تاثیر روزه بر پوست

توصیه های رمضانی دکتر بهروز باریک بین متخصص پوست و مو

خشکی لب و خشکی پوست از شکایات پوستی نسبتا شایع روزه‌داران در ماه مبارک رمضان است. با دکتر بهروز باریک‌بین، متخصص پوست و مو، درباره همین مشکل و راه‌های مقابله با آن گفتگو کرده‌ایم...

▪ آقای دکتر! روزه‌داری در ماه مبارک رمضان چه تاثیری روی پوست دارد؟

ـ باید با اطمینان بگویم که جز در موارد خاصی که به ذکر آنها خواهم پرداخت، روزه‌داری موجب تشدید بیماری‌های پوستی نمی‌شود و حتی در موارد زیادی به دلیل ایجاد تعادل در تغذیه افراد، بیماری‌های پوستی آنان را رفع می‌کند.

▪ خشکی پوست چه‌طور؟

ـ شاید بسیاری از افرادی که مبتلا به خشکی پوست و اگزما هستند، گمان کنند با روزه گرفتن به دلیل مصرف کم آب دچار تشدید خشکی پوست خواهند شد ولی باید بگویم که اگرچه این کم‌آبی بدن جزور علل شایع خشکی پوست است اما این مساله در مورد روزه‌داران صدق نمی‌کند.

▪ چرا؟

ـ چون در فاصله بین افطار و سحر، فرد روزه‌دار به میزان کافی از آب و مایعات استفاده می‌کند و لذا به‌طور معمول، روزه‌داری تاثیر چندانی در تشدید خشکی پوست ندارد.

▪ اصلا دلیل خشکی پوست چیست؟

ـ خشکی پوست علل متعددی دارد. خشکی ممکن است ارثی باشد مثل آنچه در افراد مبتلا به اگزمای سرشتی دیده می‌شود. برخی بیماری‌های پوست مانند پسوریازیس، استفاده از شوینده‌های نامناسب، کمبودهای غذایی مانند اسیدهای چرب ضروری و ویتامین‌ها، مصرف برخی داروها مانند داروهای کاهنده چربی خون، افزایش سن، برخی بیماری‌های داخلی مانند کم‌کاری تیرویید و فصل زمستان نیز موجب خشکی پوست می‌شوند.

▪ شما در این رابطه، چه توصیه‌ای به روزه‌داران دارید؟

ـ توصیه‌ام این است که اولا در فاصله افطار تا سحر به میزان کافی از آب و مایعات استفاده کنید تا مصرف کمتر آب در طول روز را بتوانید جبران نمایید. ثانیا مصرف فراوان سبزیجات تازه و میوه‌های تازه را فراموش نکنید. در کنار مسایل تغذیه استفاده از مرطوب‌کننده‌ها را به‌صورت مکرر در طول روز مدنظر قرار دهید. از شستشوی بیش از حد پوست با آب و صابون پرهیز کنید و اگر هر از گاهی جوش می‌زنید، سعی کنید از مرطوب‌کننده‌های فاقد چربی استفاده کنید و در غیر این صورت از چرب‌کننده‌هایی مثل وازلین به خصوص بعد از شستشوی صورت با آب ولرم استفاده نمایید. اگر از اگزمای پوستی رنج می‌برید، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید تا تحت درمان مناسب موضعی قرار گیرید. نگذارید خارش ضایعات پوستی در این ماه آرامش روحی شما را مختل ‌کند.

▪ گاهی شاهدیم بعضی از افرادی که آکنه دارند، طی ماه مبارک رمضان، مشکل‌شان تشدید می‌شود؛ چرا؟

ـ علت اصلی‌اش این است که بعضی‌ها طی ماه مبارک رمضان به مصرف فراوان مواد غذایی دارای قند زیاد مثل خرما، زولبیا و بامیه و سایر شیرینی‌جات روی می‌آورند و این می‌تواند دلیل تشدید آکنه باشد. اگر می‌خواهید چنین اتفاقی نیفتد، سعی کنید بیش از پیش، از میوه‌ها و سبزی‌های تازه استفاده کنید. با مصرف این مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانید تاثیر روزه را در پاک کردن بدن از سموم تقویت کنید.

▪ آیا در بین بیماری‌های پوستی،‌ بیمارانی هستند که روزه برای آنها منع طبی داشته باشد؟

ـ بله؛ مطرح‌ترین مورد در این خصوص، بیماری پمفیگوس است. این بیماری خودایمنی موجب بروز تاول‌های متعددی روی پوست و نیز داخل مخاط دهان می‌شود و در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. روزه‌داری، برای این افراد، خطرناک محسوب می‌شود و کنترل این بیماری مهم یکی از مشکل‌ترین درما‌ن‌ها در تخصص پوست و مو است و متاسفانه بسیار شاهدیم که در ماه مبارک رمضان یا مدت کوتاهی پس از آن، برخی بیماران مبتلا به پمفیگوس که از این منع طبی بی‌اطلاع‌اند، با عود ضایعات مراجعه می‌کنند. بیمارانی که از این بیماری رنج می‌برند هم باید بدانند که سلامت جسم در کنار سلامت روح و روان، از فلسفه‌های روزه‌داری است و لذا باید به پزشک خود اطمینان داشته باشند و مساله منع طبی روزه‌ در بیماری‌های خاص را جدی بگیرند. این بیماران باید بدانند که هر بار عود مساوی است با مصرف مقادیر زیادی داروی کورتیکواسترویید و افزایش خطر پوکی استخوان، افزایش وزن، افزایش قندخون، افزایش فشارخون و مشکلات دیگر.

▪ در طول روزهای ماه مبارک رمضان به دلیل عدم مصرف آب و مایعات، احتمال بروز خشکی لب‌ها هم هست؛ برای پیشگیری از این وضعیت چه توصیه‌ای دارید؟

ـ این مساله به خصوص در کسانی که تنفس خود را به جای بینی از دهان انجام دهند، شایع‌تر است. علل متعددی علاوه بر کاهش مصرف آب برای خشکی شدید لب‌ها وجود دارد؛ مثلا مصرف برخی داروها (مثل ایزوترتینوئین یا آکوتان)؛ افرادی که مصرف این داروها را برای بهبود آکنه خود تجربه کرده‌اند می‌دانند که یکی از شایع‌ترین عوارض این دارو خشکی شدید لب‌ها و ترک خوردن آنهاست. افرادی که در ماه مبارک رمضان مشغول مصرف این دارو هستند، بهتر است با نظر پزشک متخصص خود دوز دارو را کمی کاهش دهند؛ مثلا یک روز در میان یک کپسول را مصرف کنند تا مساله خشکی لب‌ها با توجه به کاهش مصرف مایعات طی روز در این بیماران به حداقل برسد. در ضمن، چرب کردن مکرر لب‌ها را نیز باید مدنظر قرار داد و برای این منظور می‌توان از وازلین، اوسرین و کرم‌های مختلف چرب‌کننده لب استفاده کرد. کلا در ماه رمضان، مصرف فراوان آب و سبزیجات و میوه‌های تازه را همراه با چرب کردن مکرر لب‌ها به عزیزان روزه‌دار که مبتلا به خشکی لب‌ها شده‌اند، توصیه می‌کنم.

عباس منتظری