عفونت رحم بعد از زایمان، علت

عفونت رحم یکی از شایعترین عفونت‌ها در زنان است. ترشحات و خارش واژن و درد شکم از علائم آن است. درمان عفونت رحم با آنتی‌بیوتیک امکان پذیر است.
علل عفونت رحم و انواع عفونت رحمی زنان بعد از زایمان
 هرچند با افزایش مراقبت‌های بعد از زایمان، ارتقای بهداشت و آگاهی مادران، حوادث بعد از زایمان کمتر دیده می‌شود، گاهی با مشکلات مربوط به بعد از زایمان مواجه می‌شویم که در این مطلب به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد.احتمال بروز عفونت رحم در زنانی که زایمان طبیعی انجام داده اند، حدود 1 تا 3 درصد است ودر زنانی که با عمل سزارین فرزند خود را به دنیا آورده اند.
حدود 10 تا 30 درصد می باشد، یعنی با عمل سزارین، خطر ابتلا به این عفونت 10 برابر می شود.زنانی که دچار کم خونی هستند، بیشتر در معرض خطرند، زیرا مقاومت بدن آنها بسیار پایین تر از افراد عادی است. هنگامی که رحم و لایه داخلی آن دچار التهاب شود، عفونت رحمی بروز می کند.
 انواع عفونت رحم بعد از زایمان
1- با علایم زودرس:علائم این نوع عفونت رحمی، طی 2 تا 3 روز پس از زایمان و تولد نوزاد بروز می یابد و شایع ترین نوع عفونت های رحمی است.
2- با علایم دیررس:علائم این نوع عفونت رحمی، طی 3 یا 5 روز تا شش هفته پس از زایمان بروز می یابد. علت آن ممکن است به خاطر باقی ماندن قسمت کوچکی از جفت در داخل رحم باشد.
علت و عوارض عفونت رحم
بارداری:یک سری از عفونت های رحمی به دلیل بارداری رخ می دهند، زیرا بافت رحم، طی بارداری ملتهب و متورم می شود و بعد از زایمان، این عفونت ها رخ می دهند.
استفاده طولانی مدت از نوارهای بهداشتی در طی قاعدگی
عدم رعایت بهداشت در زنان
سقط جنین
جراحی رحم
زایمان طولانی مدت
باقی ماندن مقداری از جفت در رحم پس از زایمان

انجام زایمان با مداخلات دست و دستگاه

 

