یکشنبه, ۱۳ آبان, ۱۴۰۳ / 3 November, 2024
مجله ویستا

شجره‌ پاکان‌


شجره‌ پاکان‌
امامزادگان‌ در طول‌ تاریخ‌ تا به‌ امروز همیشه‌ از جایگاه‌ ویژه‌یی‌ نزد ایرانیان‌ و سایر مسلمانان‌ در دیگر كشورها برخوردار بوده‌اند. مردم‌ در غم‌ و شادی‌ به‌ نزدیك‌ترین‌ امامزاده‌ محل‌ سكونت‌ خود می‌روند و ضمن‌ زیارت‌ كردن‌ به‌ راز و نیاز كردن‌ با این‌ معصوم‌زادگان‌ می‌پردازند. در اینجا جهت‌ آشنایی‌ هرچه‌ بیشتر با معصوم‌زادگان‌ به‌ معرفی‌ تعدادی‌ از آن‌ عزیزان‌ و بزرگان‌ می‌پردازیم‌.
● آستان‌ مقدس‌ احمدی‌ (ع) (شاهچراغ)
حضرت‌ سیدمیراحمد برادر حضرت‌ امام‌ رضا(ع) است‌ . آن‌ حضرت‌ در زمان‌ خلافت‌ مامون‌ عباسی‌ به‌ هنگام‌ عزیمت‌ به‌ طوس‌ درگذر از شیراز به‌ دست‌ عوامل‌ حكومت‌ به‌ درجه‌ شهادت‌ رسید. قبر حضرت‌ بعدها در زمان‌ امیر عضدالدوله‌ دیلمی‌ ، كشف‌ و بقعه‌یی‌ بر آن‌ بنا شد و در قرون‌ گذشته‌ نیز مرتبا مرمت‌ گردیده‌ است‌ .
● حرم‌ حضرت‌ سید میر محمد (ع)
بقعه‌ مطهر حضرت‌ سید میر محمد(ع) برادر حضرت‌ سیدمیراحمد (ع) شاهچراغ‌ در دویست‌ متری‌ شرق‌ بقعه‌ شاهچراغ‌ واقع‌ است‌ .
● حرم‌ حضرت‌ سید علاء الدین‌ حسین‌ (ع)
از دیگر بقاع‌ متبركه‌ و مقدس‌ شیراز آستانه‌ سید علاءالدین‌ حسین‌(ع) واقع‌ در خیابان‌ آستانه‌ است‌ . حضرت‌ میرعلاءالدین‌ حسین‌ (ع) در اواخر قرن‌ دوم‌ هجری‌ هنگامی‌ كه‌ برای‌ دیدار برادر خود امام‌ رضا (ع) از راه‌ شیراز عازم‌ طوس‌ بود در شهر شیراز شهید شد . بنای‌ بقعه‌ در اوایل‌ دوره‌ صفویه‌ ساخته‌ شده‌ است‌.
● حرم‌ حضرت‌ علی‌ بن‌ حمزه‌ (ع)
بقعه‌ حضرت‌ میر علی‌ حمزه‌ (ع) برادر حضرت‌ سید میر احمد (ع) شاهچراغ‌ در خیابان‌ حافظ‌ جنب‌ شمالی‌ پل‌ اصفهان‌ واقع‌ است‌.
● فاطمه (كبری) (س)
حضرت‌ فاطمه‌ كبری‌ ملقب‌ به‌ معصومه‌، روز ۱ ذوالقعده‌ ۱۷۳ ه.ق‌ در شهر مدینه‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. مادر وی‌ نجمه‌ یا تكتم‌ بوده‌ و خواهر اعیانی‌ امام‌ رضا(ع) محسوب‌ می‌شود. از پدر و برادرش‌ روایت‌ می‌كرده‌ و فضل‌ و كمالش‌ زبانزد خاص‌ و عام‌ بوده‌ است‌. این‌ بانو به‌ برادرش‌ امام‌ رضا (ع) محبت‌ زیادی‌ داشت‌ و پس‌ از اعلام‌ ولایتعهدی‌ ایشان‌، به‌ قصد زیارت‌ برادر در مرو به‌ ایران‌ آمد. در ساوه‌ بیمار شد و به‌ طرف‌ قم‌ رفت‌. در قم‌ میهمان‌ موسی‌ بن‌ خزرج‌ اشعری‌ گردید و پس‌ از ۱۷ روز بیماری‌ در ۱۰ ربیع‌الثانی‌ ۲۰۱ ه.ق‌ جهان‌ را بدرود گفت‌.
