پوست آقایان چه مراقبت هایی می خواهد

پوست, ارگان بسیار پیچیده ای ا ست که در یک انسان بالغ حدودا ۳ تا ۴ کیلوگرم وزن و ۲ متر مربع وسعت دارد وظیفه پوست این است که بسان سدی در برابر ورود مواد سمی, مواد شیمیایی, میکروب ها و ویروس ها به درون بدن عمل می کند و از خروج بی موقع مواد معدنی, آب و پروتئین ها از درون بدن جلوگیری کند

پوست، ارگان بسیار پیچیده‌ای ا‌ست که در یک انسان بالغ حدودا ۳ تا ۴ کیلوگرم وزن و ۲ متر مربع وسعت دارد. وظیفه پوست این است که بسان سدی در برابر ورود مواد سمی، مواد شیمیایی، میکروب‌ها و ویروس‌ها به درون بدن عمل می‌کند و از خروج بی‌موقع مواد معدنی، آب و پروتئین‌ها از درون بدن جلوگیری ‌کند....

هنگام تب و انجام فعالیت‌های فیزیکی و با افزایش دمای درونی بدن و برای جلوگیری از نارسایی اعضای حیاتی، عروق سطحی پوست گشاد می‌شود، فعالیت غدد عرق اکرین افزایش پیدا می‌کند و با افزایش تعریق و تبخیر سطحی، دمای اضافی را از طریق تبخیر دفع می‌کند و درجه حرارت ارگان‌های درونی را به حد نرمال می‌رساند. در فصول سرد سال و برای مقابله با هوای سرد و حفظ دستگاه‌های داخلی از سرد شدن و یخ‌زدگی، عروق سطحی پوست منقبض می‌شود و خون گرم را به سمت بخش‌های داخلی سرازیر می‌کند و مانع نارسایی ارگان‌های داخلی می‌شود. پوست یک عضو حسگراست و داشتن اعضای حسی درد، خارش، سرما، گرما و فشار می‌تواند در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی و مضراتی که متوجه‌اش می‌شود، جلوگیری کند. پوست بخشی از سیستم ایمنی بدن است بنابراین باید در حفظ پوست کوشا باشیم و اصولی را مدنظر قرار دهیم. برای حفاظت پوست باید در وهله اول به حفاظت از پوست صورت پرداخت و در مرحله دوم به دست‌ها و بدن توجه کرد. به هر حال مراقبت از هر بخشی از پوست، اصول خاص خود را دارد. با دکتر غلامحسین غفارپور، متخصص پوست‌و‌مو و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره اصول مراقبت پوست دست آقایان به گفتگو نشسته‌ایم.

▪ آقایان برای محافظت پوست دست‌هایشان چه محصولاتی بخرند؟

- باید اول با گروه‌بندی محصولات پوستی آشنا شوید. برای مراقبت از پوست ۳ گروه محصولات بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارتند از: تمیز‌کننده‌ها و شست‌وشوکننده‌ها،‌تونیک‌ها، مرطوب‌کننده‌ها، نرم‌کننده‌ها و چرب‌کننده‌ها.

شست‌وشوکننده‌ها، ترکیباتی هستند که برای زدودن میکروب‌ها، چربی‌ها، قارچ‌ها و آلودگی‌های محیطی از پوست دست و صورت و بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. شست‌وشوکننده‌ها را از نظر شکل فیزیکی به مواد جامد تمیز‌کننده و شست‌وشوکننده‌های مایع تقسیم می‌کنند اما از لحاظ خواص شیمیایی به ۳ نوع

۱) صابون‌ها،

۲) سین‌دت‌ها و

۳) کمبارها تقسیم می‌‌شوند. ترکیبات صابونی چه به صورت قالب صابون و چه به صورت مایع از تمیزکننده‌های قلیایی هستند با PH، ۹ تا ۱۰ که قدرت‌ پاک‌کنندگی فوق‌العاده‌ای دارند و در عوض باعث خشکی بیش از حد پوست می‌‌شوند و حساسیت‌های پوستی ایجاد می‌کنند. توصیه می‌شود که تا آنجا که ممکن است از شست‌وشوکننده‌های صابونی کمتر استفاده شود و در صورت استفاده، از کرم یا پماد نرم‌کننده‌ یا چرب‌کننده پس از شست‌وشو، استفاده شود.

▪ شستشوکننده‌ها چه می‌کنند؟

- دسته دوم شست‌وشوکننده‌ها، شست‌وشوکننده‌های ساختگی هستند به نام سین‌دت و تمیزکننده‌ بسیار ملایم هستند با PH، ۵/۵ تا ۷ که به پوست صدمه وارد نمی‌کنند و معمولا نیازی به کرم‌ها و پمادهای چرب‌کننده وجود ندارد و بهترین تمیز‌کننده محسوب می‌شوند.

