پدیده شیطان پرستی در مستند شوک

در روزهای گذشته مستندی با عنوان شوک از شبکه سوم سیما و در دو قسمت پخش شد این برنامه در حالی روی آنتن رفت که انتقادات و حمایت های بسیاری را از سوی مردم و گروه های مختلف جامعه به همراه داشت در عین حال سؤالات و ابهامات بسیاری را نیز در اذهان عمومی باقی گذاشت

در روزهای گذشته مستندی با عنوان شوک از شبکه سوم سیما و در دو قسمت پخش شد. این برنامه در حالی روی آنتن رفت که انتقادات و حمایت‌های بسیاری را از سوی مردم و گروه‌های مختلف جامعه به همراه داشت. در عین حال سؤالات و ابهامات بسیاری را نیز در اذهان عمومی باقی گذاشت.

▪ این برنامه چگونه کلید خورد؟

طرح این مستند به کارگردانی فرشاد شکیبی چند ماه پیش به گروه اجتماعی شبکه ۳ ارائه و از آن استقبال شد. با توجه به نامگذاری سال ۸۷ به نام نوآوری و شکوفایی مستند "شوک" نگاهی جدید به مقول‌های به روز اجتماعی دارد و به عرفان‌های نوظهور می‌پردازد.

البته این نخستین بار است که رسانه چنین موضوعی را دستمایه کار خود قرار می‌دهد. عرفان‌های نوظهور شامل گروههای‌ شیطان‌پرست و... می‌شود. تحقیق و نگارش متن مستند "شوک" حدود ۳ ماه طول کشید. در واقع به این نتیجه رسیدیم که با توجه به نیاز جوانان این مستند را بسازیم و در زمینه عرفان‌های نوظهور روشنگری کنیم. بخش عمده تحقیق و نگارش این مستند بر عهده حجت‌الاسلام دکتر محمدجواد ادبی بود و امیدواریم با اعتمادی که مسئولان به ما کردند برنامه‌ای جذاب و روشنگرانه بسازیم.

▪ هدف نهایی شما و تیم همکارتان از تهیه این برنامه چه بود؟

ـ این برنامه برای جوان‌ها و نوجوان‌ها و خانواده آن‌ها تهیه شد، تا اینکه بتوانیم زنگ خطری را برای آن‌ها از انحرافات موجود در اجتماع به صدا درآورده باشیم.

عده‌ای معتقدند، اگرچه هدف شما از ساخت این برنامه هدف خوب و متعالی بود اما متأسفانه در این میان شما به تبلیغ بیشتر و معرفی برخی ازگروه‌های انحرافی پرداختید.

خوب، من باید به این عده از منتقدین که اینگونه فکر می‌کنند، بگویم که قصد ما معرفی این گروه‌های انحرافی نبود، بلکه ما در پی نشان دادن پوچی، نیستی و بی‌محتوایی این گروه‌ها و خطر آن‌ها برای جامعه و جوانان بودیم. خوب این هدف را با این تصاویری که دیدید به تصویر کشیدیم، شما فکر می‌کنید معرفی و نمایش یک گروه به عنوان گروه غیراخلاقی، فاسد و منحرف تبلیغ برای این گروه‌هاست؟!

▪ اما درد دل و حرف اعضای گروه‌های رپ هم وجود دارد. این‌ها می‌گویند که در این برنامه قصد خراب کردن گروه‌های ضاله و شیطان پرستان و... را داشتید اما ما رپ خوان‌ها را هم کنار آن‌ها سوزاندید، در حالی که ما یک گروه موسیقی مثل سایر گروه‌ها هستیم و این ظلمی بود به ما. جواب شما به این گروه چیست؟

ـ تا جایی که ما دقت کردیم و گروه‌های موسیقی رپ مثلاً ایرانی را دیدیم، متأسفانه انواع انحرافات اجتماعی دراین گروه‌ها موج می‌زند، اعتیاد، قرص‌های روان گردان، نوع لباس‌هایی که در گروه‌های رپ استفاده می‌شود، نشانه‌ها و علاماتی که اینها استفاده می‌کنند (که شاید ناخواسته است و در این فیلم نمایش داده شد) همه وهمه بیانگر انحرافات بود و خطری برای جوانان و جامعه ما. در واقع ما در این برنامه انحرافات را مشخص کردیم و نشان دادیم، در کنار آن هم گروه‌هایی که به نوعی خود را ملبس به این لباس‌ها کرده بودند، نمایش داده شدند، خوب دیگر ما کاری نداشتیم به اینکه اسم این گروه موسیقی چیست، رپ؟ متال؟ و... پس مشکل از ما نبوده از خود این گروه‌هاست.

این درست اما عده‌ای هم معتقدند که رپ فارسی یک گروه موسیقی غیراخلاقی نیست و حتی دارای خواننده‌های خوب و درست و حسابی هم هست که به اجرای موسیقی‌های خوب با مضامین اخلاقی و یا بیان درد جوانان ایرانی پرداخت اما یک سری از کسانی که از این موسیقی سر در نمی‌آورند، باعث خراب کردن این گروه شدند لذا نباید در این برنامه کلاً بنیان این موسیقی را مورد تهاجم قرار می‌دادید.

ببینید ما موسیقی‌های بسیاری از این گروه جمع‌آوری کردیم و حتی از کسانی که اینها به آنها اعتقاد دارند مثل یاس و... اما متأسفانه همه مثل هم بودند، شما آقایی ملقب به یاس را با همان لباس ها، علائم و نشانه‌ها در قسمت دوم این مستند می توانید ببینید، خوب حالا به فرض هم یک اجرا با مفاهیم مثلاً اخلاقی از این گروه وجود داشته باشد، این نمی تواند مهر تأیید را به این گروه بزند و به اصطلاح با یک گل بهار نمی‌شود، چراکه عرف برنامه‌های این گروه، برنامه‌هایی مبتذل و خطرناک برای جامعه است.

