صنعت نرم‌افزار ایران در حسرت رونق و افتخار

توسعه IT در کشور در حالی قدم به قدم پیش می‌رود که متخصصان این رشته اعتقاد دارند ایران شما در رشته‌های خاصی از ICT توانمندی پیشرفت را دارد.
به اعتقاد این دسته از کارشناسان صنعت نرم‌افزار به دلیل وابستگی به نیروی کار خلاق، سرمایه‌گذاری نسبتا کم و ویژگی‌های دیگر صنایع کشور می‌تواند بهترین موقعیت را برای رشد در داخل کشور داشته باشد.
اما به‌رغم این امیدواری بسیاری از شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در کشور هم اکنون محصولات خود را با نام‌های غیر ایرانی در بازارهای جهانی عرضه می‌کنند. یک کارشناس حوزه نرم‌افزار اعتقاد دارد: بسیاری از شرکت‌های صاحب نام نرم‌افزاری ایران محصولات فایل رقابتی را با نمونه‌های خارجی تولید می‌کنند که گاه از نظر کیفیت و بهره‌وری در شرایطی به مراتب بیشتر از نمونه‌های خارجی است اما به دلیل ناشناختگی نام ایران در عرصه نرم‌افزار دنیا و عدم تلاش برای شناسایی این صنعت به بازارهای بین‌المللی تولیدگران این عرصه محصولات خود را با عناوین خارجی گاه تحت حمایت شرکت‌های ترکیه‌ای و ایتالیایی به بازار عرضه می‌کنند. به همین دلیل عملا نام ایران همچنان در این صنعت مهجور و ناشناخته باقی مانده است.
از طرف دیگر، برخی شرکت‌ها اعتقاد دارند عدم حمایت دولتی از این صنعت و فقدان قوانین حمایتی لازم در تولید و صادرات این محصول موجب چنین رکودی در این زمینه شده است.
همچنین برخی دیگر نیز وفور نرم‌افزارهای قفل شکسته و بدون کپی رایت را در بازار موجب شکل نگرفتن فضای لازم برای تولید می‌دانند و معتقدند وقتی ثمره کار آنها به سادگی کپی و در ویترین فروشگاه‌ها به راحتی به فروش می‌رسد چگونه می‌توان از این صنعت انتظار رشد را داشت.
به اعتقاد برخی کارشناسان صنعت نرم‌افزار کشور از فقدان یک اتحادیه صنفی که مسائل مربوط به آن را پیگیری کند، رنج می‌برد. هم‌اکنون برخی نهادها به گونه‌ای تولی‌گری بخش‌هایی مرتبط با نرم‌افزار را در کشور بر عهده گرفته‌اند اما عدم کارایی آنها موجب رکودی عمیق در این بازار شده است.
ابوالقاسم داداش‌زاده مدیر عامل شرکت نماد ایران، در این باره به ایلنا گفته است: در همه جای دنیا صنعت نرم‌افزار قوانین مخصوص به خود وقتی بورس مربوط به خود را دارد و در این زمینه به طور تشکیل یافته و هماهنگ عمل می‌شود، اما در ایران برای این صنعت متولی خاصی وجود ندارد و از این صنعت حمایت نمی‌شود.
اما به جز این برخی دیگر از کارشناسان معتقدند تا زمانی که توسعه نرم‌افزار در کشور در اختیار دولت باشد نمی‌توان از آن انتظار رشد را داشت.
یک کارشناس می‌گوید: دولت در این زمینه نه تنها به توسعه نرم‌افزاری در گستره ICT نمی‌پردازد بلکه گاه با وضع مقررات و سیاست‌هایی به این عرصه کاملا لطمه می‌زند.
به عنوان مثال نحوه خرید نرم‌افزار در دستگاه‌های دولتی مشخص نیست و این کار عموما به شرکت‌های متخصص این حوزه واگذار نمی‌شود و به خرید از دوست و آشنا و عموما به خرید از نرم‌افزار‌های قفل شکسته بدون کپی‌رایت بسنده می‌شود.
در همین حال اما از طرف دیگر برخی صاحبنظران معتقدند بخش‌هایی از دولت تلاش خود را برای رونق گرفتن این عرصه انجام داده‌اند.
مرکز صنایع نوین وزارت صنایع و شورای عالی اطلاع‌رسانی از آن جمله‌اند.
شرکت‌های نرم‌افزارهای با حمایت مرکز صنایع نوین موفق به ارائه محصولات نرم‌افزاری خود در رهآوردها و نمایشگاه‌های بین‌المللی شده‌اند که از آن جمله می‌توان به حضور در نمایشگاه‌هایی چون Cebit و جیتکس اشاره کرد. شورای عالی اطلاع رسانی نیز هم در قالب طرح تکفا و هم به صورت پروژه‌های مختلف حداقل این صنعت را زنده نگاه داشته است.
اما به جز این ، شرکت‌های نرم افزار هنوز رونق چندانی در بازرگانی خود احساس نمی‌کنند. در حالی که توان نیروی انسانی ایران به دلیل داشتن پتانسیل خوب علمی و دستمزد پایین (به نسبت دستمزدهای بین‌المللی) می‌تواند موجب سرازیر شدن کارهای شرکت‌های خارجی به صورت (Out source) به داخل کشور شود به دلایلی خاص این کار هنوز صورت نگرفته است.
در آسیا کشورهایی چون هند، مالزی و اخیرا پاکستان به شکل وسیع در این زمینه فعالیت می‌کنند و توانسته‌اند بخش عمده‌ای از کارهای نرم افزاری شرکت‌های اروپایی و آمریکایی را به خود اختصاص دهند.
اما در ایران به‌رغم برتری‌های نسبی اقتصادی نسبت به کشورهای منطقه هنوز شاهد فعالیتی در این زمینه نیستیم.
فقدان فضای لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی و فقدان امنیت کاری برای تولیدگران داخلی از جمله دلایل اصلی این موضوع است.
صنعت نرم افزار ایران با چنین وضعیتی شاهد رشد کشورهای منطقه و در جا زدن و انتظار کشیدن برای گشایش در این عرصه است.

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات