنها مثل گربه‌ها به یکدیگر پنجه می‌اندازد توضیح داده است. او خاطرنشان می‌سازد که توسعه و پیشرفته ابزارآلات ابتدائی مبارزه از چماق و گرز گرفته تا ساخت تبر و قداره و بالاخره شمشیرهای دولبه بالاترین و به نوعی اوج تکامل ساخت ابزار مبارزه و استفاده از آن است. اگر به گذشته رجوع کنیم فنون ضربه، به دام انداختن حریف، چرخاندن بدن در حین مبارزه و... که به‌عنوان شالوده مبارزات رزمی شناخته می‌شدند هم‌اکنون سیر قهقرائی خود را طی می‌کنند. تناوب بیشتر و تعدد ضربات که باعث ایجاد ضربات و آسیب‌های بیشتری به حریف می‌شود.
از آن‌جا که ضربات مستقیم همیشه سریع‌تر و دقیق‌تر نواخته می‌شوند. دریسکول می‌گوید: مبارزانی که می‌توانند ضربات سریع‌تر و محکم‌تری را به حریفان وارد کرده و زودتر عکس‌العمل نشان دهند موفق‌تر از سایرین خواهند بود. بروس لی در این‌باره می‌گوید: ”بهتر است در همان ابتدای مسابقه قسمتی از توان خود را صرف نواختن مداوم و پشت سر هم ضربات کنید تا حریف را به‌طور کامل از پا بیندازید نه این‌که مجبور شوید در پایان مسابقه در حالی‌که همه نیروی خود را از دست داده‌اید هدف مشت‌های رقیب قرار بگیرید.“ هدف را در نظر بگیرید و بدون وقفه به آن ضربه بزنید.
● بازگشت آسان:
داشتن تعادل و توازن باعث دریافت آسیب کمتری می‌شود.
مسیر مستقیم دست رهبر (که در مقابل بدن مبارز قرار می‌گیرد) امکان این را که فرد بعد از دریافت و نواختن ضربه به حالت اولیه برگردد آسان‌تر می‌کند. اگر ضربه‌ای دریافت کردید، دستتان را به حالت نرمال در بهترین وضعیتی که می‌توانید قرار دهید تا بتوانید به وضعیت ثبات بازگردید و از نو ضربه بزنید. ضربه هوک حریف می‌تواند شما را از حالت توازنی که داشته‌اید خارج نماید. اما اگر خودتان به حریف هوکی واردآورید و از حالت توازن اولیه خارج شدید می‌توانید سریع با یک هوک از سمتی دیگر به حالت اولیه بازگردید. هرچند که بعد از زدن هوک دوم متوقف کردن شدت حرکات بعدی کار آسانی نخواهد بود. لذا چنین راه‌حلی به شما پیشنهاد نمی‌شود. اما می‌توانید بعد از دریافت هوک حریف، بلافاصله با یک هوک محکم پاسخ او را بدهید ولی باید تعادل خود را حفظ کنید و چون به علت چرخش، فاصله شما از بدن حریفتان بیشتر خواهد شد تلاش نمائید تا هرچه سریع‌تر به سرجای خود برگردید. همان‌طور که دریسکول می‌گوید: ”اگر فایتری به هنگام زدن یک ضربه چرخشی یا به قول آمریکائی‌ها (haymaker) دچار اشتباه یا عدل تعادل گردد می‌توانید مطمئن باشید که کاملاً در چنگال حریفش گرفتار خواهد شد.“
● ایمنی بیشتر:
استفاده از این تکنیک یک هدف کوچک‌تر را نشان می‌دهد.
این تکنیک دارای امنیت زیادی است زیرا ضربات پرتابی مشت آن، دقیقاً مثل ضرباتی است که یک شمشیرباز در هنگام حمله به حریف و هم‌زمان با باز کردن بازویش می‌نوازد و می‌توان گفت که عنصر اصلی ورزش شمشیربازی در حقیقت همین حفظ موقعیت و حرکات مستقیم و خطی است. وقتی که شما به رقیبتان مشت می‌زنید، به هنگام حمله به جلو تبدیل به هدف کوچک‌تری می‌شوید و به همین دلیل خط مرکزی بدن شما برای حریفتان غیرقابل دسترس خواهد شد. دریسکول می‌گوید: ”تنها راهی که یک ضربه مستقیم مشت می‌تواند شما را در برابر حملات حریفتان محافظت نماید این است که آن را دقیق و حساب‌شده بزنید. به عقیده وی ممکن است فایتری یک ضربه چپ مستقیم برای گمراه کردن حریفش بنوازد و یا گارد سختی برای دفاع در برابر رقیبش بگیرد. اولین مشت‌هائی که در این موارد ردوبدل می‌شوند معمولاً به علت عکس‌العمل حریف از مسیر اصلی خود منحرف می‌شوند و یا به عبارت دیگر قدرت خود را از دست می‌دهند.“
این ضربات به‌صورت اتوماتیک درست نواخته می‌شوند و معمولاً برای دست فرد ضربه‌زننده آسیب جدی ایجاد نمی‌کنند. درباره این موضوع در مقاله‌ای که در ماه مه سال ۲۰۰۷ درباره مسیر نیروی جک دمپسی نوشته شده بود به‌صورت کامل توضیحاتی داده شده است. اما در این‌جا توصیف زیبا و جامعی از دریکسول می‌آوریم: استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و رگ و پی دست و بازو از نظر طبیعی و فیزیکی طوری طراحی شده‌اند که در هنگام نواختن یک ضربه مستقیم و درست مشت مانع از ایجاد آسیب و درد در فرد گردند در حالی‌که ضربه ناشی از یک حرکت چرخشی مشت دست و مچ فرد را به خطر می‌اندازد.
این‌ها دلایل و مواردی بودند که بروس لی درباره این‌که چرا ضربات مستقیم مشت را هسته اصلی مبارزات رزمی می‌دانست ذکر می‌کرد. شاید این آرزوی خیلی از رزمی‌کاران فعلی باشد که می‌خواهند این توضیحات را به‌صورت عملی و با خود لی تجربه کنند. هرچند در حال حاضر تنها چیزی که اکنون از وی برای ما به‌جای مانده دست‌نوشته‌ها و نکاتی است که بروس در تمرین‌هایش به آنها می‌پرداخت، اما باید اذعان کرد که ریشه‌های jkd را می‌توان در شمشیربازی غربی و نوشته‌های بوکسورهائی هم‌چون جیم دریسکول مشاهده کرد.

نویسنده: تری تام
مترجم: ستاره کریمیان
▪ درباره نویسنده: تری‌ تام که بیشتر درباره تغذیه در ورزش مطالعه کرده و می‌نویسد، یکی از اعضاء هیئت مدیره بنیاد بروس لی و اولین زنی می‌باشد که تحت آموزش و مربیگری تد وانگ به تدریس جیت‌ کان‌دو پرداخته است. جیت کان‌دو در حقیقت ستون اصلی این مؤسسه می‌باشد.

منبع : مجله‌رزم‌آور