جمعه, ۱۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 31 January, 2025
در جستجوی تفریح سالم
بررسی نحوه گذران اوقات فراغت جوانان نشان می‌دهد كه در اكثر مناطق شهری به‌ویژه شهرهای بزرگ، رفتن به پارك‌هاو خیابانها، مجموعه‌های تفریحی و كافه‌تریا‌ها اگرچه می‌تواند هیجانات انباشت شده جوانان را تخلیه كند، ممكن است زمینه بروز هر گونه تحرك و فعالیت مهار نشدنی را فراهم كند كه این فرآیند گاه به صورت رفتارهای غیر اجتماعی و بعضا ضد اجتماعی خود را نشان می‌دهد.
در عصر ما توجه جوانان به تفریح روز به روز بیشتر می‌شود. همچنین در بهداشت روانی تاكید شده است كه بیكاری و عدم فعالیت و اشتغال فكری موجب خلاء روانی می‌شود و افرادی كه از فعالیت‌های خلاق باز بمانند، ناچار سرگرمی‌های بیشتری برای خود فراهم می‌كنند.
تحقیقات اجتماعی، نشان می‌دهد كه یكی از عوامل مهم بزهكاری در جوانان، خالی بودن اوقات فراغت آنهاست و در این شرایط، زمینه‌های پذیرش فساد و اعتیاد و ارتكاب جرائم شكل می‌گیرد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد، نداشتن سرگرمی و امكانات كافی در ساعات فراغت، عاملی برای گرایش نوجوانان وجوانان به انحرافات است.
فردی كه فراغتی طولانی دارد یا جوانی كه فراغت خود را سر كوچه یا داخل پارك‌های مساله‌دار سپری می‌كند، در معرض خطر و انحراف قرار می‌گیرد. بسیاری از تبهكاری‌ها، ستیزه جویی‌ها و انجام كارهای خلاف و زیانمند در ایام فراغت افرادی روی می‌دهد كه نمی‌دانند چگونه با انتخاب سرگرمی‌ها و تفریحات سالم اوقات فراغت خود را سپری كنند.
این در حالی‌است كه هر نوجوان ۱۱ تا ۱۹ ساله در تابستان ۸ ساعت و در فصل‌های دیگر ۳ ساعت وقت فراغت دارد و افراد ۲۰ تا ۲۹ ساله در تابستان ۵.۵ ساعت و در ایام دیگر سال، ۴ ساعت وقت بیكاری دارند. از سوی دیگر، نگاه به ادبیات جرم شناسی رابطه مستقیم تفریح سالم و پیشگیری از بزهكاری را نشان می‌دهد، به گونه‌ای كه مصلحان اجتماعی از تفریحات به عنوان ابزار جرم ستیزی یاد كرده‌اند.
● حركت روی لبه تیغ
چگونگی بهره‌برداری از اوقات فراغت نوجوان‌ها و جوان‌ها درست مثل راه رفتن روی لبه تیغ است. كوچك‌ترین اشتباهی ممكن است حتی بهترین برنامه‌ها را با نتیجه معكوس مواجه كند. تحمیل یا اجبار برنامه‌هایی كه ما آنها را دوست داریم یا می‌پسندیم با عنوان برنامههای اوقات فراغت به فرزندان، شاگردان یا مجموعه تحت تعلیم و تربیت، گام اشتباهی است كه در مسیری غلط گذاشته می‌شود.
● بازی‌های كامپیوتری همچنان محبوب
میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا اوقات فراغت خود را به بازی‌های كامپیوتری مشغول می‌شوند. طبق گزارشی كه به تازگی منتشر شده است، حدود ۴۰ درصد مردم دنیا به ویژه قشر جوان و نوجوان در اوقات فراغت خود به بازی‌های كامپیوتری می پردازند. حدود ۴۵ درصد این اشخاص از بازی‌های آن لاین استفاده می‌كنند و حدود یك سوم آن‌هاسال گذشته حدود ۲۰۰ دلار برای انجام بازی‌های آن لاین هزینه كرده اند.