علائم عفونت رحمی که پس از زایمان رخ می دهد، عبارتند از:
تب بالای 38 درجه سانتی گراد و نبض سریع (بالای 100 ضربه در هر دقیقه)
دردهای زیر شکمی همراه با احساس درد هنگام لمس ناحیه رحم
خونریزی رحمی که با بوی بدی همراه است (بوی بد ناشی از عفونت) و یا رنگ متمایل به سبز یا زرد چرکی دارد
احتمال سردرد، عرق کردن، لرز شدید
از دست دادن اشتها و بی حالی
مقاربت دردناک با همسر
احتمال خونریزی شدید
یبوست
عفونت: اولین عارضه بعد از هرگونه عمل جراحی عفونت است. عفونت‌های بعد از زایمان انواع مختلف دارد:عفونت ناحیه برش سزارین یا اپی‌زیوتومی: در زایمان به روش سزارین، ناحیه شکم را برش می‌دهند و برای رسیدن به جنین باید این ناحیه چند لایه برش داده شود. هر‌گونه دستکاری در محوطه شکمی حتی در صورتی که شرایط کاملا استریل باشد، امکان عفونت را بالا می‌برد. در زایمان به روش طبیعی نیز برشی بزرگ به نام اپی‌زیوتومی وجود دارد که این نیز ممکن است باعث عفونت شود.
شاخص‌ترین علامت عفونت وجود تورم، قرمزی‌، درد یا خروج چرک از ناحیه است. عفونت‌های بعد از سزارین معمولا از روز هفتم به بعد دیده می‌شود. اگر در ناحیه بخیه، قرمزی دیده شد یا با فشار دادن دو طرف بخیه ترشحات چرکی بیرون بیاید، نشان از وجود عفونت در ناحیه برش است. برای درمان عفونت نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک است؛ البته عفونت مانع جوش‌خوردن زخم و گاهی باعث بازشدن زخم می‌شود.
‌ عفونت در نقطه‌ای غیر از برش: عفونت همیشه در ناحیه بخیه نیست و ممکن است در نقطه دیگری از بدن مانند دستگاه تنفسی فوقانی باشد‌ یا به دلیل لوله‌ای که هنگام بیهوشی داخل دهان بیمار گذاشته می‌شود، عفونت ریوی اتفاق بیفتد. عفونت در ناحیه پریکارد قلب هم دیده می‌شود.
آبسه پستان: یکی دیگر از مشکلاتی که در خانم‌ها بعد از زایمان مطرح می‌شود، وجود آبسه در پستان است. آبسه معمولا به دلیل وجود میکروبی در دهان نوزاد و نفوذ آن به داخل مجرا ایجاد می‌شود. تورم، سفتی، درد و تب بالای 2/ 38 نشانه آبسه پستان است. برای درمان نیز مهم‌ترین کار خالی‌کردن مداوم سینه‌ها و مصرف آنتی‌بیوتیک است.
ماستیت سینه: در روز سوم ممکن است سینه‌ها دچار التهاب و درد شدید شوند. این عارضه معمولا با تب همراه است، ولی بندرت تب از 38 درجه بالاتر می‌رود. ماستیت به علت تجمع شیر در سینه‌هاست و معمولا تا روز پنجم طول می‌کشد. ماستیت نیاز به درمان ندارد و تخلیه شیر با شیردوش کفایت می‌کند.
عفونت مثانه: عفونت مثانه نیز به دلیل سونداژ مادر باردار در حین زایمان، شایع است. علامت عفونت مثانه حبس ادرار، ادرار قطره‌قطره، سوزش ادرار، درد هنگام دفع و گاهی خون در ادرار است. برای درمان عفونت مثانه، بیمار باید مصرف مایعات را بالا ببرد و از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده کند.
ترومبوفلیبیت: این بیماری بسیار خطرناک است و دلیل آن وجود لخته‌ای در رگ است. در بارداری و زایمان احتمال ترومبوز شش تا هشت برابر یک فرد معمولی است. اگر لخته جدا شود و به ریه برسد، باعث مرگ بیمار خواهد شد. بنابراین همه خانم‌ها باید علامت این بیماری را بشناسند تا در صورت بروز خیلی زود به پزشک مراجعه کنند. علامت آن هم قرمزی، تورم و گرمی در ناحیه است. ترومبوز معمولا در ساق پا بیشتر اتفاق می‌افتد و لخته‌ها معمولا در اندام تحتانی تشکیل می‌شوند.
هرچه لخته عمقی‌تر باشد (لخته‌هایی که در لگن ایجاد می‌شوند) خطرناک‌تر است. اگر لخته به ریه‌ها برسد بیمار دچار علائمی مانند سرفه، احساس خفگی، تشنج و شوک خواهد شد.بیماران دقت کنند اگر دچار گرفتگی ساق پا می‌شوند، گرفتگی باید خیلی زود برطرف شود. تداوم آن ممکن است ناشی از وجود لخته در یکی از عروق پا باشد. تشخیص ترومبوز توسط روشی به نام داپلر رنگی است. بیماران باید حتما در بیمارستان بستری شوند و در بستر بمانند. حرکت بیمار ممکن است باعث جداشدن لخته و رهاشدن آن در خون شود.
خونریزی این عارضه همچنان در تمام دنیا اولین علت مرگ‌ومیر مادران بعد از زایمان است. دو ساعت اول بعد از زایمان مرحله‌ای حیاتی.
علایم عفونت رحمی در زنان غیر باردار (در اثر بیماری التهابی لگن) عبارتند از:
– دردهای زیرشکم و ترشح بدبو از رحم
– خونریزی های غیرطبیعی
– احساس درد کمر
– حالت تهوع
– تب
 
تشخیص عفونت رحم
به دلیل اینکه نمونه‌برداری کامل از رحم دشوار است، معمولا عامل عفونت های رحمی را ترکیبی از باکتری ها می دانند.پزشک متخصص لگن فرد را معاینه می کند و نمونه ای از ترشحات رحم را جمع آوری کرده و به آزمایشگاه می فرستد تا پاتولوژیست برای کشف نوع میکروب، آن را آزمایش کند.
عوارض عفونت رحم
اگر عفونت رحم به موقع درمان نشود، باعث بروز شوک عفونی می شود که عوارض زیر را در پی دارد:
 بالا یا پایین رفتن غیرطبیعی درجه حرارت بدن
 کاهش شدید فشارخون
 رنگ پریدگی غیرعادی
 احساس گیجی و منگی
 تنگی نفس
 احساس لرز
 ضعف
سایر عوارض عفونت رحم عبارتند از:
 زنانی که عفونت رحمی دارند، بیشتر در معرض خطر حاملگی خارج رحمی و یا ناباروری هستند.
 زنانی که عفونت رحمی دارند، معمولا هنگام تماس جنسی با همسرشان، احساس درد دارند.
 اگر عفونت رحم به لوله های فالوپ (بین رحم و تخمدان) منتقل شود، می تواند بر باروری فرد در آینده تاثیر بگذارد.
 ممکن است عفونت رحم به داخل شکم منتشر شود و به جریان خون راه پیدا کند . حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از زنان مبتلا به عفونت رحمی، دچار عفونت خون می شوند که این بیماری با آزمایش خون تشخیص داده می شود.

