قصه های کهن فارسی به زبانی ساده

بازآفرینی ادبیات کلاسیک به عنوان یکی از راه های ارتباط با سنت ادبی ضرورتی است که از مدت ها پیش در کشورهای غربی مورد توجه بوده است

بازآفرینی ادبیات کلاسیک به عنوان یکی از راه‌های ارتباط با سنت ادبی ضرورتی است که از مدت‌ها پیش در کشورهای غربی مورد توجه بوده است. شاید مهم‌ترین نکته‌ای که ضرورت بازآفرینی ادبیات کلاسیک را ایجاب می‌کند، آشنایی مخاطبان غیرتخصصی‌تر ادبیات با آثار کلاسیک از طریق این بازآفرینی‌ها باشد. «نشر کتاب پارسه» به تازگی شروع به انتشار مجموعه‌ای با نام «یکی بود یکی نبود» کرده است که در مجموع ۳۰اثر را در بر می‌گیرد که به تدریج منتشر خواهند شد. تاکنون شش اثر از این مجموعه به بازار کتاب عرضه شده است. مجموعه یکی بود یکی نبود شامل کتاب‌هایی است که به بازآفرینی قصه‌های متون کهن فارسی پرداخته‌اند و برای آشنایی گروه‌های مختلف سنی با آثار کهن داستانی زبان و ادب فارسی است.

● فرج بعد از شدت (جوامع الحکایات)

این کتاب در اصل به زبان عربی بوده است که «قاضی ابوعلی محسن تنوخی» آن را در قرن چهارم هجری به نگارش درآورده است. این کتاب به قلم حسین بن اسعد دهستانی، مترجم اواخر قرن هفتم هجری و از منشیان عزالدین بن طاهر زنگی فریومدی (وزیر خراسان در عهد ایلخانان)، به فارسی روان برگردانده شده است. در واقع عزالدین طاهر، دهستانی را مامور کرد تا ترجمه‌ای از کتاب را به فارسی ارایه دهد. حکایت‌های بسیاری در این کتاب آمده که طی قرون متوالی از سوی مولفان مختلف در کتاب‌هایشان نقل شده است. کتاب مشتمل بر ۱۳باب و هر باب شامل چندین حکایت مفصل است که ارتباطی معنایی با موضوع هر باب دارد. عنوان کتاب در واقع به نوعی گویای موضوع آن نیز هست. کتاب مشتمل بر داستان‌هایی است درباره انسان‌های گرفتار که هریک به نوعی از ورطه‌ای نجات یافته و به راحتی رسیده‌اند. علاوه بر این، برخی مفاهیم اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن دوران در متن اثر آورده شده که از این منظر با زمانه ما پیوند می‌خورد. قبل از دهستانی، «محمد عوفی» به ترجمه این کتاب پرداخته که به جوامع‌الحکایات مشهور است. این اثر دارای نثری بسیار دشوار و آمیخته با لغات عربی است که خواندن آن را دشوار می‌کند و از این رو بازآفرینی و ساده‌نویسی آن دارای اهمیت است. افزون بر این، بازآفرینی این اثر توسط ابوتراب خسروی بر اهمیت آن خواهد افزود. خسروی تعداد محدودی از داستان‌ها و حکایت‌های این اثر را به نثر و لحن امروزی ساده‌نویسی کرده است و کوشیده است تا مفاهیم داستان نویسی کتاب برجسته شود. فرج بعد از شدت از این منظر که مرجعی مهم برای نویسندگان بوده است دارای اهمیت زیادی است، برای مثال «هوشنگ گلشیری» در داستان «دست تاریک، دست روشن» به یکی از حکایت‌های این اثر توجه داشته است. فرج بعد از شدت یکی از مهم‌ترین نمونه‌های قصه‌پردازی در ادبیات کهن است. میثم زیدی تصویرگر این اثر است.

● بوستان

«بوستان» سعدی نخستین کتاب این مجموعه است که به روایت «محمد مطلق» و تصویرگری «هاله پارسازادگان» منتشر شده است. سعدی بوستان را به صورت منظومه‌ای تعلیمی و اخلاقی نوشته است و این بازآفرینی شامل قصه‌های این اثر کلاسیک فارسی است.

● تذکره‌الاولیا

«تذکره‌الاولیا» یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار «عطار» است که شامل سرگذشت ۹۶ نفر از اولیا و مشایخ صوفیه است که با نثری ساده نوشته و سخنان و نصایح، ویژگی‌های اخلاقی عارفان و داستان‌هایی از آنها را به نگارش درآورده است. بازآفرینی این اثر توسط «یوسف علیخانی» همراه با تصویر‌گری «مریم طباطبایی» منتشر شده است.

● ویس و رامین

«ویس و رامین» منظومه‌ای است عاشقانه که از زبان پهلوی به شعر فارسی درآمده است. داستان از این قرار است که ویس، دختر شهرو و رامین، برادر شاه موبد دلباخته هم می‌شوند. این درحالی است که شاه موبد از شهرو قول گرفته بود که اگر دختری بزاید، از آن او باشد. در طول داستان در کامیابی‌های آن دو موانعی به وجود می‌آید تا اینکه شاه موبد طی حادثه‌ای در شکارگاه می‌میرد و عاشق و معشوق به هم می‌رسند. ویس و رامین «فخرالدین اسعدگرگانی»، به روایت «ناهید طباطبایی» و تصویرگری «الاهه بهین» منتشر شده است.

● سمک‌ عیار

«سمک ‌عیار» اولین قصه رمان‌گونه به زبان فارسی است که در سده ششم هجری توسط خدادادبن عبدالله کاتب ارجانی، نوشته شده است. در خلال داستان از فردی به نام صذقه ابوالقاسم یاد می‌شود که گویا راوی داستان است. شخصیت اصلی این کتاب پهلوانی به‌نام سمک عیار است که طی ماجراهایی با خورشید شاه سوگند برادری می‌خورد.