آرامگاه‌ مطهر ایشان‌ در محله‌ بابلان‌ قم‌ قرار گرفت‌، كه‌ امروزه‌ زیارتگاه‌ شیعیان‌ جهان‌ است‌. بعضی‌ از اهل‌ رجال‌ برای‌ امام‌ كاظم‌(ع) چهار دختر به‌ نام‌ فاطمه‌ ذكر كرده‌اند: كبری‌، وسطی‌، صغری‌، اخری‌. حضرت‌ معصومه‌ (س) پس‌ از حضرت‌ زهرا (س) و زینب‌ كبری‌(س) فاضل‌ترین‌ دختر در میان‌ معصوم‌زادگان‌ است‌.
● فاطمه‌ (صغری)(س)
از زنان‌ محدثه‌، پرهیزكار و نامدار شیعه‌ در قرن‌ سوم‌ هجری‌ است‌ كه‌ پس‌ از شهادت‌ پدرش‌، به‌ امامت‌ برادرش‌ امام‌ رضا(ع) اعتقاد راسخ‌ یافت‌ و از ایشان‌ نقل‌ حدیث‌ نمود.
قبل‌ از سال‌ ۱۸۵ ه.ق‌ و پس‌ از حضرت‌ فاطمه‌ معصومه‌(س) به‌ دنیا آمد از تاریخ‌ وفات‌ و آرامگاه‌ وی‌ اطلاع‌ دقیقی‌ در دست‌ نیست‌. آرامگاهی‌ به‌ نام‌ ایشان‌ در بادكوبه‌ آذربایجان‌ قرار دارد.
● محمد بن‌ موسی‌(ع)
محمد بن‌ موسی‌ برادر اعیانی‌ شاه‌ چراغ‌ (احمد) سیدی‌ والا مقام‌، پرهیزگار و صاحب‌ فضل‌ و كمال‌ بوده‌ است‌. با وضو بودن‌ و نماز شب‌ وی‌ مشهور خاص‌ و عام‌ بود، از این‌ رو به‌ محمد عابد شهرت‌ داشته‌ است‌. محمد قرآن‌ كریم‌ را استنساخ‌ می‌ كرد و از دستمزد آن‌ ۱۰۰۰ برده‌ را آزاد كرد. از وی‌ ۷ فرزند باقی‌ ماند: ۱ حكیمه‌ ۲ كلثوم‌ ۳ بریهه‌ ۴ جعفر ۵ فاطمه‌ ۶ محمد ۷ ابراهیم‌ مجاب‌. همراه‌ برادرش‌ احمد به‌ قصد دیدار امام‌ رضا (ع) از مدینه‌ به‌ سوی‌ مرو حركت‌ كرد، اما در شیراز با سپاه‌ عامل‌ مامون‌ مواجه‌ شد و در این‌ شهر به‌ شهادت‌ رسید یا در انزوا دار فانی‌ را وداع‌ گفت‌. مرقد مطهر ایشان‌ به‌ نام‌ میرمحمد عابد در شیراز قرار دارد. آرامگاههای‌ منسوب‌ به‌ ایشان‌ در ده‌ ها نقطه‌ ایران‌ واقع‌ شده‌ كه‌ هیچ‌ یك‌ سندیت‌ تاریخی‌ ندارند، از جمله‌ كاخك‌ گناباد، میقان‌ اراك‌ و جوپار كرمان‌.
● عبدالله‌(ع)
عبدالله‌(ع) نام‌ مادرش‌ را كنیزی‌ معروف‌ به‌ عوكلانی‌ نوشته‌اند. وی‌ عمر درازی‌ كرد و تا زمان‌ امام‌ جواد (ع) زیست‌ و به‌ امامت‌ برادر و برادرزاده‌اش‌ اعتقاد داشت‌. وی‌ مورد احترام‌ مردم‌ بود و همیشه‌ لباس‌ خشن‌ می‌پوشید و اثر سجده‌ بر پیشانی‌اش‌ نمودار بود. از پدر و برادرش‌ حدیث‌ روایت‌ كرده‌ و با وجود سن‌ بسیار، از امام‌ جواد (ع) كه‌ در آغاز امامت‌ تنها ۹ سال‌ سن‌ داشت‌ تبعیت‌ نموده‌ است‌. آرامگاه‌ وی‌ در مدینه‌ قرار دارد.