▪ پس کمبار چیست؟

- دسته سوم تمیزکننده‌ها، به نام کمبار معروف هستند که یک ترکیب صابونی قلیایی با بخشی از عوامل فعال سطحی هستند که خاصیت صابونی ندارند و PH آنها ۹ تا ۱۰ است. کمبارها، تمیزکننده‌های ملایم‌تری نسبت به صابون‌های واقعی هستند و از سین‌دت‌ها قدرت تمیزکنندگی بیشتری دارند. به هر حال وقتی یک تمیزکننده بسیار قوی بخواهیم باید از ترکیبات صابونی استفاده کنیم اما بیشترین صدمات را به پوست می‌زند. سین‌دت‌ها، تمیزکننده‌های بسیار ملایمی هستند که کمترین صدمات را به پوست می‌زنند و بهترین نوع پاک‌کننده‌ هستند و بالاخره، کمبارها، برای پوست‌های نرمال مناسب هستند.

▪ بالاخره؛ برای محافظت دست آقایان که با روغن و گریس سروکار دارند، چه توصیه‌ایی دارید؟ کدام محصول را استفاده کنند؟

- در مورد حفاظت از پوست دست‌ها در برابر عوامل شست‌وشوکننده، صدمات مکانیکی، روغن‌های نفتی مانند بنزین، روغن ماشین و ضدیخ‌ها توصیه‌ می‌شود که اولا بهتر است هنگام انجام کار از دستکش‌های نخی زیر دستکش‌های پلاستیکی گشاد استفاده کرد و پس از هر شست‌وشو دست‌ها را با روغن‌های چرب‌کننده، مرطوب کرد.

▪ چه مواردی برای پوست دست آقایان محرک است؟

- بسیاری از مواد مانند صابون‌ها، شست‌وشوکننده‌های ساختگی و شیمیایی، آب‌ سرد و آب سنگین، شامپوها و مایع و پودر لباسشویی و ظرفشویی از دسته مواد محرک ضعیف هستند و تماس مکرر و درازمدت با آنها در افراد مستعد، موجب خستگی پوست و شکسته‌شدن سد دفاعی پوست یعنی لایه شاخی می‌شود. این مواد به راحتی وارد پوست می‌شوند و موجب تورم و قرمزی و سوزش و پوسته‌پوسته شدن پوست دست‌ها می‌شوند و ضایعه‌ای را ایجاد می‌کنند که به آن درماتیت زنان خانه‌دار می‌گویند.

▪ پوست همه افراد حساس است؟ به چه کسانی می‌گویند پوست کلفت؟

- غالب اشخاصی که در شغل‌های سخت و سنگین کار می‌کنند مانند کارگران آشپزخانه‌ها، قالی‌شویی‌ها، مکانیکی‌ها، کارگران ساختمانی و زنان خانه‌دار به اصطلاح پوست کلفتی دارند یعنی استعداد ابتلا به درماتیت تحریکی را ندارند و با کوچک‌ترین صدمه‌ای که به پوست دست‌شان وارد می‌شود، بلافاصله مکانیسم‌های جبرانی به کار می‌افتند و بافت صدمه‌دیده را اصلاح می‌کنند و مانع ورود مواد محرک می‌شوند. هیچ‌گاه پوست این افراد در برابر مواد محرک ضعیف عکس‌العمل‌ نشان نمی‌دهند و اتفاقی نمی‌افتد و به اصطلاح می‌گویند این افراد پوست کلفت هستند.

▪ پوست دست هم ممکن است حساس شود؟

- بله، دسته‌ای از افراد که در صنعت فلزکاری و سیمان‌سازی و دباغی چرم و ساختمانی کار می‌کنند، ممکن است نسبت به فلز نیکل و بی‌کرومات‌های موجود، حساس باشند بنابراین هنگام تماس با فلزات بدلی مانند النگو، گردنبند، دستبند و بند ساعت و چرم‌های بد دباغی شده و سیمان، دچار حساسیت‌های شدید پوستی می‌شوند. تنها راه درمان این بیماران دوری از محیط کار و انتخاب شغلی جدید است که با مواد ذکر شده کلا تماس نداشته باشند؛ حتی استنشاق هم نکنند. در اینجاست که باید قوانین کار وارد عمل شود و از کارگران مبتلا شده حمایت‌های لازم را به عمل آورد.

اکرم خواجوند تهرانی