نگه کرد گرسیوز نامدار

نگه کرد گرسیوز نامدار		سواران ترکان گزیده هزار
خنیده سپاه اندرآورد گرد		بشد شادمان تا سیاووش گرد
سیاوش چو بشنید بسپرد راه		پذیره شدش تازیان با سپاه
گرفتند مر یکدگر را کنار		سیاوش بپرسید از شهریار
به ایوان کشیدند زان جایگاه		سیاوش بیاراست جای سپاه
دگر روز گرسیوز آمد پگاه		بیاورد خلعت ز نزدیک شاه
سیاوش بدان خلعت شهریار		نگه کرد و شد چون گل اندر بهار
نشست از بر باره‌ی گام زن		سواران ایران شدند انجمن
همه شهر و برزن یکایک بدوی		نمود و سوی کاخ بنهاد روی
هم آنگه به نزد سیاوش چو باد		سواری بیامد ورا مژده داد
که از دختر پهلوان سپاه		یکی کودک آمد به مانند شاه
ورا نام کردند فرخ فرود		به تیره شب آمد چو پیران شنود
به زودی مرا با سواری دگر		بگفت اینک شو شاه را مژده بر
همان مادر کودک ارجمند		جریره سر بانوان بلند
بفرمود یکسر به فرمانبران		زدن دست آن خرد بر زعفران
نهادند بر پشت این نامه بر		که پیش سیاووش خودکامه بر
بگویش که هر چند من سالخورد		بدم پاک یزدان مرا شاد کرد
سیاوش بدو گفت گاه مهی		ازین تخمه هرگز مبادا تهی
فرستاده را داد چندان درم		که آرنده گشت از کشیدن دژم
به کاخ فرنگیس رفتند شاد		بدید آن بزرگی فرخ نژاد
پرستار چندی به زرین کلاه		فرنگیس با تاج در پیش‌گاه
فرود آمد از تخت و بردش نثار		بپرسیدش از شهر و ز شهریار
دل و مغز گرسیوز آمد به جوش		دگرگونه‌تر شد به آیین و هوش
به دل گفت سالی چنین بگذرد		سیاوش کسی را به کس نشمرد
همش پادشاهیست و هم تاج و گاه		همش گنج و هم دانش و هم سپاه
نهان دل خویش پیدا نکرد		همی بود پیچان و رخساره زرد
بدو گفت برخوردی از رنج خویش		همه سال شادان دل از گنج خویش
نهادند در کاخ زرین دو تخت		نشستند شادان دل و نیک‌بخت
نوازنده‌ی رود با میگسار		بیامد بر تخت گوهرنگار
ز نالیدن چنگ و رود و سرود		به شادی همی داد دل را درود
چو خورشید تابنده بگشاد راز		به هرجای بنمود چهر از فراز
سیاوش ز ایوان به میدان گذشت		به بازی همی گرد میدان بگشت
چو گرسیوز آمد بینداخت گوی		سپهبد پس گوی بنهاد روی
چو او گوی در زخم چوگان گرفت		هم‌آورد او خاک میدان گرفت
ز چوگان او گوی شد ناپدید		تو گفتی سپهرش همی برکشید
بفرمود تا تخت زرین نهند		به میدان پرخاش ژوپین نهند
دو مهتر نشستند بر تخت زر		بدان تا کرا برفروزد هنر
بدو گفت گرسیوز ای شهریار		هنرمند وز خسروان یادگار
هنر بر گهر نیز کرده گذر		سزد گر نمایی به ترکان هنر
به نوک سنان و به تیر و کمان		زمین آورد تیرگی یک زمان
به بر زد سیاوش بدان کار دست		به زین اندر آمد ز تخت نشست
زره را به هم بر ببستند پنج		که از یک زره تن رسیدی به رنج
نهادند بر خط آوردگاه		نظاره برو بر ز هر سو سپاه
سیاوش یکی نیزه‌ی شاهوار		کجا داشتی از پدر یادگار
که در جنگ مازندران داشتی		به نخچیر بر شیر بگذاشتی
بوردگه رفت نیزه بدست		عنان را بپیچید چون پیل مست
بزد نیزه و برگرفت آن زره		زره را نماند ایچ بند و گره
از آورد نیزه برآورد راست		زره را بینداخت زان سو که خواست
سواران گرسیوز دام ساز		برفتند با نیزهای دراز
فراوان بگشتند گرد زره		ز میدان نه بر شد زره یک گره
سیاوش سپر خواست گیلی چهار		دو چوبین و دو ز آهن آبدار