● عبیدالله‌ (ع)
مادرش‌ را كنیز دانسته‌اند. سادات‌ موسوی‌ مصر، خود را به‌ او منسوب‌ می‌ كنند. از او یازده‌ فرزند به‌ جای‌ مانده‌ است‌: ۱ اسماء ۲ زینب‌ ۳ فاطمه‌ ۴ محمد یمامی‌ ۵ جعفر ۶ قاسم‌ ۷ علی‌ ۸ موسی‌ ۹ حسن‌ ۱۰ حسین‌ ۱۱ احمد.
وی‌ از پدر و برادرش‌ روایت‌ كرده‌ است‌. آرامگاه‌ عبیدالله‌ در شهر كوفه‌ قرار دارد.
● علیه‌(س)
علیه‌ (س)، از بانوان‌ سرشناس‌ و برجسته‌ شیعه‌ در سده‌ سوم‌ هجری‌ است‌. مادر وی‌ را كنیز دانسته‌اند. او از پدر بزرگوارش‌ امام‌ كاظم‌ (ع) و برادرش‌ امام‌ رضا (ع) روایت‌ كرده‌ است‌. وی‌ قبل‌ از سال‌ ۱۷۵ ه.ق‌ در مدینه‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. از تاریخ‌ وفات‌ و آرامگاه‌ وی‌ در تذكره‌ها گزارشی‌ نوشته‌ نشده‌ است‌.
● زید (ع)
زید وقتی‌ در بصره‌ قیام‌ كرد، خانه‌های‌ بنی‌عباس‌ را آتش‌ زد. از این‌ رو به‌ زیدالنار معروف‌ شد. او به‌ مذهب‌ زیدیه‌ اعتقاد داشت‌ و همراه‌ ابوالسرایا قیام‌ كرد و از طرف‌ وی‌ والی‌ بصره‌ شد. حسن‌ بن‌ سهل‌ در جنگ‌ او را شكست‌ داد و نزد مامون‌ فرستاد. مامون‌ او را بخاطر امام‌ رضا (ع) بخشید.
آنطور كه‌ از روایات‌ پیداست‌ رابطه‌یی‌ بین‌ زید و برادرش‌ امام‌ رضا(ع) نبوده‌ است‌. مرگ‌ او را در زمان‌ مامون‌ یا متوكل‌ یا مستعین‌ دانسته‌اند. اما به‌ احتمال‌ قوی‌ در مرو مسموم‌ شد و به‌ شهادت‌ رسید و آرامگاههایی‌ در سامرا، خراسان‌ و اهواز و اصفهان‌ به‌ او منسوب‌ است‌.
● هارون‌ (ع)
از فرزندان‌ بزرگوار امام‌ هفتم‌ است‌ كه‌ قبل‌ از سال‌ ۱۷۵ ه.ق‌ از مادری‌ كنیز در مدینه‌ به‌ دنیا آمد. وی‌ فرزندی‌ به‌ نام‌ احمد داشته‌، از این‌ رو ابواحمد خوانده‌ می‌شد. برخی‌ نیز وی‌ را صاحب‌ ۸ فرزند می‌دانند كه‌ همگی‌ در زمان‌ حیات‌ او درگذشته‌اند. گفته‌اند حكومت‌ عباسی‌ بر هارون‌ سخت‌ گرفت‌ و او به‌ شهرستان‌ گریخت‌. آرامگاه‌ وی‌ در شهرستان‌ می‌باشد و مقابری‌ نیز در طالقان‌، اصفهان‌، ساوه‌ و كاشان‌ بدو منسوب‌ است‌. در برخی‌ منابع‌ شهادت‌ وی‌ در سال‌ ۲۰۳ ه.ق‌ نقل‌ شده‌ است‌.