این گزارش، نتیجه تحقیقاتی است كه از سوی شركت‌های سونی، Nintendo و مایكروسافت در آستانه ارائه تجهیزات ویژه كامپیوتری به بازار انجام گرفته است. بازی‌های ساده كامپیوتری بیشترین طرفدار را در میان سایر بازی‌هادارند. بعد از این بازی‌ها، بازی‌های تاكتیكی و استراتژیكی، بازی‌های ورزشی و بازی‌های مخاطره آمیز بیشترین میزان فروش را در بازار بازی‌ها به خود اختصاص داده‌اند. این تحقیق، از۳ هزارو ۲۴ نفر از جوانان و نوجوانان صورت گرفته و نتایج آن نشان می‌دهد، میزان استفاده از بازی‌های كامپیوتری در حال رشد چشمگیر است.
● اوقات فراغت و خطر
بیكاری، تنهایی، نداشتن تحرك و فعالیت و نبود سرگرمی‌هایی كه توجه و علاقه نوجوان را به خود جلب كند، از عوامل ایجاد انحراف و بزهكاری در نوجوانان است. در این سنین نوجوانان از انرژی زیادی برخوردارند كه باید به گونه‌ای سالم مصرف شود و در وجود آنهاانباشته نشود. از این رو باید به تناسب امكانات خانواده، تدابیری اندیشیده شود كه نوجوان اوقات فراغت خود را به در راه‌های مفید و سالم صرف كند اما مهم‌ترین نكته این است كه سلایق خود را در تنظیم برنامههای جوانان نگنجانیم. هدف ما باید این باشد كه آن‌هارا واداریم از مفیدترین ساعات عمرشان بیشترین استفاده را ببرند.
تحقیقی كه درباره عده‌ای از دانش آموزان بزهكار صورت گرفته است، نشان می‌دهد كه بیش از نیمی از دانش‌آموزان به ورزش بی‌علاقه بوده‌اند. گسترش مراكز ورزشی و تشویق و ترغیب نوجوانان از سوی والدین برای شركت در گروههای ورزشی سالم و كنترل شده، در این دوران بسیار مفید و ضروری است.
بعضی خانواده‌ها كه از امكاناتی بیشتر برخوردارند، می‌توانند لوازمی مثل كامپیوتر را در اختیار فرزندان خود قرار دهند كه هم اوقات فراغت آنها را پر كند و هم به آموزش آنها كمك كند.
آموختن تعمیر لوازم الكترونیكی، اشتغال به باغبانی، پرورش حیوانات خانگی در بعضی مناطق و كار و هنرهای دستی دیگر برای نوجوانان بسیار مفید است، همچنین مشاركت در فعالیت‌های اجتماعی و به‌ویژه كارهای عام المنفعه و نیكوكارانه (همراه با كنترل) برای نوجوانان كه روح ارزشگرای آنها را پرورش می‌دهد و عادت دادن فرزندان به مطالعات سالم و سازنده از همان دوران كودكی بسیار مفید و ثمربخش است. پدر و مادر باید بر انتخاب كتاب فرزندان نظارت داشته باشند تا به دام كتاب‌ها و مجله‌های گمراه كننده نیفتند و در كنار مطالعه باید به فراگیری مهارت‌های علمی نیز توجه كرد تا هم مطالعه برای فرد خسته كننده و ملال‌آور نباشد و هم استعدادهای او در زمینه‌های گوناگون رشد كند.
موسیقی، كتاب‌ها و نشریات نامناسب به تخیل نوجوانان دامن می‌زنند و خیال و شهوت را درهم می‌آمیزند و آن‌هارا از لحاظ روحی در شرایطی خطرناك قرار می‌دهند. جوامعی كه این امكانات را در اختیار نوجوانان قرار می‌دهند، بیشترین مشكل را در ارتباط با نوجوانان دارند. گسترش خشونت، اعتیاد، بزهكاری، جنون‌های جنسی، تجاوز به كودكان و... از رایج ترین نابسامانی‌های كشورهای غربی است.
