متوجه توده ای سفت در سینه چپم شدم

پرسش: حدود چهار سال پیش متوجه توده ای سفت در سینه چپم شدم كه تغییر اندازه میدهد به پزشك مراجعه كردم و برای من قرص ویتامین ای تجویز كردند ولی از بین نرفت سونوگرافی هم نرفته ام .لطفا مرا راهنمایی كنید.

پاسخ: پستان از غدد مترشحه شیر و بافت چربی تشكیل شده است. بافت چربی، محافظت و نگاهداری غدد ترشح كننده شیر را بر عهده گرفته و به پستان شكل و قوام می دهد. به طور طبیعی هر پستان از 15 تا 20 قسمت تشكیل شده كه هر یك، لوب نامیده می شود و هر لوب به واحدهای كوچكتری تقسیم می شود كه لوبول گفته می شود. لوبول واحد ترشحی پستان است و در روند شیردهی منجر به ترشح شیر می شود. از هر لوبول لوله های كوچكی منشعب می شود كه اتصال آنها مجاری شیری را ایجاد می كنند كه به نوك پستان در وسط هاله تیره رنگ پوست (آرئول) باز می شوند و به این ترتیب شیر را به طرف نوك پستان هدایت می كنند. فضاهای بین لوبول ها و مجاری را چربی پر می كند.
تغییرات طبیعی پستان"
پستان عضو فعالی است كه در طول عمر دستخوش تغییرات فراوانی می شود.تغییرات اولیه پستان ، در جریان بلوغ، بارداری ، شیردهی و یائسگی رخ داده اما تغییرات ثانویه آن به صورت كوتاه مدت و دوره ای و در جریان قاعدگی ماهانه صورت می گیرد.
بلوغ: پستان ساختمان ساده خود را تا بلوغ حفظ می كند در زمان بلوغ با ترشح هورمون استروژن از منشاء تخمدان رشد پستان شروع می شود تاسن بیست سالگی این رشد ادامه می یابد اما تكامل نهایی پستان پس از اولین بارداری اتفاق می افتد . گاهی به دلیل تغییر سطح خونی هورمونها و حساسیت متفاوت پستان در پاسخ به تحریك هورمونی، رشد پستان غیرقرینه صورت می گیرد. قرینه نبودن پستان در زمان بلوغ بیماری تلقی نمی شود.
بارداری و شیردهی : رشد نهایی پستان در بارداری صورت می گیرد در بارداری لوبولها بزرگتر می شوند و پستان برای شیردهی آماده می شود. پس از تولد نوزاد شیردهی بر اثر تحریك مكیدن و تغییرات هورمونی آغاز می شود. پس از قطع شیردهی، پستان به تدریج شكل طبیعی خود را باز می یابد و بازگشت آن به حالت طبیعی تقریبا سه ماه طول می كشد.
یائسگی: با قطع هورمونها در زمان یائسگی پستانها كوچكتر شده و پوست پستان ممكن است چروكیده شود.
تغییرات ثانویه یا دوره ای پستان: تغییرات دوره ای هورمونی در هر سیكل ماهانه، بافت پستان را تحت تأثیر قرار می دهد قبل از قاعدگی افزایش عمومی ندولاریته و سفت شدن پستان دیده می شود كه گهگاه با درد دوره ای و حساسیت نیز همراه است.
"تومورهای پستان"
توده های خوش خیم پستان
1- توده های التهابی و عفونی پستان: این توده ها با علائم التهابی به صورت درد، تورم، قرمزی و ترشح چركی از مجرا و یا آبسه خود را نشان میدهند. عفونت ها و آبسه ها ممكن است در دوران شیردهی خصوصاً در هفته های اول بروز كند. در زنان غیر شیرده ممكن است مجاری زیر هاله ی دور نوك پستان دچار نوعی عفونت مزمن و عود كننده(ماستیت پری داكتای) شوند كه در پی تغییرات التهابی و پیدایش اسكار (اثر زخم) در پستان منجر به تورفتگی و جمع شدگی نوك پستان، پیدایش توده هایی در ناحیه زیر هاله، تشكیل آبسه و گاهی ایجاد مسیر ارتباطی فرعی(فیستول) از مجاری زیر هاله به طرف پوست دور هاله شوند.
به طور كلی درمان عفونتهای پستان مصرف آنتی بیوتیك، تخلیه پستان از شیر(در دوران شیردهی) و تخلیه آبسه در صورت تشكیل(توسط پزشك) است.
2- پستانهای فرعی: پستانهای فرعی در دوران جنینی بر روی خطوط شیری(از زیر بغل تا كشاله ران در دو طرف) در محل زوجهای پستانی رویش می كنند. در انسان تنها یك جفت غده پستانی روی سینه باقی می ماند و سایر نقاط از بین می روند. در صورتیكه این غدد اضافی باقی بمانند Polymastia یا غده پستانی فرعی بوجود می آید كه گاهی به طور مخفی در زیر بغل یا كشاله ران باقی مانده و تا دوران شیردهی تشخیص داده نمی شود و با شیردهی دچار تورم و درد می شود.
به طور كلی برداشتن این بافت پستان اضافی یا نوك پستان فرعی ضرورتی ندارد مگر در مواردی كه اهداف زیبایی مطرح باشد و یا اختلالات قابل لمس در آنها بوجود آید.
3- افزایش حجم پستانها در دوران حاملگی و شیردهی
• تومورهای خوش خیم پستان
1- تغییرات فیبروكیستیك
