کودک باید روزی چند بار مسواک بزند؟

روزنامه ایران: پوسیدگی دندان كودكان در ایران بیشتر از استانداردهای بین المللی است. در مقایسه می توان گفت، در كشورهایی مثل نروژ میزان شاخص DMF كمتر از نیم درصد است در حالی كه در كشور ما این شاخص در كودكان بین ۳ تا ۴ درصد است.

 

 

 

عدم توجه به مراقبت های لازم، رعایت نكردن بهداشت دهان و دندان، تغذیه نادرست و ... از مسائلی است كه باعث ایجاد این مشكل در كشور ما شده است.دكتر محمدرضا طاهریان دندانپزشك و رئیس چهل و هشتمین كنگره بین المللی انجمن دندانپزشكی ایران، به بیان علل ایجادكننده پوسیدگی دندانی و راهكارهای پیشگیری از آن پرداخته است.

 

پایه های اولیه مراقبت از دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان از چه زمانی است؟

 

مراقبت از دندان و پیشگیری های اولیه از دوران بارداری آغاز می شود. چون عوامل تحكیم ساختار دندان، بخشی مربوط به مسائل ژنتیك و بخشی دیگر مربوط به دوران بارداری و رژیم غذایی مادر در این زمان است و مادران باردار باید تغذیه مناسب داشته باشند.

 

پس از تولد چه مراقبتی لازم است؟

 

پس از تولد نوزاد مادر باید توجه داشته باشد كه پس از هر بار شیر خوردن لثه های كودك را با یك تنظیف پاك كند و پس از خوردن شیر باید دهان نوزاد شسته شود. در سنین پس از نوزادی باید توجه داشت كه سندرم شیشه شیر باعث ایجاد ناهنجاری فكی و دندانی می شود.

 

مراجعه به دندانپزشك كودك از چه سنی باید توسط والدین مورد توجه قرار گیرد؟

 

والدین باید از دو سالگی كودك را نزد دندانپزشك كودك ببرند و با رویش دندان ها وضعیت دندانی او مورد توجه ویژه متخصص قرار گیرد تا اگر مشكلی وجود دارد، از همان ابتدا رفع شود.

 

پوسیدگی دندانی كودكان در كشور ما نسبت به دنیا در چه وضعیتی است؟

 

پوسیدگی مسئله ای چند عاملی است. متأسفانه میزان پوسیدگی در كودكان ایرانی بیشتر از استانداردهای جهانی است و این فاصله هم زیاد است.

 

چرا؟

 

علتش مسائل بهداشتی، پیشگیری و تأمین فلوراید، كلسیم و تغذیه است. تغذیه عامل بسیار مهمی است.

 

در یك تحقیق كه انجام داده شد، متوجه شدیم در استان گیلان میزان خرید مسواك و خمیردندان بیشتر از استان سیستان و بلوچستان است، ولی با این حال میزان پوسیدگی در این استان بیشتر است. بررسی ما نشان داد كه علت این مسئله به تغذیه برمی گردد.

 

برای جلوگیری از پوسیدگی چه چیزی را باید مورد توجه قرار داد؟

 

مصرف مواد قندی و كربوهیدرات باعث بالا رفتن میزان پوسیدگی می شود.

 

میزان پوسیدگی در چه سنی بالاتر است؟

 

در كودكان شش تا ۱۲ سال بالاتر است باید توجه داشت در این دوره دندان های دائمی رویش می كنند.

 

پوسیدگی در كدام دندان بیشتر است؟

 

دندان ششم یعنی آسیای بزرگ اول پائین. این دندان در شش سالگی رویش پیدا می كند. باید به این نكته توجه داشت كه دندان های عقب بیشتر دچار پوسیدگی می شوند. چون راحت تمیز نمی شوند، ولی دندان های جلو به علت تماس بیشتر با لب و زبان و مسواك راحت تر تمیز می شوند.

 

برای كم كردن میزان پوسیدگی در دندان كودكان چه باید كرد؟

 

باید مصرف فلوراید بررسی شود. در بعضی از شهرها مثل بوشهر میزان فلوراید موجود در آب زیاد و بیش از حد است كه خود خطرآفرین بوده و ایجاد بیماری می كند. بنابراین نمی توان یك دستور كلی صادر كرد كه همه كودكان به یك میزان فلوراید مصرف كنند، بلكه باید متخصص، كودك را در هر سن و هر منطقه مورد بررسی قرار داده و نیازهای او را ارزیابی كند.

 

آیا شست وشوی دندان با فلوراید كه از طریق مدارس انجام می شود، درست است؟

 

به نظر من بحث فلورایدتراپی در مدارس كه در حال انجام شدن است باید پژوهش شود. نباید ببینیم پس از چند سال اجرای این طرح، چه تأثیری داشته است. بررسی های ما و شواهد نشان می دهد با این كه چند سال این كار انجام شده ولی از میزان پوسیدگی كم نكرده است. توجه به این نكته كه در چه حوزه ای این كار مؤثر بوده است، می تواند ما را به این نتیجه برساند كه این كار نباید برای همه مدارس و یكسان و سراسری انجام شود.