به اعتقاد روان‌شناسان، استراحت، تجدید قوا و تمدد اعصاب و تفریح و سرگرمی‌در رشد شخصیت، برقراری تعادل و در شكل‌گیری هویت، كسب معلومات و ارتقای آگاهی‌ها و پرورش و شكوفایی استعداد‌ها و خلاقیت‌ها بسیار مهم است كه همگی از جمله كاركردهای اوقات فراغت به شمار می‌روند. در عین حال جامعه‌شناسان عمده‌ترین علل روانی ارتكاب به جرم را ناكامی‌ها، تعارضات در زندگی، احساس حقارت، تردید در لیاقت، احساس عدم امنیت و احساس ناتوانی می‌دانند.
به این ترتیب، بهره‌مندی از تفریحات سالم با افزایش سلامت روان می‌تواند به پیشگیری از جرائم منجر شود، ایجاد نوع جدید فراغت‌ها در دوره جدید كه حاصل رشد فراغت‌های فردی در برابر فراغت‌های جمعی است، نوعی اعتیاد ناشی از استفاده مكرر لذت جویانه و تكرار یك حركت را ایجاد می‌كند كه به بهداشت روان افراد خسارت وارد می‌كند.
به گزارش ایسنا، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، دو سوم زمان آزاد جوانان جامعه، به شیوه‌های غیرفعال اوقات فراغت اختصاص دارد و ۶۲.۸ درصد جوانان، اوقات فراغت خود را درون خانه و به تنهایی و به صورت فردی می‌گذرانند و ۵۲.۳ درصد نیز اوقات فراغت خود را فاقد هیجان و تحرك می‌دانند.
بر همین اساس، ساماندهی اوقات فراغت جوانان و سیاست گسترش و فراگیر كردن تفریحات سالم می‌تواند تا حد زیادی مانع گسترش بزهكاری جوانان و چه بسا منجر به درونی شدن ارزش‌های جامعه شود؛ چرا كه بسیاری از رفتارهای فرهنگی و حتی رفتارهای اقتصادی و اجتماعی در اوقات فراغت شكل می‌گیرد.
● اوقات فراغت را با سه منظور و هدف می‌توان سپری كرد:
۱) رفع خستگی
۲) سرگرمی‌و تفریح
۳) فعالیت‌هایی كه به رشد و شكوفایی شخص یاری می‌رساند و موجب ازدیاد معلومات یا پرورش استعدادهای دیگر او می‌شود.
اوقات فراغت در كشور ما تبدیل به اوقات فرصت سوزی شده است. مشكلات اقتصادی و نبود برنامه‌ریزی سبب شده است بنیان‌‌های عاطفی، اخلاقی، علمی‌و تربیتی افراد مختلف در این شرایط به خطر بیفتد.
دانش آموزان به تنهایی نمی‌توانند برای اوقات بیكاری برنامه‌ریزی كنند و كانون‌‌های فرهنگی نیز طی سال‌های اخیر، جایگاه خود را در میان آنان از دست داده‌اند.
اسباب و لوازم سرگرمی‌موجود، بر اساس شناخت دقیق و عمیق طراحی نشده و از همین رو با فرارسیدن اوقات فراغت، افراد دچار نوعی سردرگمی و تضاد خواهند شد. برنامههای اوقات فراغتی كه از سوی دستگاه‌ها و دولت اجرا می‌شود، چندان مفید و جذاب و برای اكثر جوانان دلچسب نیست.
همه مسائلی كه به آن‌هااشاره شد، بیانگر این مهم هستند كه والدین مسوولیت بسیار سنگینی در قبال اوقات فراغت فرزندانشان دارند و نبود نظارت مستمر بزرگسالان بر رفتار فرزندان می‌تواند زمینه روانه شدن آنان به سوی مشكلات بلند مدت نظیر اعتیاد و جذب شدن به سمت گروههای منحرف را فراهم كند. از این رو خانواده‌ها باید در این زمینه مراقبت‌‌های تربیتی غیر مستقیم خود را ماهرانه به كار گیرند.
دكتر هانیه زائر رضایی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست