اختیار بازی دست کودک یا والدین؟ (6)

نی نی بان، مریم قاسمی: ششمین مطلب از بسته بازی با کودک، به این سوال مهم پاسخ می دهد که اختیار بازی دست والدین است یا دست کودک.

همچنان که در زندگی روزمه نباید عنان امور در دست کودک سپرده شود، باید در بازی همه چیز طبق اراده و میل کودک باشد؟ این سوالی است که در ادامه مطلب دکتر جمشید بیگدلی، روان شناس بالینی و مدرس دانشگاه به آن پاسخ می دهد.
افراط و تفریط نکنید
متاسفانه بسیاری از پدر و مادرهای امروزی نسبت به فرزندانشان برخورد افراط و تفریط دارند. گاهی می بینیم پدر و مادر دربست در اختیار بچه های شان هستند و هر چه بچه بخواهد همان کار را انجام می دهند. از آن طرف بعضی از والدین هم سعی می کنند تسلط زیادی بر روی فرزند خود داشته باشند و فکر می کنند بچه ها وظیفه دارند فقط کارهایی را انجام بدهند که پدر و مادر می خواهند، اما از دیدگاه این روان شناسی هر دو این رفتارها کاملا غلط است و می تواند روی تربیت کودک تاثیر منفی داشته باشد.
بچه ها کجا حق دخالت ندارند؟
بچه ها حق ندارند در بعضی از اموری که به آنها مربوط نیست دخالت کنند. مثلا ما خانواده هایی را می بینیم که می گویند ما بچه دوم را به دنیا آوردیم چون فرزند اولمان این گونه می خواست. درحالیه این پدر و مادر هستند که باید تصمیم بگیرند فرزند دوم داشته باشند یا خیر. بچه حق دخالت در چنین اموری را ندارد. یا مثلا اگر پدر و مادر برای کار مجبور هستند به شهری دیگر نقل مکان کنند بچه حق اظهار نظر در این زمینه را ندارد. در چنین مواقعی ما باید به بچه بگوییم این مسئله مربوط به بزرگترهاست و تو نباید دخالت کنی. همانطور وقتی تو در اتاقت با اسباب بازی هایت بازی می کنی و ما دخالت نمی کنیم و کاری نداریم.
والدین کجا حق دخالت ندارند؟
 اما در مورد بازی قضیه برعکس است. در خصوص بازی در دنیای کودک باید به این نکته توجه داشته باشید که بازی برای بچه ها فقط بازی نیست. بازی همه زندگی بچه هاست. بازی دنیای کودکان است. بچه ها در بازی رشد می کنند، استعدادها و افکارشان را پرورش می دهند. شخصیت بچه ها در بازی سروسامان می گیرد. آنها با بازی یاد می گیرند چگونه باید وارد اجتماع بشوند. حتی توانایی ها و ضعف های کودک در بازی نمودار می شود. کودک در بازی می آموزد چگونه باید ارتباطات اجتماعی برقرار کند. بنابراین والدین باید از دور و بدون دخالت مستقیم همه فرصت های لازم را در بازی به بچه ها بدهند.
والدین حق دخالت در بازی کودک را ندارند مگر...
البته گاهی اوقات یک بازی برای بچه خطرناک بوده و ما نمی توانیم اجازه بدهیم کودک با یک وسیله خطرناک مثل چاقو بازی کند. در این گونه مواقع پدر و مادر حق دارند سریع وارد عمل شوند و جسم خطرناک را از دست رس کودک دور کنند. اما اگر بازی خطرناک و مشکل آفرین نباشد ما حق نداریم فرصت بازی کردن را از کودک سلب کنیم. اگر مادر بازی کودک دخالت مستقیم داشته باشیم رفتار بچه تبدیل به رفتارهای کلیشه ای و کنترل شده می شود و نتایج مطلوبی که انتظار داریم از این بازی های کنترل شده به دست نمی‌آید.
بگذارید شکست بخورند و طعم پیروزی را بچشند
وقتی بچه ها، حتی بچه های کوچکتر یا بچه های بزرگتر بازی می کنند ما حق نداریم در شکست و پیروزی آنها دخالت کنیم. چون به هر حال بچه های کوچک تر از بچه های بزرگتر شکست می خورند و کودک معنی شکست را که جزئی از زندگی هست تجربه می کند. اما وقتی یک بچه با یک بزرگتر یا والدین خود بازی می کند بهتر است پدر و مادر اجازه بدهند که کودک در بازی پیروز باشد. اغلب اوقات کودک حتی عمدی بودن شکست شما را متوجه می شود ولی باز هم از اینکه پیروز می شود لذت می برد. از طرفی نگران این مسئله هم نباشید که کودک شما در بازی با سایر بچه ها ببازد یا شکست بخورد. وقتی بچه ها با هم بازی یا حتی دعوا می کنند تا آنجا که امکان دارد و خطری هیچ کدام را تهدید نمی کند، دخالت نکنید و اجازه بدهید کودک تعاملات اجتماعی را در بازی با کودکان دیگر یاد بگیرد.
اگر می خواهید درباره بازی با کودک بیشتر بدانید، ادامه مطالب این بسته را در این صفحه ببینید.