درد رشد کودک، دلیلش چیست؟

دکتر افشین طاهری اعظم؛ یک بچه شب مادر خود را از خواب بیدار کرده و به پاهای خود اشاره می‌کند. مادر پاهای بچه را کمی ماساژ ‌می‌دهد و بچه دوباره به خواب می‌رود. صبح بچه از خواب بلند شده و هیچ مشکلی ندارد و ممکن است این واقعه بارها در شب اتفاق بیفتد.

این داستانی است که مکرر اتفاق می‌افتد و در غالب اوقات معاینه و بررسی پزشک هیچ چیز غیر طبیعی را نشان نمی‌دهد. در نهایت تشخیص درد رشد بر ناراحتی بچه گذاشته می‌شود. خیلی اوقات وقتی هیچ علت خاصی به عنوان منشاء درد پیدا نمی‌شود بر چسب درد رشد را بر آن می‌زنند.
واقعاً این درد رشد چیست؟
هیچ کس به درستی نمی‌داند واقعیت درد رشد چیست و به چه علتی ایجاد می‌شود. بسیاری از این دردها ارتباطی به رشد نداشته و بر اثر ضرباتی ایجاد می‌شوند. که در طول روز در حین بازی به پای بچه وارد می‌شود. در طول روز حواس بچه متوجه بازی‌ است و متوجه درد نمی‌شود. همچنین در طول روز انقباض غیر ارادی عضلات در اطراف استخوان‌ها و مفاصل موجب پایداری آنها و نوعی حمایت می‌شوند که نتیجه آن عدم احساس درد است. در شب و با شل شدن عضلات، قسمت های آسیب دیده حرکت کرده و در نتیجه درد ایجاد می‌شود.

علت دیگری که برای این دردها ذکر می‌شود فشار زیادی است که در هنگام فعالیت بدنی و بازی به استخوان ها و مفاصل وارد می‌شود. به آن overuse syndrome هم می‌گویند.

بعضی محققین علت این دردهای که بدون هیچ علت واضحی در اندام های کودک یا نوجوان ایجاد می‌شود را رشد نامتقارن استخوان‌ها و بافت های نرم اطراف آن ( عضلات، تاندون ها و رباط ها ) می‌دانند. در زمان هایی از رشد بچه ممکن است استخوان ها سریع رشد کنند ولی عضلات و تاندون ها و رباط های اطراف مفاصل نتوانند با همان سرعت رشد کرده و از آن عقب می‌مانند.

نتیجه آن می‌شود که طول بافت های نرم اطراف استخوان ها و مفاصل نسبت به استخوان ها کوتاه تر می‌شود و این کوتاهی نسبی می‌تواند موجب کشیدگی بیشتر آنها و وارد شدن تنش بیشتر در آنها در حین فعالیت بدنی شود. این کشش و تنش موجب درد می‌شود.

عده‌ای دیگر از محققین علت این دردها را به خصوص در کودکان کم سال مشکلات روحی و عاطفی آنها می‌دانند. در بسیاری اوقات مشکلات عاطفی بچه‌ها و حتی بزرگسالان خود را به صورت دردهای جسمی نشان می‌دهد. با کمی محبت مادر به صورت مالش پاها و در آغوش گرفتن کودک این دردها از بین می‌رود.

در هر صورت این دردهای بدون علت به هر سببی ایجاد شوند معمولاً با کمی تغییر در شدت و مدت و طریقه انجام فعالیت های بدنی و ایجاد محیط عاطفی بهتر برای کودک یا نوجوان خود می‌توان این دردها را کنترل کرد.

باید دقت داشت که هر دردی را درد رشد ندانست. پزشک قبل از اینکه نام درد رشد را به مشکلات بچه بگذارد بررسی کاملی از وی انجام می‌دهد تا مطمئن شود هیچ مشکل جسمی و بیماری قابل شناسایی علت درد بیمار نیست.