● زینب‌ (صغری) (س)
برخی‌ از مورخان‌ معتقدند كه‌ امام‌ فقط‌ یك‌ دختر به‌ نام‌ زینب‌ داشته‌ و برخی‌ نیز از دو یا سه‌ فرزند به‌ نام‌ زینب‌، یاد كرده‌اند. در روستای‌ ارزنان‌ اصفهان‌ آرامگاهی‌ به‌ نام‌ زینب‌ بنت‌ موسی‌ بن‌ جعفر (ع) وجود دارد. از تولد، ازدواج‌ و مرگ‌ این‌ بانوی‌ مقدس‌ آگاهی‌ دقیقی‌ در دست‌ نیست‌.● عایشه‌ (س)
عایشه‌ یا عباسه‌، مادرش‌ كنیز بوده‌ است‌. عایشه‌ تنها معصوم‌زاده‌یی‌ است‌ كه‌ به‌ این‌ اسم‌ خوانده‌ می‌شود. وی‌ زنی‌ پارساست‌ كه‌ به‌ امامت‌ برادرش‌ امام‌ رضا (ع) اعتقادی‌ راسخ‌ داشته‌ است‌. از تاریخ‌ وفات‌ او اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌.
● سلیمان‌
مادرش‌ را كنیز نوشته‌اند. وی‌ اندیشمندی‌ جوان‌، فقیه‌ ، محدث‌ و پارسا بود. همراه‌ خواهرش‌ فاطمه‌ معصومه‌ (س) به‌ قصد دیدار برادرش‌ امام‌ رضا (ع) وارد ایران‌ گردید. در ساوه‌ به‌ دست‌ حاكم‌ شهر به‌ شهادت‌ رسید و در روستای‌ آوه‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شد.
● زینب‌(كبری) (س)
زینب‌ كبری‌ دختر ارجمند، صادق‌، فاضل‌ و پرهیزكار امام‌ موسی‌ كاظم‌ (ع) است‌ كه‌ مادرش‌ را كنیز دانسته‌اند. از تاریخ‌ زندگی‌ این‌ بانوی‌ برجسته‌ شیعه‌ در قرن‌ سوم‌ هجری‌ گزارشی‌ به‌ دست‌ ما نرسیده‌ است‌.
● لبابه‌ (س)
محدث‌ قمی‌ نام‌ وی‌ را لبانه‌ ذكر كرده‌ است‌. وی‌ همنام‌ لبابه‌ همسر ابوالفضل‌ العباس‌(ع) است‌ و جز او كسی‌ به‌ این‌ نام‌ در میان‌ دختران‌ ائمه‌ اطهار علیهم‌السلام‌ دیده‌ نمی‌شود. مادر وی‌ كنیز بوده‌ است‌. از تاریخ‌ تولد، ازدواج‌ و یا مرگ‌ او اطلاعی‌ در دست‌ نداریم‌. لبابه‌ از پدر و برادرش‌ روایت‌ می‌ كرده‌ است‌.
● اسماعیل‌ بن‌ موسی‌ (ع)
برادر امام‌ رضا صلوات‌ الله‌ علیه‌ و یكی‌ از پنج‌ نفری‌ است‌ كه‌ امام‌ كاظم‌ علیه‌ السلام‌ در ظاهر وی‌ و امام‌ رضا علیه‌ السلام‌ را شاهد بر وصیت‌ خویش‌ قرار دادند، چنان‌ كه‌ شیخ‌ طوسی‌ در التهذیب‌ باب‌ وقوف‌ و صدقات‌ روایت‌ كرده‌ است‌.
نجاشی‌ در تعریف‌ شخصیت‌ وی‌ می‌گوید: اسماعیل‌ بن‌ موسی‌ بن‌ جعفر بن‌ محمد بن‌ علی‌ بن‌ حسین‌ علیهم‌ السلام‌ به‌ مصر مهاجرت‌ كرد و در همان‌ جا سكنی‌ گزید و صاحب‌ فرزندانی‌ شد. كتابی‌ دارد كه‌ از پدرش‌ از پدرانش‌ روایت‌ می‌كند؛ از جمله‌: كتاب‌ طهارت‌، كتاب‌ صلات‌، كتاب‌ زكات‌، كتاب‌ صوم‌ (ره)، كتاب‌ حج‌...، كتاب‌ سنن‌ و آداب‌، كتاب‌ رویا، كه‌ بر این‌ كتابها نام‌ اشعثیات‌ نهاده‌ است‌، چون‌ از محمد بن‌ محمد بن‌ اشعث‌، كه‌ بنا به‌ نظر مشهور مورد اعتماد است‌، روایت‌ می‌كند.اسماعیل‌ بن‌ موسی‌ از طرف‌ امام‌ محمد جواد علیه‌ السلام‌ متولی‌ وقف‌ بود، و در سال‌۲۱۰ ه. ق‌ مامور شد بر جنازه‌ صفوان‌ بن‌ یحیی‌ نماز میت‌ بخواند. این‌ مطلب‌ را كشی‌ در شرح‌ حال‌ صفوان‌ بن‌ یحیی‌ آورده‌ است‌.