کمان خواست با تیرهای خدنگ		شش اندر میان زد سه چوبه به تنگ
یکی در کمان راند و بفشارد ران		نظاره به گردش سپاهی گران
بران چار چوبین و ز آهن سپر		گذر کرد پیکان آن نامور
بزد هم بر آن گونه دو چوبه تیر		برو آفرین کرد برنا و پیر
ازان ده یکی بی‌گذاره نماند		برو هر کسی نام یزدان بخواند
بدو گفت گرسیوز ای شهریار		به ایران و توران ترا نیست یار
بیا تا من و تو بوردگاه		بتازیم هر دو به پیش سپاه
بگیریم هردو دوال کمر		به کردار جنگی دو پرخاشخر
ز ترکان مرا نیست همتاکسی		چو اسپم نبینی ز اسپان بسی
بمیدان کسی نیست همتای تو		هم‌آورد تو گر ببالای تو
گر ایدونک بردارم از پشت زین		ترا ناگهان برزنم بر زمین
چنان دان که از تو دلاورترم		باسپ و بمردی ز تو برترم
و گر تو مرا برنهی بر زمین		نگردم بجایی که جویند کین
سیاوش بدو گفت کین خود مگوی		که تو مهتری شیر و پرخاشجوی
همان اسپ تو شاه اسپ منست		کلاه تو آذر گشسپ منست
جز از خود ز ترکان یکی برگزین		که با من بگردد نه بر راه کین
بدو گفت گرسیوز ای نامجوی		ز بازی نشانی نیاید بروی
سیاوش بدو گفت کین رای نیست		نبرد برادر کنی جای نیست
نبرد دو تن جنگ و میدان بود		پر از خشم دل چهره خندان بود
ز گیتی برادر توی شاه را		همی زیر نعل آوری ماه را
کنم هرچ گویی به فرمان تو		برین نشکنم رای و پیمان تو
ز یاران یکی شیر جنگی بخوان		برین تیزتگ بارگی برنشان
گر ایدونک رایت نبرد منست		سر سرکشان زیر گرد منست
بخندید گرسیوز نامجوی		همانا خوش آمدش گفتار اوی
به یاران چنین گفت کای سرکشان		که خواهد که گردد به گیتی نشان
یکی با سیاوش نبرد آورد		سر سرکشان زیر گرد آورد
نیوشنده بودند لب با گره		به پاسخ بیامد گروی زره
منم گفت شایسته‌ی کارکرد		اگر نیست او را کسی هم نبرد
سیاوش ز گفت گروی زره		برو کرد پرچین رخان پرگره
بدو گفت گرسیوز ای نامدار		ز ترکان لشکر ورا نیست یار
سیاوش بدو گفت کز تو گذشت		نبرد دلیران مرا خوار گشت
ازیشان دو یل باید آراسته		به میدان نبرد مرا خواسته
یکی نامور بود نامش دمور		که همتا نبودش به ترکان به زور
بیامد بران کار بسته میان		به نزد جهانجوی شاه کیان
سیاوش بورد بنهاد روی		برفتند پیچان دمور و گروی
ببند میان گروی زره		فرو برد چنگال و برزد گره
ز زین برگرفتش به میدان فگند		نیازش نیامد به گرز و کمند
وزان پس بپیچید سوی دمور		گرفت آن بر و گردن او به زور
چنان خوارش از پشت زین برگرفت		که لشکر بدو ماند اندر شگفت
چنان پیش گرسیوز آورد خوش		که گفتی ندارد کسی زیرکش
فرود آمد از باره بگشاد دست		پر از خنده بر تخت زرین نشست
برآشفت گرسیوز از کار اوی		پر از غم شدش دل پر از رنگ روی
وزان تخت زرین به ایوان شدند		تو گفتی که بر اوج کیوان شدند
نشستند یک هفته با نای و رود		می و ناز و رامشگران و سرود
به هشتم به رفتن گرفتند ساز		بزرگان و گرسیوز سرفراز
یکی نامه بنوشت نزدیک شاه		پر از لابه و پرسش و نیکخواه
ازان پس مراو را بسی هدیه داد		برفتند زان شهر آباد شاد
به رهشان سخن رفت یک با دگر		ازان پرهنر شاه و آن بوم و بر
چنین گفت گرسیوز کینه جوی		که مارا ز ایران بد آمد بروی
یکی مرد را شاه ز ایران بخواند		که از ننگ ما را به خوی در نشاند