 

پیشگیری از عفونت رحم

 پس از دفع مدفوع، خود را از جلو به عقب بشویید تا آلودگی ناحیه مقعد را وارد واژن نکنید.
لباس زیر خود را مرتبا عوض کنید و حتی المقدور از جنس نخی آن استفاده کنید.
 ناحیه واژن را همیشه خشک و تمیز نگه دارید.
 اگر ازداواج کرده اید، از کاندوم برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های ناحیه تناسلی استفاده کنید.
امروزه به بیشتر زنانی که عمل سزارین انجام می دهند، در روزهای اول پس از سزارین، آنتی‌بیوتیک داده می شود تا از بروز عفونت رحم پیشگیری شود.
 
درمان عفونت رحم
درمان عفونت رحم به آسانی و با کمک مصرف آنتی بیوتیک امکان پذیر است. تأخیر در درمان، منجر به عوارض وخیم شده و تشخیص به موقع و درمان ضروری است. چنانچه این مشکل درمان نشود، عفونت می‌تواند پیشرفت کند و باعث اختلالاتی در باروری و سلامتی شود.
عفونت در زنانی که درمان نشده اند، می‌تواند به بافت‌های دیگر لگن گسترش پیدا کند و به لوله‌های رحمی و رحم آسیب برساند که در نهایت منجر به چسبندگی لایه های داخلی رحم و انسداد لوله‌های رحمی می‌شود و در نتیجه انتقال تخمک از لوله‌های رحمی به رحم نمی‌تواند انجام شود و حاملگی به صورت طبیعی رخ نمی‌دهد. در این مواقع احتمال وقوع حاملگی خارج از رحمی نیز افزایش می‌یابد زیرا جنین در خارج از رحم و معمولاً در لوله‌های رحمی رشد می‌کند. یکی از اتفاقات مهم در این موارد پارگی لوله‌ها است که در اثر رشد و بزرگ شدن جنین اتفاق می‌افتد و باعث خونریزی شدید و حتی مرگ مادر می‌شود.
درمان عفونت رحم به وسیله فریز یا کرایوتراپی زخم دهانه رحم: کرایوتراپی یا انجماد برای درمان زخم دهانه رحم و نیز زخم‌های ناشی از دیسپلازی سرویکس وکانسر اینسایتوسرویکس یا CIN گرید ۱ و ۲ بکار می‌رود. درطی فریز، گاز کربنیک از طریق یک وسیله به قسمت بیرونی دهانه رحم وارد شده و انجماد ناشی از گاز باعث انهدام بافت غیر طبیعی می‌شود. فریز به صورت سرپائی در مطب متخصص زنان انجام می‌شود و نسبتا بدون درد است. عوارض فریز شامل ترشح واژینال و یا لکه بینی بمدت ۲ تا ۳ هفته می‌باشد. پس از فریز اجتناب از برقراری رابطه جنسی به مدت ۳ هفته و نیز مصرف پماد واژینال تریپل سولفا و یا ژل واژینال بتادین توصیه می‌شود. کرایوتراپی در زمان بارداری مجاز نیست.
راه‌های پیشگیری از عفونت رحم
پس از دفع مدفوع، خود را از جلو به عقب بشویید تا آلودگی ناحیه مقعد را وارد واژن نشود.
لباس زیر خود را مرتبا عوض کنید و حتی المقدور از جنس نخی آن استفاده کنید.
ناحیه واژن را همیشه خشک و تمیز نگه دارید.
اگر در هنگام برقراری رابطه جنسی از کاندوم برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های ناحیه تناسلی استفاده کنید.
امروزه به بیشتر زنانی که عمل سزارین انجام می‌دهند، در روزهای اول پس از سزارین، آنتی بیوتیک داده می‌شود تا از بروز عفونت رحم پیشگیری شود.
احتمال بروز عفونت رحم در زنانی که زایمان طبیعی انجام داده‌اند، حدود 1 تا 3 درصد است و در زنانی که با عمل سزارین فرزند خود را به دنیا آورده‌اند، حدود 10 تا 30 درصد می‌باشد. یعنی با عمل سزارین خطر ابتلا به این عفونت 10 برابر می‌شود. عفونت رحم بعد از زایمان با علائم زودرس و دیررس بروز می‌کند:
عفونت رحم با علائم زودرس
علائم این نوع عفونت رحمی، طی 2 تا 3 روز پس از زایمان و تولد نوزاد بروز می‌کند و جزو شایع‌ترین نوع عفونت‌های رحمی است.
عفونت رحم با علائم دیررس
علائم این نوع عفونت رحمی، طی 3 یا 5 روز تا شش هفته پس از زایمان بروز می‌یابد. علت آن ممکن است به خاطر باقی ماندن قسمت کوچکی از جفت در داخل رحم باشد.