شیر دادن به دوقلوها، چگونه باید باشد؟

عوامل موثر در ایجاد چندقلویی شامل سن مادر با شروع بیشتر در سن 30 تا 40 سالگی، درمانهای نازایی مصرف دارو یا (IVF) و وزن بالای مادر با BMI بیشتر از 30 است. عموما حاملگی های چند قلو همراه با زایمان زودرس و یا با وزن کم هنگام تولد در نوزاد همراه است بهطوری که معمولا سن حاملگیها برای دوقلوها 36-35 هفته ، برای سه قلوها 33 هفته و برای چهارقلوها 29 هفته است و وزن هنگام تولد برای دوقلو 2500 گرم و برای سه قلوها 1800 گرم و برای چهارقلوها 1400 گرم میباشد.
در بررسی انجام شده در کانادا 55 درصد دوقلوها و 99درصد سه قلوها نارس متولد میشوند. خطر مرگ و میر شیرخواران نیز درحاملگیهای چندقلو نسبت به یک قلو بیشتر است بهطوری که در جوامعی با داشتن مرگ و میر زیر یک سال در حدود 6 در 1000 تولد زنده دریک قلو، این مرگ و میر برای دو قلوها به 29، سه قلوها به 65 و چهارقلوها به 107 در 1000 تولد زنده افزایش مییابد.

