بیماری کودک، عوارض جراحی پاهای پرانتزی

تبیان: «پای پرانتزی» یا "نرمی استخوان" یكی از عوارضی است كه بسیاری از پدر و مادرها به محض مشاهده آن در پای كودكشان، دچار دلشوره شده و جهت رفع آن به پزشك مراجعه می‌كنند. تحقیقات نشان می‌دهد كه معمولا وقتی نوزادی به دنیا می‌آید، به طور طبیعی دارای پاهای پرانتزی است كه تا 18 ماهگی طول كشیده و به نهایتش می‌رسد.

دكتر محمد جواد زهتاب، ارتوپد و جراح زانو در این باره می‌‌گوید: پای كودك پس از 18 ماهگی شروع به برعكس شدن می‌كند، یعنی ساق نسبت به ران، به طرف خارج منحرف می‌شود (حالت ایكسی)‌ كه تا 3 سالگی به حداكثر رسیده و طی مراحل رشد، این زاویه كم‌كم برگشته و تا 7 سالگی به حالت طبیعی درمی‌آید. وی حالت متعادل زاویه ساق به ران را 7 تا 10 درجه عنوان می‌كند كه در زنان تا 10 درجه طبیعی است (ساق نسبت به ران به طرف خارج یا حالت X انحراف دارد كه زاویه ی طبیعی به این صورت است)، ولی هنگامی كه كودك رشد می‌كند، اگر زوایا خیلی زیاد باشد، غیرطبیعی قلمداد می‌شود.

در كودكانی كه نسبت زاویه ساق و ران آنها خیلی متفاوت است، می‌توان با انجام چند آزمایش و تجویز دارو، مشكل را برطرف ساخت تا بقایای این نرمی استخوان (راشی تیسم) در بزرگسالی به شكل پای پرانتزی برایشان باقی نماند. هر قدر فاصله بین دو زانو كه قوزك پا را به هم می‌چسباند بیشتر باشد، به وخامت عارضه پای پرانتزی افزوده می‌شود.

معمولا در پایی كه به صورت طبیعی است اگر خطی از وسط زانو كشیده شود، داخل و خارج زانو به دو قسمت مساوی تقسیم می‌شود، ولی كسی كه دارای پای پرانتزی است، فشار بیشتری به داخل زانوهایش آمده و به تدریج باعث می‌شود سطح مفصلی طرف داخلی زانو خراب شود. حتی باعث ایجاد آرتروز در این ناحیه می گردد و آرتروز به تمامی زانو سرایت می كند كه آرام آرام زانوهای بیمار درد كرده و به اصطلاح علائم آرتروز پیشرفته در وی ظاهر می‌شود.

اصولا مشكل این گونه پاها این است كه دچار آرتروز زودرس می‌شوند، لذا به افرادی كه دارای پاهای پرانتزی هستند، توصیه می‌كنیم جهت جلوگیری از آرتروز زودرس، تحت عمل جراحی قرار بگیرند.

این عمل صرفا برای جلوگیری از بروز آرتروز است و هیچ پزشك ارتوپدی آن را جهت رفع درد جلوی زانو یا زیبایی توصیه نمی‌كند، ولی می‌تواند نتیجه یک عمل زیبایی را نیز داشته باشد و پاها از نظر ظاهری، شكیل‌تر شوند.

عوارض جراحی

معمولا در این گونه اعمال جراحی، بالای ساق پا بریده می‌شود تا زاویه‌اش از حالت پرانتزی درآید. سپس توسط پزشك، گچ گرفته یا فیكس می‌شود تا به این وسیله پا جوش‌خورده و بیمار هر چه سریع‌تر به زندگی عادی خود برگردد. گاهی پیش می‌آید كه این گونه اعمال جراحی، عوارضی مانند جوش نخوردن محل استئومی، عفونت و ... را به دنبال دارند كه پزشك بایستی بیمار را از آن مطلع كند.

همچنین زانوی پا از قسمت جلو مورد عمل جراحی قرار می‌گیرد كه اعصاب مهم تغذیه‌كننده پا از پشت این منطقه می‌گذرند كه ممكن است مورد صدمه قرار بگیرند. به همین جهت هر بیماری قبل از عمل جراحی، باید از این صدمات احتمالی و عوارض آن آگاه شود.

اگر كودكان در سنین رشد (دختران تا 13 الی 14 سالگی و پسران تا 15 الی 16 سالگی)، زمانی كه صفحات رشد استخوانی آنها باز است (صفحات رشد در انتهای استخوان دراز قرار گرفته‌اند)، دچار صدمه شوند، می‌توانند بعدها دچار پای پرانتزی یا ایكسی گردند. ولی در بزرگسالی با بسته شدن این صفحات، چنین مشکلی پیش نمی آید.