شیخ‌ مفید در مورد فرزندان‌ امام‌ موسی‌ كاظم‌ علیه‌ السلام‌ مطالبی‌ فرموده‌، از جمله‌ اینكه‌ برای‌ هر یك‌ از آنها فضل‌ و منقبت‌ مشهوری‌ بیان‌ شده‌، كما اینكه‌ در كتاب‌ ارشاد در باب‌ تعداد فرزندان‌ امام‌ كاظم‌ علیه‌ السلام‌ به‌ این‌ مطلب‌ اشاره‌ شده‌ است‌ و از اسماعیل‌ بن‌ موسی‌ روایتی‌ نقل‌ می‌كند كه‌ در باب‌ سیره‌ امام‌ كاظم‌ علیه‌ السلام‌ آمده‌ است‌. و شیخ‌ مفید از وی‌ از طریق‌ یعقوب‌ بن‌ یزید از امام‌ رضا روایت‌ می‌كند كه‌: از امام‌ علی‌ بن‌ حسین‌ علیه‌ السلام‌ سوال‌ شد: چرا شب‌ زنده‌ داران‌ در بین‌ مردم‌ از نورانیت‌ چهره‌ برخوردارند!حضرت‌ فرمود: چون‌ آنها با خدا خلوت‌ می‌كنند و خدا هم‌ با نور خود آنها را نورانی‌ می‌كند.
● بریهه‌ (س)
او از زنان‌ برجسته‌ شیعه‌ در قرن‌ دوم‌ و سوم‌ هجری‌ است‌. گویا اولین‌ معصوم‌ زاده‌یی‌ است‌ كه‌ به‌ این‌ نام‌ خوانده‌ شده‌ و مادر وی‌ كنیز بوده‌ است‌. از تاریخ‌ تولد، وفات‌ و آرامگاه‌ وی‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌.
● جعفر(ع)
وی‌ قبل‌ از سال‌ ۱۸۰ ه‌ق‌ در مدینه‌ چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. مادر وی‌ كنیز بوده‌ است‌ و چون‌ بیشتر اوقات‌ ساكن‌ خوار مكه‌ بوده‌، از این‌ رو خود و فرزندانش‌ به‌ خواریون‌ یا شجریون‌ شهرت‌ یافته‌اند. از او ۱۴ فرزند (۶ پسر و ۸ دختر) باقی‌ ماندند. او با حسن‌، اسماعیل‌ و هارون‌ از یك‌ مادر بوده‌ است‌. مقبره‌ وی‌ در خوار مكه‌ قرار دارد.
● حسین‌ (ع)
حسین‌ بن‌ موسی‌(ع) ملقب‌ به‌ سید علاءالدین‌ از اصحاب‌ امام‌ كاظم‌ (ع) و امام‌ رضا (ع) به‌ شمار می‌آید و برخی‌ او را واقفی‌ می‌دانند. از امام‌ جواد(ع) پرسیدند: كدام‌ یك‌ از عموهایت‌ نسبت‌ به‌ تو نیكوكارترند؟
امام‌ فرمودند: حسین‌.
وقتی‌ كه‌ امام‌ رضا (ع) شنید، فرمود: به‌ خدا سوگند راست‌ گفته‌ است‌. وی‌ نسبت‌ به‌ او از همه‌ نیكوكارتر است‌.
از تاریخ‌ تولد و مرگ‌ وی‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌. وی‌ در كوفه‌ از دنیا رفت‌ و در عباسیه‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شد. آرامگاه‌های‌ منسوب‌ به‌ ایشان‌ در شیراز، قزوین‌ و طبس‌ و كرمان‌ دیده‌ می‌شود.