در یک بررسی مادرانی که از ابتدا به فرزندان دوقلوی خود شیر نداده بودند متاسفانه 9درصد پزشک آنها را از این کار منع کرده بود و در 11درصد موارد مادران فکر نمیکردند که این کار عملی است و در 11 درصد موارد دیگر مادران فکر نمیکردند، می توانند هر دو بچه را سیر کنند. اگر چه در سایر کشورها در چندین مطالعه از سال 2000 به بعد شروع تغذیه با شیرمادر در چند قلویی رو به افزایش گذاشته است، (بهطوری که در دوقلوها از 64 درصد به 89 درصد و در بیشتر از دوقلویی از 55 درصد به 86 درصد گزارش شده است) .
متاسفانه در حال حاضر به دلیل عدم آگاهی والدین، افراد فامیل و حتی كادر بهداشتی و درمانی در چگونگی راهنمایی به مادران در این مورد، شواهد نشان میدهد که شیرخواران رسیده و نارس حاصل چند قلویی به طور مشخصی نسبت به شیرخواران یک قلویی بهمدت کوتاهتر از شیر مادر بهره مند میشوند و این در حالی است كه تغذیه با شیرمادر برای این شیرخواران كه اكثرا نارس و یا كم وزن متولد میشوند به دلیل ارزش غذایی مناسب و بالاتر و داشتن مواد حفاظتی منحصر به فرد در آن، ایده آل است.
برای بهبودی این وضعیت، آگاهی در مورد خواص تغذیه با شیرمادر وآموزش مادران در مورد چگونگی نحوه شیردادن چند قلوییها را طلب میکند تا بتوانند بهطور موفق تغذیه انحصاری با شیر مادر را با آن همه خواص تا شش ماهگی و سپس ادامه آن تا دو سال و یا بیشتر برای شیرخواران خود انجام دهند. مادر میتواند برای دوقلوها و حتی سه قلوها به اندازه کافی شیر تولید کند و آنها را به طور انحصاری از شیر خود تغذیه نماید بهطوری که در قرن 17 در فرانسه هر دایه قادر بود بهطور همزمان شش شیرخوار را شیر بدهد، عامل مهم، کمبود در تولید شیر مادر نیست بلکه آگاهی، صرف زمان و حمایت و تشویق خانواده و مراقبین بهداشت و دوستان را طلب میکند. باید یادآورشد كه تغذیه با شیر مادر در چنین مواردی نیاز به تامین کالری مناسب برای مادر داشته و از طرفی برای هر شیرخوار, مادر نیاز به صرف وقت جداگانه ای دارد.
 مشكلات كاهش تولید شیر در چند قلوها
از مشکلاتی که سبب کاهش تولید شیر در چند قلوها میشود میتوان به تولد نوزاد نارس (با ناتوانی در مکیدنهای قوی جهت تخلیه پستان و تحریک تولید شیر) و یا به عملكرد نادرست مادر درعدم آگاهی در نحوه مکیدن شیرخوار در روزهای اول تولد كه نهایتا همراه با اختلال در تولید شیر است را ذكر كرد. از طرفی این مادران بهدلیل عدم احساس بهبودی در 24 تا 48 ساعت اول بعد از زایمان، درست در زمانی که تحریک پستانها اهمیت دارد و همچنین به علت استراحت طولانیمدت در بستر و مصرف دارو جهت کاهش فشارخون و یا با زایمان نارس و عموما سزارین، در نتیجه با تاخیر در تولید شیر مواجه هستند.
کلید موفقیت اهمیت دادن در شروع تغذیه با شیر مادر در طی ساعت اول و یا دوشیدن شیر مادر در طی 6 ساعت اول بعد از تولد است. مطالعات جدید نشان میدهد که حجم شیر مادر اصولا بستگی به مقدار شیر برداشتی از پستان نسبت به توانایی در تولید آن دارد و به همین دلیل دوشیدن شیر مادر (به وسیله پمپ) در تحریک تولید شیر مادر و تغذیه مکمل در شیرخواران بسیار اهمیت دارد.
 شیر دادن به دوقلوها
تا هنگامی که شیرخواران هر دو پستان را کاملا و بهطور موثر تخلیه میکنند نیاز به تعویض پستانها نیست ولی بایستی به خاطر سپرد که شیرخواران متفاوت، نیاز به کالری متفاوت و توانائیهای مختلف در تخلیه پستان دارند. برای اطمینان از تحریک مساوی هر دو پستان در تولید شیر، پیشگیری از رشد نامتناسب پستانها، هماهنگی و تحریک بیشتر چشم شیرخوار، پیشگیری از امتناع در گرفتن پستان طرف دیگر و دریافت متناسب از شیرپیشین(Fore milk)  و شیر پسین(Hind milk)  در شیرخواران چندقلویی میتوان پستانها را در طی یک نوبت تغذیه (خصوصا در نوزاد خوابآلود)، در هر نوبت تغذیه، درهر چند نوبت تغذیه یا روزانه تعویض كرد که این عمل باعث میشود پستانی که شیرخوار خوابآلود و یا با مكیدن ضعیف از آن تغذیه مینماید توسط شیرخوار دیگر که مکیدن قوی دارد تخلیه و کمک به تولید شیر بیشتر و کافی و کاهش مشکلات پستانی در مادر شود.
در ضمن در حین مکیدن شیرخواری که مکیدن قوی دارد با تحریک رفلکس جهش شیر (اكسی توسین)، شیر بیشتری نصیب شیرخواری خوابآلودی که از پستان دیگر تغذیه میشود خواهد كرد.
شیر دادن همزمان دو قلوها
عموما این روش برای تغذیه چند قلویی و خصوصا دو قلوها از پستان مادر توصیه میشود. هنگامی که شیرخواران مهارت در گرفتن صحیح پستان را بیاموزند و یا هر شیرخوار بتواند از پستان مادر تغذیه نماید و مادر نیز تمایل به استفاده از این روش را داشته باشد استفاده از این روش برای تغذیه شیرخواران دو قلو بسیار موثر و عملی است. شیردادن در این روش سبب صرفه جویی در وقت میشود. در ضمن شیرخواری که به طور ضعیف شیر میمکد ممکن است از شیرخوار دیگری كه بهطور همزمان و موثر از پستان دیگر شیر میخورد با تحریک رفلکس جهش شیر به وی در تشویق و دریافت شیر بیشتر کمک گیرد.
شیردادن غیر همزمان دو قلوها
در مواقعی است که شیرخوار نیاز به مراقبت خاصی در هنگام تغذیه دارد و یا مادر تجربه شیردهی قبلی نداشته و یا نیاز به یادگیری وضعیت صحیح شیردهی برای خود و گرفتن صحیح پستان توسط شیرخوار دارد.
البته بعضی از شیرخواران در روزهای اول تولد نیاز به کمک از هر دو دست مادر جهت نگهداشتن و گرفتن صحیح پستان داشته که بایستی به آنها به تنهایی شیرداده شود. بزرگترین اشکال در این روش آن است که شیرخوار دوم ممکن است صبور نباشد و در طی شیرخوردن شیرخوار اول بیقراری نماید و از طرفی در این روش مادرنیاز به دو برابر وقت بیشتر برای تغذیه شیرخواران خود دارد.
پس از آموزش و کمک به مادر در دفعات اول شیردادن اکثر مادران دوقلو متوجه میشوند که این روش عملی و ساده ترین و بهترین روش تغذیه شیرخواران دوقلو است. استفاده از دو بالش و یا بالشهای مخصوص U شکل بسیار موثر است چون استفاده از آنها ضمن بالا آوردن شیرخوار در سطح پستانها و نگه داشتن وزن آنها، سبب آزاد شدن دستهای مادر برای نگهداشتن پستان و کمک به گرفتن صحیح آن توسط شیرخوار و حتی خوردن غذا و مكالمه با تلفن نیز میشود.
 
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «زندگی با کودک» و «سلامت زنان» در اختیار شما قرار می‌دهد.