راهنمای عشاق جوان

نگاهی به کتاب عشق ویرانگر

ازدواج یکی از چالش برانگیزترین انتخاب ها در سراسر زندگی یک فرد به شمار می رود و کمتر انتخابی (همانند رشته تحصیلی، شغل و...) اینچنین استرس زا است. در عین حال نتایج ازدواج (چه خوب و موفق و چه بد و ناموفق) در همه عمر با انسان همراه است. به همین دلیل است که افراد در ازدواج بیش از همه انتخاب های دیگر خود دقت می کنند. این دقت در جامعه امروز ما چنان شدت یافته است که اگر آن را وسواس بنامیم، چندان هم به خطا نرفته ایم. همین شک و تردیدها و دشواری انتخاب است که سن ازدواج را در جامعه ما تا این حد بالا برده است. از آنجا که در جامعه ما نه در خانواده و نه در محیط های آموزشی (مدرسه و دانشگاه ها) و نه در رسانه ها (مطبوعات و صدا و سیما) هیچ کدام به موضوع لزوم شناخت روانی دختر و پسر از یکدیگر نمی پردازند، خلئی بزرگ در این زمینه احساس می شود. هر چند تاکنون معدود کتاب هایی در زمینه شناخت پیش از ازدواج در ایران منتشر شده است، اما گمان می رود هیچ یک از کتاب ها به اندازه کتاب «عشق ویرانگر» تاثیرگذار و اثربخش نبوده اند.

یکی از مهم ترین ویژگی های کتاب (راز اثربخشی) این است که کتاب توسط دو روانشناس به رشته تحریر درآمده است که ملاک های ارزیابی افراد را با زبانی گویا و همه فهم در اختیار ما گذاشته اند.

این کتاب در پنج بخش و ۱۶ فصل تنظیم شده است. کتاب برای بررسی ویژگی های زوج ها آنها را در سه دسته کلی «عشاق عجیب و غریب و غیرعادی» (شامل محبوب شکاک، محبوب منزوی و محبوب عجیب و غریب)، «عشاق نمایشی، نابهنجار و خطرناک» (شامل محبوب خطرناک، محبوب توفانی، محبوب نمایشی، محبوب خودپسند و محبوب تحلیل برنده) و «عشاق مضطرب کناره گیر و نیازمند» (شامل محبوب هراسان، محبوب چسب، محبوب سرسخت و محبوب اندوهگین) است.

سوال کلی هر فصل نیز به این صورت است که ابتدا ویژگی های شخصیتی هر نوع محبوب و عاشقی را در عبارت هایی کوتاه بیان می کند که می تواند به عنوان کلید اصلی شناسایی شخصیت وی قرار گیرد. سپس داستانی را از زبان یک دختر یا پسر بیان می کند که چگونه با محبوب خود آشنا و سپس دوست شده است، اینکه اول ملاقات ها کی و چگونه انجام شده است و چطور شد رابطه یی عاطفی بین این دو شکل گرفت.

پس از آن هم عاشق داستان ما می گوید پس از آشنا شدن با چه ویژگی ها ی ناخوشایندی در محبوب خود، وی را وادار کرد در رابطه خود تجدیدنظر کند. پس از آنکه داستان به اتمام رسید نویسندگان، با توجه به داستانی که عاشق روایت کرده است، به بررسی جنبه های روانشناختی ماجرا می پردازند. عوامل اجتماعی شکل گیری و بروز اختلال های شخصیتی، پذیرش چنین فردی به عنوان شریک زندگی و همسر، دلایل جذب اشخاص به این گونه افراد، لزوم و چگونگی ایجاد تغییر در روحیات و رفتار فرد، توصیه هایی برای کنار آمدن با وضعیت موجود و توصیه هایی برای تصمیم گیری در مورد جدایی یا ادامه رابطه و خلاصه از جمله دیگر مباحثی است که در هر فصلی تکرار می شود.

با توجه به توصیفی که از این کتاب ارائه شد، به نظر می رسد این کتاب می تواند برای همه افراد در همه جوامع و فرهنگ ها که رابطه یی عاشقانه را با هم آغاز کرده اند، بسیار مفید و مناسب باشد، زیرا هر کس می تواند با بررسی کامل محبوب خود و تحلیل ویژگی های فردی وی، به شناخت کامل تری از وی دست یابد و در مورد آغاز یک زندگی مشترک تصمیم بگیرد. اما این موضوع در کشور و فرهنگ ما از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است، چرا که نوع و گستره روابط پیش از ازدواج در کشور ما بسیار محدود است و افراد نمی توانند برای آنکه به درک درست تری از یکدیگر برسند، دامنه روابط خود را (حتی از نوع کلامی و حتی در حضور دیگران) گسترش دهند. به همین دلیل لازم است فرد این توانایی را کسب کند که بتواند همه رفتارهای طرف مقابل را به درست ترین شیوه ممکن ارزیابی کند تا بتواند برای انتخاب شریک مناسب تصمیم مناسب اتخاذ کند. علاوه بر این در بسیاری از فرهنگ ها، هر زمان شخصی به این نتیجه رسید که انتخاب درستی نداشته و نمی تواند به این وضعیت ادامه دهد، می تواند راه دیگر را که جدایی است، انتخاب کند، بدون آنکه برای هیچ کدام از طرفین مشکلات و دشواری های غیرقابل تحمل را به وجود آورد، اما طلاق در کشور به شدت منفور و مذموم است و کمتر کسی است که بتواند پس از ازدواج، به طلاق به عنوان یک راه حل برای حل مشکلات خود فکر کند. همین مسدود بودن راه حل طلاق است که لزوم دقت در انتخاب همسر را در جامعه ایرانی گوشزد می کند و کتاب «عشق ویرانگر» می تواند راهنمای جامعی برای این انتخاب درست باشد. هر چند این کتاب در اصل برای بررسی روابط عاشقانه دخترها و پسرها تنظیم شده است، اما واقعیت آن است که می توان از اصول ارائه شده در این کتاب برای ارزیابی رفتار و منش و شخصیت دیگران (از جمله هم کلاسی ها یا دیگر همکاران یک اداره) نیز استفاده کرد.