● اسحاق‌ (ع)
وی‌ ملقب‌ به‌ امین‌ یا امیر بوده‌ و مادرش‌ را ام‌ ولد دانسته‌ اند. از پدر و برادرش‌ امام‌ رضا (ع) و عمویش‌ علی‌ بن‌ جعفر صادق‌(ع) روایت‌ می‌ كرده‌ است‌. وی‌ با دختر عموی‌ خود یعنی‌ نوه‌ امام‌ صادق‌، كه‌ علی‌ بن‌ جعفر باشد، در زمان‌ مامون‌ ازدواج‌ كرد. برخی‌ می‌گویند كه‌ وی‌ علیه‌ مامون‌ قیام‌ كرده‌، در سال‌ ۲۴۰ ه‌. ق‌ در شهر مدینه‌ درگذشت‌ و در همان‌ شهر به‌ خاك‌ سپرده‌ شد. تنها دختر او به‌ نام‌ رقیه‌ بود كه‌ عمر طولانی‌ نمود، تا سر انجام‌ در سال‌۳۱۶ ه‌ق‌ در بغداد وفات‌ یافت‌. آرامگاههای‌ منسوب‌ به‌ ایشان‌ در ساوه‌ و اسفراین‌ قرار دارد.
● حكیمه ‌(س)
از زنان‌ برجسته‌ شیعه‌ در سده‌ دوم‌ و سوم‌ هجری‌ است‌. این‌ زن‌ فقیه‌، محدث‌، سخی‌ و پرهیزكار از اصحاب‌ امام‌ كاظم‌، امام‌ رضا و امام‌ جواد علیهم‌السلام‌ است‌. امام‌ رضا (ع) به‌ این‌ بانو دستور داد تا كنار خیزران (مادر امام‌ نهم) در هنگام‌ میلاد مبارك‌ فرزندش‌ باشد. وی‌ در مدینه‌ می‌زیست‌ و در همین‌ شهر درگذشت‌.
● ابراهیم‌ (ع)
ابراهیم‌ بن‌ موسی‌ معروف‌ به‌ جزار و ملقب‌ به‌ مرتضی‌، یكی‌ از ائمه‌ زیدیه‌ است‌ كه‌ مدتی‌ بر یمن‌ و مكه‌ فرمان‌ راند. بعضی‌ نوشته‌اند كه‌ امام‌ هفتم‌ دارای‌ ۲ فرزند به‌ نام‌ ابراهیم‌ بوده‌ است‌: ابراهیم‌ اكبر كه‌ در یمن‌ به‌ حكومت‌ رسید و ابراهیم‌ اصغر كه‌ ملقب‌ به‌ مرتضی‌ بود.
ابراهیم‌ را مردی‌ كریم‌، دلیر و محدث‌ معرفی‌ كرده‌اند. در سال‌ ۱۹۸ ه‌ق‌ محمد بن‌ ابراهیم‌ به‌ یاری‌ ابوالسرایا در كوفه‌ قیام‌ كرد و ابراهیم‌ بن‌ موسی‌ نیز با او بیعت‌ كرد؛ اما دیری‌ نپایید كه‌ ابن‌ طباطبا چشم‌ از جهان‌ فروبست‌. بعضی‌ نوشته‌اند كه‌ وی‌ از جانب‌ ابوالسرایا به‌ حكومت‌ یمن‌ برگزیده‌ شد. ابراهیم‌ در جنگ‌ با حسن‌ بن‌ سهل‌ (فرمانده‌ لشكریان‌ مامون) شكست‌ خورد و روانه‌ مكه‌ شد. یزید بن‌ محمد حاكم‌ مكه‌، از ابراهیم‌ شكست‌ خورد و ابراهیم‌ وارد مكه‌ گردید.
معروف‌ است‌ كه‌ ابراهیم‌ بن‌ موسی‌(ع) به‌ بغداد رفت‌ و از خلیفه‌ امان‌ خواست‌ و مامون‌ وی‌ را امان‌ داد؛ یا به‌ قولی‌ امام‌ رضا (ع) نزد مامون‌ از وی‌ شفاعت‌ كرد. او یك‌ بار در مخالفت‌ عباسیان‌ و یك‌ بار به‌ عنوان‌ نماینده‌ ایشان‌ بر یمن‌ فرمان‌ راند. ابراهیم‌ در سال‌ ۲۱۰ ه‌.ق‌ به‌ دستور مامون‌ مسموم‌ شد و به‌ شهادت‌ رسید. آرامگاه‌ وی‌ در كنار مرقد مطهر پدرش‌ در صحن‌ كاظمین‌ قرار دارد. مزارات‌ منسوب‌ به‌ ایشان‌ در اكثر نقاط‌ ایران‌ دیده‌ می‌شود.

منبع‌: بنیاد پژوهش‌های‌ اسلامی‌
آستان‌ قدس‌ رضوی‌
منبع : روزنامه اعتماد