جهانی شدن کاهش یا افزایش فقر

● نگاهی به پژوهش در طراحی اقتصاد همبسته جهانی
«پیوستگی یا جهانی شدن نگرانی هایی را درباره افزایش نابرابری، تغییر قدرت، و همسان سازی فرهنگی ایجاد کرده است. این گزارش آثار جهانی …

نگاهی به پژوهش در طراحی اقتصاد همبسته جهانی

«پیوستگی یا جهانی شدن نگرانی هایی را درباره افزایش نابرابری، تغییر قدرت، و همسان سازی فرهنگی ایجاد کرده است. این گزارش آثار جهانی شدن و نمونه هایی از نگرانی ها را ارزیابی می کند. پیوستگی جهانی از مدت ها قبل اهرمی موثر و توانمند در کاهش فقر بوده است و البته موثرتر از این نیز می تواند عمل کند. برخی از نگرانی های یاد شده بر پایه های محکمی استوارند. هم فرصت های جهانی و هم تهدیدهای جهانی بر سیاست های جهانی پیشی گرفته اند... جهانی شدن عموماً فقر را کاهش می دهد چرا که اقتصادهای پیوسته تر معمولاً رشد سریع تری دارند و این رشد آثارش را در مقیاس گسترده تر باقی می گذارد.»

کتاب «جهانی شدن، رشد فقر» گزارشی است که زیر نظر و به سرپرستی نیکلاس استرن (قائم مقام اول بانک جهانی) تهیه شده است. از نویسندگان این کتاب می توان به نام هایی همچون پل کولیر و دیوید دلار اشاره کرد، هرچند این مجموعه نتیجه پژوهش های گسترده گروهی از اقتصاددانان است. این کتاب که شامل پنج بخش است به موضوع هایی چون موج جدید جهانی شدن و آثار اقتصادی آن، بهسازی معماری بین المللی برای پیوستگی، تقویت سیاست ها و نهادهای داخلی، قدرت، فرهنگ و محیط زیست و... می پردازد.

در بخشی از کتاب که نسبت میان جهانی شدن و فرهنگ مورد بررسی قرار گرفته به موضوع گوناگونی فرهنگی در عصر اطلاعات هم توجه شده است. در کتاب آمده جهانی شدن ممکن است گوناگونی فرهنگی را افزایش یا کاهش دهد. جهانی شدن، با بهره گیری از قدرت ارتباطات و بازاریابی و همچنین مهاجرت، فرهنگ خارجی را برای میزبان معرفی می کند و تنوع فرهنگی را افزایش می دهد. جهانی شدن، در صورتی که فرهنگ بیگانه جایگزین فرهنگ بومی شود، تنوع را کاهش می دهد. سپس هر دو رویکرد «جهانی شدن تنوع را افزایش می دهد» و «جهانی شدن تنوع را کاهش می دهد» بررسی می شود. به عبارتی به موازات ورود فرهنگ های بیگانه و همزیستی آنها با فرهنگ بومی، گوناگونی و تنوع فرهنگی افزایش می یابد و مردم در فرآیند تجارت با گونه های متفاوتی از شیوه های زندگی آشنا می شوند و تنوع ناشی از جهانی شدن به گونه یی ضرورت نهادینه سازی دموکراسی را مطرح می کند. در فصل پنجم از کتاب اشاره شده؛ از سال ۱۹۸۰ جهان بی نظیرترین پیوستگی را تجربه کرده است. کشورهای فقیر با جمعیتی حدود سه میلیارد نفر به بازارهای صنعتی جهان راه گشوده اند و وقتی مردم فقیر در این کشورها مشغول به کار شدند، بلای بزرگ فقر و نابرابری که قبل از آن جهان را فرا گرفته بود به تدریج رو به کاهش گذاشت.

اما اینکه همچنان باید اقدام هایی برای تقویت آنچه یک نقطه عطف در تاریخ نام نهاده شده، شکل بگیرد، در نظر گرفته شده است.

نگرانی های جهانی مانند بحران محیط زیست هم در این پژوهش از نکته هایی است که جا دارد به آن توجه شود. کشورهای در حال توسعه با منطق قوی استدلال می کنند که موافقتنامه های تجاری نباید استانداردهای کار یا زیست محیطی را به کشورهای فقیر تحمیل کنند. جوامع در سراسر جهان برای بهبود استانداردهای زندگی و شرایط کار و محیط زیست تلاش می کنند.

یکی از جنبه های مثبت جهانی شدن این است که جوامع می توانند استراتژی های موفق خود را در باب نظارت بر آلودگی (آلودگی های صنعتی) به یکدیگر انتقال دهند تا در آینده بتوان نگرانی های موجود در زمینه محیط زیست را به طور چشمگیر کاهش داد.

محمد صادقی