از کولر تا چیلر و

در کنار کولر آبی و گازی گاه به نام های غریب و آشنای دیگری هم برمی خوریم که سایر وسایل سرمایشی را تشکیل می دهند

در کنار کولر آبی و گازی گاه به نام‌های غریب و آشنای دیگری هم برمی‌خوریم که سایر وسایل سرمایشی را تشکیل می‌دهند.

چیلر و فن کوئل مهم ترین این نام ها هستند که درباره شان شاید زیاد ندانیم، اما دست کم می توان با مروری کوتاه و ساده اطلاعاتی از آن در اختیار گذاشت.

● چیلر:

چیلرها نیز از دستگاه های تهویه مطبوع هستند؛ تفاوت آنها با کولرهای گازی در این است که دارای توان و ظرفیت بسیار بالا بوده که با واحد تن (یک تن برابر است با ۱۲۰۰۰ بی تی یو) بیان می شود. چیلرها بیشتر در مکان های بزرگ مسکونی یا صنعتی استفاده می شود.

چیلرها در دو نوع بسیار متداول ساخته می شوند که عبارتند از:

۱ ـ چیلرهای تراکمی:

چیلرهای تراکمی از گازهای مبرد همچون فریون در چرخه انتقال گرمای خود استفاده می کنند و جهت حرکت گاز و متراکم کردن آن، از دستگاه متراکم کننده یا همان کمپرسور استفاده می کنند؛ در واقع باید گفت چیلرهای تراکمی همان کولرهای گازی هستند در مقیاس بسیار بزرگ تر و با ظرفیت بسیار بالاتر؛ در این نوع چیلرها، کندانسورها با هوا یا با آب و هوا خنک می شوند؛ در چیلرها، از آب جهت انتقال سرما یا گرما استفاده می شود که در داخل فن کویل هایی که در داخل محیط نصب شده اند حرکت می کند؛ یعنی آب در داخل یونیت خارجی چیلر، گرم یا سرد شده و به فن کویل داخلی منتقل می شود و باعث خنک شدن یا گرم شدن محیط می گردد؛ چیلرهای تراکمی بسته به نوع کمپرسور خود تقسیم بندی می شوند:

A) چیلرهای تراکمی رفت و برگشتی که دارای کمپرسور رفت و برگشتی یا همان پیستونی هستند.

B) چیلرهای تراکمی اسکرو که دارای کمپرسور اسکرو هستند.

این نوع چیلرها به دلیل استفاده از کمپرسورهایی با ظرفیت بالا و دارای آلات محرکه زیاد، بسیار پرمصرف بوده و هزینه تعمیرات و نگهداری بالایی دارند.

۲ ـ چیلرهای جذبی:

در چیلرهای جذبی، عملکرد سرما سازی متفاوت است و کمپرسور که دارای مصرف برق بالاست، حذف شده و به جای آن از آب به عنوان مبرد، از ژنراتور حرارتی (کوره یا مشعل) به عنوان تبدیل کننده آب به بخار و از ماده ای شیمیایی به نام لیتیوم برماید به عنوان جذب کننده بخار آب استفاده می شود که نامگذاری این چیلر به عنوان چیلر جذبی، به دلیل استفاده از همین ماده و عملکرد آن در چرخه سرما سازی است؛ استفاده از چیلرهای جذبی، به دلیل کم مصرف و کم صدا بودن بسیار متداول بوده و برای خنک کردن فضاهای بزرگ تجاری و مسکونی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.

● چرخه سرماسازی در چیلرهای جذبی

همان طور که اشاره شد، در چیلرهای جذبی از خاصیت لیتیوم برماید که جذب کننده بخار آب است، استفاده می شود؛ به این معنا که لیتیوم برماید بر اثر جذب بخار آب (که در اواپراتور یا یونیت داخلی صورت می پذیرد) رقیق شده، به ژنراتور منتقل شده و حرارت می بیند که بر اثر حرارت، غلیظ شده و بخار آب آزاد می گردد؛ بخار آب به کندانسور منتقل شده که دارای فشار ۰.۱ اتمسفر است و به آب تبدیل می شود و به اواپراتور که کویل های آب انتقالی به فن کویل ها در آن است، منتقل می شود که دارای فشار ۰.۰۱ اتمسفر است؛ به دلیل فشار پایین، آب به بخار آب تبدیل می شود و از آنجا که منبع حرارتی در آنجا وجود ندارد، گرمای نهان تبخیر را (همان مقدار گرمایی که برای تبدیل آب به بخار مورد نیاز است) از محیط دریافت کرده و باعث خنک شدن کویل های اواپراتور می شود؛ پس از آن توسط لیتیوم برماید، جذب شده و به ژنراتور منتقل شده و این چرخه ادامه می یابد.

● فن کوئل:

فن کویل همان گونه که از نامش پیداست، دستگاهی است دارای کویل یا لوله هایی که تشکیل محفظه ای برای فن می دهند. کارکرد دستگاه به گونه ای است که بر اثر چرخش فن، هوای محیط از میان کویل ها عبور کرده و به محیط برمی گردد؛ از این رو اگر کویل ها سرد باشند، محیط خنک شده و اگر گرم باشند، محیط گرم می شود؛ عموما ماده ای که داخل کویل ها حرکت می کند، آب است. گرم یا سرد کردن آب داخل کویل های فن کویل، توسط یک دستگاه چیلر صورت می پذیرد که می تواند از نوع جذبی یا تراکمی باشد. فن کویل ها در انواع دیواری، زمینی و سقفی کانالی قابل استفاده هستند.