فشار خون مادران باردار، اهمیت آن در دوران بارداری

شهرزاد: یک خانم در دوران بارداری خود باید به‌طور منظم به متخصص زنان مراجعه کند، آزمایش‌های تشخیصی مورد نیاز را انجام دهد و در تمام این دوران زیر نظر باشد.

یکی از مهم‌‌ترین موارد مورد توجه متخصصان زنان فشار خون خانم باردار است زیرا در صورت بالاتر بودن آن از حدود طبیعی و همچنین وجود پروتئین در ادرار مادر به پره‌اکلامپسی مبتلا می‌شود. این وضعیت نه‌تنها برای مادر بلکه جنین او هم خطرناک است.

حدود فشار خون در بارداری

 دکتر مریم تقوی‌صفا، متخصص زنان: از ماه ششم بارداری حجم خون زن باردار حدود 25/1 لیتر افزایش می‌یابد. قلب برای پمپاژ این خون اضافه متحمل فعالیت بیشتری می‌شود و  دمای بدن از حد طبیعی بالاتر می‌رود. مقدارخون برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی به جنین  و دفع مواد زاید زیاد شده است.

در این ‌مقطع زمانی هورمون پروژسترون دیواره رگ‌ها را کمی شل می‌کند و در نتیجه فشار خون خانم در اواسط بارداری کاهش می‌یابد و مادر احساس ضعف می‌‌کند؛ اما این تغییر در هفته‌های آخر بارداری برطرف شده و فشار خون به سطوح عادی بازمی‌گردد.

حال اگر در طول بارداری فشار خون‌تان از حدودی که برای شما انتظار می‌رود بالاتر باشد و در چند نوبت اندازه‌گیری بالا بماند، متخصص زنان معالج شما مجبور می‌شود با دقت بیشتری بر وضعیت شما نظارت داشته باشد.

اگر قبل از باردارشدن دچار افزایش فشار خون بوده‌اید متخصص معالج برای‌تان قرص‌های فشاری تجویز می‌کند که با مصرف آنها فشار خون‌تان در حدود طبیعی باقی می‌ماند و آسیبی به خود یا فرزندتان نمی‌رسد.

چند رو چند؟

فشار خون را با 2 عدد نشان می‌دهیم؛ مثلا فشار 13 بر 9 ( در اصل 90/130).عدد اول فشاری است که خون حین انقباض عضلات قلب دارد- سیستولیک- و عدد دوم فشار خون در حالت استراحت عضلات قلب است – دیاستولیک. فشار خون طبیعی برای عموم خانم‌های جوان بین 70/110 و 80/120 است و اگر فشار خون خانمی که همیشه فشار خونی در حدود طبیعی داشته در دو نوبت یک هفته  از 90/140 بالاتر برود احتمال می‌دهیم که خانم پره‌اکلامپسی داشته باشد.

اما یادتان باشد تغییرات فشار خون هر کس را باید با سابقه فشار خون خود او سنجید مثلا ممکن است در یک برهه زمانی خانمی دچار استرس شود  و فشار خون او کمی بالا رود در این حالت نمی‌توان گفت که او به پره‌اکلامپسی مبتلا شده‌است.

پره‌اکلامپسی در اثر چه مشکلی روی می‌دهد؟

هنوز دقیقا مشخص نشده علت پره‌اکلامپسی چیست اما برخی عوامل خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهند:

بارداری اول

دیابت

سابقه افزایش فشار خون

بیماری کلیوی مزمن

سابقه پره‌اکلامپسی در بارداری‌های قبل

بارداری 2 یا چند قلویی

از کجا بفهمم پره‌اکلامپسی دارم؟

فشار خون بالا: این مشکل تا زمانی که فشار خون خانم باردار از حد طبیعی-90/140- بالاتر رود، خودش را نشان نمی‌دهد.

فشار خون خیلی بالا: این حالت با سردرد و دیدن اشکال درخشان همراه است و فشار خانم به بالای 110/170 می‌رسد.

وجود پروتئین در ادرار: با آزمایش ادرار می‌‌توان به این عامل پی‌برد.

تورم ناگهانی دست، پا و صورت: در دوران بارداری به دلیل افزایش حجم مایعات بدن پاها کمی متورم می‌شود اما تورم در تمام قسمت‌ها می‌تواند نشانه پره‌اکلامپسی باشد.

درد شکمی

سردرد

کاهش ادرار

سرگیجه

تهوع و استفراغ شدید

پره‌اکلامپسی چه خطراتی دارد؟

a. وزن کم تولد: فشار خون بالا در دوران بارداری عروق رحم را تنگ می‌کند و به این ترتیب اکسیژن و مواد مغذی کافی به جنین نمی‌رسد و در نتیجه رشد جنین کم می‌شود.

b. تولد نوزاد نارس

c. قطع جفت پیش از تولد: در این موارد ممکن است جفت به طور کامل یا جزئی قطع شود و در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی کافی به جنین نرسد. خونریزی بعد از هفته 20 بارداری مهم‌ترین نشانه قطع جفت است.

آیا راهی برای پیشگیری وجود دارد؟

اگر قبل از بارداری به فشار خون مبتلا هستید بهتر است قبل از اقدام به بارداری حتما زیر نظر متخصص فشار خون خود را مهار کنید و با خوردن غذاهای سالم و فعالیت بدنی وزن‌تان را به محدوده سالم برسانید. سیگار را ترک کنید، زیرا استعمال سیگار برای مبتلایان به فشار خون خطر جدی دارد و مواد سمی سیگار دیواره رگ‌ها را تخریب می‌کند.

در دوران بارداری باید به‌طور منظم فشار خون خانم باردار اندازه‌گیری و آزمایش ادرار او بررسی شود. مصرف ویتامین C و E هم در پیشگیری از پره‌اکلامپسی موثر است.