 

عادت مسواك زدن را چگونه می توان در كودكان ایجاد كرد؟

 

از بیست ماهگی باید مراقبت جدی روی دندان های كودك آغاز شود. اگر پدر و مادر عادت به مسواك زدن داشته باشند و هنگام مسواك زدن اعضای خانواده و پدر و مادر در حضور كودك مسواك بزنند، آن وقت بچه ها به مسواك زدن عادت می كنند.

 

روزی چند بار لازم است كودك مسواك بزند؟

 

بعد از هر بار خوردن شكلات و شیرینی باید دهان را شست و یكبار مفصل مسواك زدن در روز كفایت می كند.

 

یعنی چقدر؟

 

قرص های تشخیصی اگر پس از مسواك زدن مورد استفاده قرار گیرد، پلاك های میكروبی رنگ شده نشان می دهد دندان ها كاملاً تمیز هستند یا خیر.بنابراین با استفاده از این قرص ها فرد متوجه می شود كه هر بار چند دقیقه باید مسواك بزند. این كار باید به دقت انجام گیرد و چون بازسازی پلاك های میكروبی۲۴ ساعت زمان لازم دارد، می توان در روز یك بار مفصل و خوب مسواك زد ولی پس از هر بار تغذیه دهان را شست و مواد غذایی را از میان دندان ها خارج كرد.

 

روی هر سطح دندان چند بار باید مسواك زده شود؟

 

بین هشت تا ۱۰ بار هر سطح دندان باید مسواك زده شود. دندان سه سطح داخلی، بیرونی و جونده دارد و سپس باید نخ دندان كشیده شود. نخ دندان هم باید دو بار كشیده شود تا پلاك ها خارج شود.

 

چه توصیه ای به والدین دارید تا میزان پوسیدگی دندان ها كمتر شود؟

 

والدین باید به مصرف مواد لبنی توجه بیشتری داشته باشند. اگر مادر و پدری شیر و لبنیات مصرف نكند، برای كودك این رفتار نادرست است كه الگو می شود. بنابراین هرگز جلوی كودك از خوردن شیر اظهار نارضایتی نكنند. شست وشوی دهان و مسواك زدن در كودكان باعث عادت آنها می شود و این را ملكه ذهنی كودك كنند و بچه ها باید عادت خوب مسواك زدن و تلقین به این كار را داشته باشند و سالی دو بار نیز دندان های كودكان باید تحت نظر دندانپزشك كودك بررسی شود.

 

مهمترین عوامل مؤثر در پیشگیری از پوسیدگی دندان چه چیزهایی است؟

 

آگاهی، مهمترین عامل در پیشگیری است. آگاه بودن به اهمیت پیشگیری و همچنین تغذیه درست در كودكان و استفاده از مواد لبنی بویژه شیر بسیار مؤثر است. رفتار پدر و مادر نسبت به این موضوع و اظهار علاقه شخصی آنان به خوردن شیر، كودك را نیز به خوردن شیر راغب می كند. توجه داشته باشید كه شیركاكائوبه هیچ وجه اثر سازنده ندارد، بلكه بیشتر باعث تخریب دندان می شود.

 

نكته بعد رعایت بهداشت است كه بایستی با دقت انجام شود. در كودكان كم سال شستن دهان كودك با آب و كمك انگشت می تواند مؤثر باشد. رعایت بهداشت توسط پدر و مادر موجب گرته برداری (الگوبرداری) كودك می شود.

 

درمان بموقع نیز حائز اهمیت است. وقتی كودك را از سن دو سال به بعد برای بررسی نزد دندانپزشك می بریم پس از مدتی او با بررسی میزان حساسیت كودك در برابر عوامل بیماری زا به شما خواهد گفت كه مراجعات كودك باید چه فواصلی داشته باشد (مثلاً سه ماه یكبار یا شش ماه یكبار)

 

توجه داشته باشیم اگر پدر و مادر دندان و لثه بیمارگونه داشته باشند، میكروب های بیماری زا مثل استرپتوك موتانس از دهان آنان و از طرق مختلف مثل بوسیدن به كودك منتقل می شود. بنابراین میزان آگاهی و حساسیت پدر و مادر با سلامت دهان كودك رابطه ای مستقیم دارد.

 

آیا كودك را باید از خوردن مواد كربوهیدرات و شیرین (شكلات و آبنبات) منع كرد؟

 

ما نمی توانیم كودك را از خوردن مواد شیرینی مثل شكلات و آبنبات منع كنیم، اما بهتر است خوردن این مواد با وعده های اصلی غذا همراه باشد.

مادر در دوران حاملگی چه كارهایی را برای سلامت دهان و دندان كودك می تواند انجام دهد؟

فقط استفاده از مواد كلسیم دار و تغذیه مناسب می تواند تا حدی مؤثر باشد.