نظر قرآن در رابطه ی رفتار مرد با همسر چیست؟

پرسش: لطفا نظر قرآن را در رابطه ی رفتار مرد با همسر بیان نمائید. آیا در قرآن بیان شده كه شوهر میتواند همسر خود را تنبیه (ضرب و جرح) نماید.

پاسخ: در پاسخ به این كه چگونه اسلام به مردان اجازه داده كه در مورد زنان متوسل به تنبیه بدنى شوند نكاتى را متذكر مى‏شویم:
1- نخست این كه بحث در آیه 34 سوره نساء درباره زوجه ستم دیده و مظلوم نیست زیرا معلوم است زنى كه شوهرش حق او را مراعات نمى‏كند حق تمرد از اوامرشوهر را دارد. بلكه بحث درباره زنى است كه شوهرش تمام حقوق او را مراعات مى‏كند ولى او از اطاعت شوهر سر پیچى مى‏كند.(1)
2- دیگر این كه اگر به مفهوم آیه درست دقت كنیم مى‏بینیم كه تنبیه بدنى در رتبه سوم از مراتب سه گانه ذكر شده در آیه واقع است بنابراین در درجه اول اندرز و نصیحت است و در درجه دوم به اصطلاح قهر كردن است و در درجه سوم همین تنبیه بدنى است حال اگر این مراتب به خوبى مراعات شود ممكن است نوبت به مرحله آخرى نرسد و اگر هم بدان دسیدمواردش خیلى كم خواهد بود.(2)
3- همان طور كه در كتب فقهى نیز آمده مطلق تنبیه منظور نیست. بلكه طبق مفاد روایات تنبیه باید ملایم و خفیف باشد به طورى كه موجب شكستگى و جراحت نگردد و باعث كبودى بدننشودو لذا فقها گفته‏اند اگر در اثر ضرب ضررى و زیانى حاصل شود مرد غرامت باید بپردازد. افزون بر آن تنبیه باید براى اصلاح باشد و اگر براى خاطر تشفى و انتقام صورت بگیرد طبق بیان فقها حرمت و گناه دارد(3) پیامبر (ص) در حدیثى مى‏فرماید: من تعجب مى‏كنم از كسى كه زنش را مى‏زند وحال آن كه مرد به زدن اولى از زن است زنانتان را با چوب نزنید كه در آن قصاص است و همین طور در حدیث دیگرى هم مى‏فرماید: هر مردى آسیبى به زنش برساند خداوند به نگهبان آتش جهنم خود دستور مى‏دهد كه هفتادبار گونه او را با گرماى جهنم لطمه وارد آورند(4)
4- برخى گفته‏اند كه معناى «اضربوه» وجوب زدن نیست بلكه آن به معناى اباحه زدن است یعنى این كه زدن حرمتى ندارد و اما این كه زدن وجوب داشته باشد و به عنوان یك امر واجب محسوب شود نه این‏گونه نیست. این مطلب را مى‏توان از دو حدیث ذیل استفاده كرد: پیامبر (ص) فرمود: من از مردى كه كنیز خود را در موقع غضب مى‏زند خوش ندارم و همچنین فرمود: زنانتان را بزنید ولى بهترین شما هرگز زنش را نمى‏زند(5)
5- تنبیه خلاف عقل یا فطرت محسوب نمى‏شود بلكه هرگاه زن از امور زناشویى سرباز زد مرد بایستى در درجه اول صبر كند و بعد نصیحت كند و سپس قهر بكند و آنگاه اگر مراقبقبلى جواب نداد به تنبیه با ملاحظه شرایط آن روى بیاورد. اما اگر تنبیه رتبه نخست را داشت براى نقد عقل جا داشت ولى عقل هم در جایى كه مراتب سه‏گانه پیشین پاسخگو نباشد حكم به تنبیه مى‏كند(6) علاوه بر آنچه گفته شد باید دانست كه حل اختلافات خانوادگى در درون خانه اولویت دارد و از گسترش مشكلات به بیرون خانه جلوگیرى مى كند. اگرچه برخى فراز نشیب‏ها در اوایل زندگى و برخى رفتارهاى نامناسب با همسر ظلمى در حق او باشداما به تجربه ثابت شده است بسیارى از چنین خانواده‏ها پس از مدتى سازگارى پیدا مى‏كنند و زندگى مشترك را سامان مى‏دهند اما فرهنگى كه حق شكایت و مراجعه به دادگاه را براى زن برجسته مى‏كند به تجربه ثابت شده كه آمار طلاق را بالا برده است و این ظلمى بزرگتر براى زن به وجود آورده است.
پى‏نوشت‏
(1)) ر. ك سبحانى جعفر رسائل و مقالات، ص 522، نشر مؤسسه امام صادق) ع»
(2)) علامه طباطبایى، المیزان، ج 4، ص 367، نشر دارالكتب الاسلامیه (
(3)) نجفى، جواهرالكلام، ج 31، ص 207، نشر مكتبه اسلامیه- حسینى جرجانى آیات الاحكام، ج 2، ص 343، انتشارات نوید (.
(4)) نورى مستدرك‏الوسائل ج 14 ص 250 ح 3 و 4).
(5)) ابن عربى، احكام القرآن، ج 1، ص 400، نشر بیروت، درالمعرفه (.
(6)) تفسیر المنار، ج 5، ص 74 و صابونى محمدعلى، روائع‏البیان، ج 1، ص 475، نشربیروت، مؤسسه مناهل العرفان

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي است يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.