تغییرات فیبروكستیك شایعترین اختلال خوش خیم پستان بوده و واكنش شدید و افزایش یافته بافت پستان نسبت به تغییرات هورمونهای تخمدانی است به طوریكه نشانه های این بیماری كه شامل درد پستان(گاهی دو طرفه)، لمس توده های حساس و یا وجود نواحی سفت در پستان است در طی مراحل مختلف سیكل قاعدگی تغییر می كند به طوریكه بیشترین علایم درست قبل از قاعدگی پدیدار و بعد از قاعدگی كاهش می یابد. تغییرات فیبروكیستیك در حقیقت شامل تغییرات كیستیك و تغییرات بافتی است. تغییرات بافتی نیز شامل پیدایش بافت فیبروز و اسكلروز است. فیبروز عبارتست از جمع شدن و سفت شدن بافت و كیست به معنای تجمع مایع در كیست های گرد یا بیضوی است بنابراین تغییرات فیبروكیستیك كیستهایی هستند كه توسط بافت فیبروز و نسوج سفت احاطه شده اند. بروز این بیماری در زنان 20 تا 50 ساله شیوع بیشتری دارد اما در هر سنی میتواند بروز كند.
تشخیص و درمان بیماری
بیمارانی كه دارای ضایعات كیستیك متعدد و دردناك هستند باید تحت نظر پزشك معالج بوده، رژیم غذایی خود را به شرح ذیل تغییر دهند و بنا به صلاحدید پزشك برای كاهش درد از مسكن های ساده در نیمه دوم سیكل قاعدگی استفاده نمایند.
بیمارانی كه در معاینه پستان آنها تنها یك توده مدور و نرم لمس میشود باید برای تشخیص توپر یا كیستیك بودن توده تحت سونوگرافی قرار گیرند. كیست های منفرد باید به محض تشخیص بوسیله سوزن باریك(Fine Needle Aspiration) تخلیه شوند. اگر مایع كیست خونی نباشد (بی رنگ، خاكستری، آبی یا سبزرنگ) باید برای بررسی عود كیست، 6-4 هفته پس از تخلیه كامل كیست، معاینه مجدد انجام شود. در صورتی كه مایع خونی باشد بررسیهای دیگر از جمله ارزیابی پاتولوژی مایع، جهت تعیین وضعیت بدخیمی ضروری است.
محدود كردن چربی رژیم غذایی به میزان 25% از كل انرژی دریافتی و پرهیز از مصرف مواد محرك(متیل گزانتینها) كه در قهوه، چای، شكلات و غیره یافت میشود گاهی اوقات موجب كاهش علائم میشود. فواید كاهش نمك و استفاده از داروهای ادرار آور(دیورتیكها) مورد بحث است. برخی پزشكان مصرف مكملهای ویتامینی مانند ویتامین B6 و E و Primrose oil را توصیه می كنند. در خانمهایی با علایم شدید ممكن است قرصهای جلوگیری از بارداری، تاموكسی فن و یا آندروژنها توصیه شود كه به دلیل عوارض جانبی در همه موارد تجویز نمی شود.
2- فیبرو آدنوم پستان
شایعترین تومور خوش خیم پستان است. بیشتر از بافت فیبروزه تشكیل شده و سفت و مشخص و لغزنده است. زمانی رشدش متوقف میشود كه قطر آن به 2 تا 3 سانتی متر برسد. فیبروآدنوم ارتباط مستقیمی با حساسیت پستانها نسبت به هورمون استروژن دارد و به همین دلیل بیشتر در دهه دوم و سوم زندگی خانمها اتفاق می افتد و گاهی علائم آن شبیه به سرطان بدخیم بروز می كند. 5 تا 10 درصد فیبروآدنوم با رشد بسیار سریع در حوالی سنین شروع قاعدگی ایجاد می شود كه به آن آدنوفیبروم جوانان گفته می شود.
تشخیص و درمان بیماری
تشخیص قطعی فیبروآدنوم با معاینه بالینی، سونوگرافی و بررسی سلولی پس از تخلیه توده با سوزن باریك(FNA) میباشد. پس از تشخیص اگر سن بیمار كمتر از 30 سال باشد و اندازه توده كمتر از 3 سانتیمتر باشد و بیمار برای پیگیری و بررسی مداوم در دسترس بوده و جزء گروه پر خطر برای سرطان پستان (زنان بالای 50 سال، دارای سابقه خانوادگی سرطان پستان ، چاق ، مصرف كننده زیاد چربی و الكل ، ... ) نباشد میتوان بیمار را در فواصل 6 ماهه با انجام سونوگرافی و معاینه توسط پزشك تحت نظر قرار داد. در این مدت اگر فیبروآدنوم رشد كرده باشد بهتر است از سینه خارج شود. در تمام حالاتی كه سن بیمار بالای 30 سال است یا هر یك از موارد فوق وجود نداشته باشد جراحی و خارج كردن ضایعه از پستان توصیه میشود.
3- پاپیلوم
پاپیلوم به صورت توده ای در مجاری بزرگ در ناحیه زیر آرئول(هاله ی دور نوك پستان) ظاهر میشود كه استعداد پیشرفت به طرف بدخیمی را دارد و با علائم ترشحات خونی رنگ یك طرفه از نوك پستان بروز می كند كه باید با توده های سرطانی كه با ترشحات خونی از نوك پستان همراه اند افتراق داده شود.
«گرچه 80% توده های پستانی خوش خیم هستند اما در صورت كشف هر گونه توده مشكوك در پستان به پزشك مراجعه كنید»

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي است يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.