شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
نغمه شمشال قوم هنرمند در دل کوه ها
نواهای موسیقی کردی از دیرباز تاکنون مخاطبان زیادی داشته و هر شنونده و مخاطبی را با خود همراه کردهاند. موسیقی کردی حال و هوایی روایی دارد و گویی با هر زخمه و نوای خود تاریخ این قوم را روایت میکند. پژوهشگران موسیقی کردی بر این باورند که موسیقی کردی در راستای حفظ زبان، ادبیات، فرهنگ، سرگذشتها و در مجموع تمدن و پیشینه کردها به وجود آمده است و به نوعی راوی فرهنگ مردمان کرد است.
گزنفون، تاریخ نویس یونانی در این باره نوشته است: در سال ۴۰۱ قبل از میلاد، بعد از حمله یونان به ایران، هنگامی که لشکر یونان قصد بازگشت از کردستان را داشت، کردها در حالی که نغمهها و سرودهای دستهجمعی میخواندند یونانیها را مورد حمله قرار دادند. گزنفون افزوده است که چگونه کردها در آن زمان با هنر موسیقی آشنایی داشتند و حتی از آن در جنگها هم استفاده میکردند.
● وداع با نوای تنبور
زندگی مردمان کرد با موسیقی پیوند عمیقی دارد. البته این مسأله ناشی از گستردگی و زیبایی این موسیقی است که با داشتن ظرفیت بالا، مردم این خطه را در همه مراحل زندگیشان، از مجالس شادمانی و عروسی تا تشییع جنازه و وداع با عزیزان همراهی میکند.
زیبایی و گستردگی موسیقی کردی موجب شده هر کس هر قدر هم با این موسیقی ناآشنا باشد شنیدن نام تنبور در او حال و هوای خاصی ایجاد میکند. مردم این استان حتی برای خاکسپاری عزیزان خود مراسم خاصی دارند که با تنبور نوازی همراه است. به نوعی میتوان گفت عزیزان خود را با نوای حزنانگیز تنبور بدرقه میکنند.
زمانی که نفسهای شخص در بستر مرگ به شماره میافتد، نوازنده تنبور با نواختن مقامهای کلام و ذکر حقانی، روح او را تا الحاق به اصل خود همراهی میکند. هنگام تشییع جنازه هم نوازنده تنبور جلوتر از تابوت و مقدم بر تشییع کنندگان تا خاکسپاری متوفی مقام «فانی فانی» را که یکی از گوشههای موسیقی کردی است، اجرا میکند و اشعاری مبنی بر ناپایداری انسان سر میدهد.
● سرنا و دهل در مراسم عزا
در مناطق کردنشین و بخصوص کرمانشاه نوازندگان سرنا و دهل برای مراسم عزا و تشییع جنازه مقامهای مخصوصی را که حاکی از غم صاحبان عزاست مینوازند.
در گذشته از سرنا و دهل علاوه بر آهنگهای شادی و عزا در موارد دیگر نیز استفاده میشد به عنوان مثال در سحرهای ماه مبارک رمضان، نوازندگان سرنا و دهل به بلندی شهر میرفتند و با نواختن ساز مردم را برای اجرای مراسم سحری از خواب بیدار میکردند که اصطلاحاً به آن نقاره خوان میگفتهاند که البته این روزها جای نقاره خوانان در ماه رمضان خالیست!
● «هوره» از نواهای قدیمی مردم کرد
هوره از نواهای قدیمی مردم کرد است. مشهور است نکیسای باربد برای خسرو و شیرین هوره میخوانده است. این ساز قبلا تنها نواخته نمیشده و تنبور نیز همراهش میشده است. هوره را در جنگ نیز جنگجویان کرد میخواندهاند. گونه دیگر هوره مویه یا مور است که در شیون و مرگ افراد، به وسیله زنان و در بعضی از نقاط توسط مردان خوانده میشود.
● «شمشال» نی چوپانها
شمشال در واقع همان نی چوپان است و از لوله فلزی ساخته شده و در مراسم عروسی و شادی همراه با آواز به صورت تکنوازی به کار میرود. این ساز در عزا نیز کاربرد دارد. شمشال نوعی ساز بادی است از فلز که شبیه نی است و مانند نی نواخته میشود. این ساز در واقع همان نی چوپان است که سه جنبه حماسی، عرفانی و طبی دارد.
● «دوزله» سازی در حال فراموشی
دوزله یا زل در کردی به معنی نی است و دوزله یعنی دونی، که به هم چسبانده شدهاند. این ساز از دو نی و گاه دو لوله مسی یا از جنس پَر یا استخوان قلم مرغان دیگر که به موازی به هم بسته شده، ساخته میشود به این ترتیب که برای درست کردن آن دو جفت استخوان را به وسیله موم به هم وصل میکنند و سپس شش سوراخ روی آن تعبیه کرده و به وسیله فیقه در آن میدمند و با حرکات انگشتان انواع ملودیها را اجرا میکنند. با دمیدن ممتد توسط دهان در فیقه صدای دلنشین و گیرایی ایجاد میشود. از نظر موسیقایی این ساز دارای یک اکتاو کامل است و میتواند هفت نت اصلی را بنوازد. این ساز محلی که مخصوص مراسم شادمانی و عروسیهاست، در حال فراموشی است.
موسیقی کردی در لحظات شادی و غم مردمان این خطه را همراهی میکند و برایشان از شادترین تا غمانگیزترین روزهای زندگیشان نواهایی دارد و پا به پای آنها میآید. موسیقی کردی موسیقیای است که به مردمانش وفادار است و هرگز تنهایشان نمیگذارد.
محمدرضا پارسا
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سیستان و بلوچستان دولت چین انتخابات مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان حسن روحانی جنگ دولت سیزدهم نیکا شاکرمی رهبر انقلاب مجلس
سیل هواشناسی ایران تهران شهرداری تهران باران آتش سوزی هلال احمر سازمان هواشناسی روز معلم پلیس قوه قضاییه
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا تورم مسکن بانک مرکزی بازار خودرو حقوق بازنشستگان قیمت دلار دلار ایران خودرو ارز
صدا و سیما مهران غفوریان تلویزیون ساواک موسیقی صداوسیما سریال سینمای ایران تئاتر عفاف و حجاب
اینترنت
رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین غزه آمریکا روسیه ترکیه حماس اوکراین نوار غزه انگلیس ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر سپاهان جواد نکونام علی خطیر باشگاه استقلال بازی تراکتور باشگاه پرسپولیس لیگ قهرمانان اروپا
آیفون اپل ناسا صاعقه گوگل تماس تصویری عکاسی تلفن همراه
چای کبد چرب فشار خون