▪ در چند جای این مصاحبه از وجود اطلاعات کافی دراین زمینه صحبت به میان آوردید، منبع تحقیقات شما کجا بوده و اصلاً می توان به این اطلاعات اطمینان کرد؟

منبع این اطلاعات، مرکزتحقیقات ناجا بوده که مرکزی است بسیار قوی، دارای نیروهای متخصص در زمینه‌های تحقیقاتی که بدون شک، یکی از نقاط قوت در برنامه ما بوده است.

▪ قرار نیست در این مصاحبه چیزی سانسور شود و یا گفته نشود. برخی از افراد منتقد به برنامه شما معتقدند که سرنوشت موسیقی رپ هم مثل موسیقی پاپ است، در ابتدای ورود به بازار موسیقی کشور، مورد تهاجم و مانع‌گذاری بر سر راهشون می‌شود. اما پس از گذشت چند سال حتی کلاس‌های آموزشی این موسیقی را هم می‌شود گوشه وکنار شهر دید. نظر شما چیست؟

ـ ببینید پاپ یک سبک موسیقی است، یعنی برای کار کردن در سبک پاپ نیاز به دانش موسیقی و موسیقی‌دانی است، اما رپ چیست؟ نیازی به سواد موسیقی ندارد، شعرها خیلی ضعیف است، این‌ها را من نمی‌گویم، خود اعضای گروه‌های رپ و یا کارشناسان می‌گویند. اصلاً توی فیلم شما دقت کنید، یکی از همین رپ‌خوانها می‌گوید که "ما روزی آلبوممان بیرون می‌آید و بازار را پر کند که مردم توانایی شنیدن فحش را داشته باشند"، خوب فکر می‌کنید حماقت نیست به این موسیقی اجازه فعالیت داده شود؟ حالا کشورهای غربی هر غلطی می‌کنند به خودشان مربوط است، ما ایرانی هستیم، کرامت نفس داریم، در برابر هر چیزی تن در نمی‌دهیم.

▪ یک مطلبی که مخالفین مطرح می‌کنند، این است که افرادی که شما با آن‌ها مصاحبه کردید، ساختگی و بازیگرانی بیش نبوده‌اند چرا که کسی حاضر نیست جلوی دوربین بایستد و این صحبت ها رو اعتراف کند.

ـ ببینید ما که یک موضوع توهمی رو مطرح نکردیم، فعالیت گروه‌های انحرافی، یکی از واقعیت‌های جامعه ماست، لذا پیدا کردن این آدم‌ها کار سختی نیست، اگر قبول نمی‌کنید کافی است یک بار امتحان کنید.

▪ فکر می‌کنید این برنامه توانست مقبولیت مردم و مسئولین را بدست آورد؟

ـ ببینید وقتی چنین مستندهای اجتماعی به بیان دردی از اجتماع بر می‌آیند، به ناچار به دل مردم می‌نشیند. طی این مدت پس از پخش برنامه، تماس‌های بسیار مردم در حمایت از این برنامه و پخش مجدد آن با صدا وسیما صورت گرفته است. از طرف دیگر نباید از حمایت‌های بی ادعا و خالصانه مسئولین شبکه و مسئولین نظام چشم پوشید که جا دارد از ایشان تشکر کنم. اما یک سری از گروه‌ها هم از این برنامه ناراحت شدند، البته این‌ها کسی نبودند جز گروه‌هایی که منافع خود را با پخش این برنامه در خطر می‌دیدند که خوب قطعاً ما به دنبال رضایت این‌ها در برنامه نبودیم.

شهید مطهری در کتاب جاذبه ودافعه امام علی(علیه السلام) هم می‌گویند وقتی کسی با هدف رسیدن به حقیقت کاری را انجام دهد، عده‌ای جذبش می‌شوند و عده‌ای هم دفع. اصولاً این که یک نفر هم برای موافقین و مخالفین جذاب باشد، نکته مثبتی نیست بلکه نشان دهنده یک اشکال است. ما خوشحالیم که توانستیم منافع مخالفین را که در پی منحرف کردن جوانان برومند این مملکت هستند، هدف بگیریم و به خطر بیندازیم

▪ پس از ساخت و پخش این فیلم، آیا علیه شما تهدیدی از سمت اعضا یا مدیران این گروه ها صورت گرفته است؟

ـ جالب اینکه کلیپ‌های رپ بسیاری بلافاصله پس از پخش این مستند علیه ما ساخته شد که فکر می‌کنم این کلیپ‌ها به راحتی در بسیاری از سایت‌ها در دسترس است. شبکه ماهواره‌ای صدای امریکا هم بیکار ننشست و در برنامه‌ای به نقد شوک پرداخت و یا تهدیدات به شکل‌های دیگر. اما مهم این است، ما به این تهدیدات اصلاً توجهی نمی‌کنیم، چرا که خوب می‌دانیم کاری که می‌‌کنیم درست است و البته تهدیدات هم همگی پوشالی بوده است.

▪ قصد ادامه فعالیت در زمینه معضلات اجتماعی را دارد یا به همین کار بسنده می‌کنید؟

ـ به یاری خدا و با حمایت مسئولین سازمان صداوسیما، آقای ضرغامی، آقای پورمحمدی رئیس شبکه ۳ و آقای شریعت‌پناهی مدیر گروه اجتماعی و معارف شبکه ۳ و با اقبال مردم، قصد دارم تا فعالیت این حوزه را با قدرت دنبال کنم. این را برای خودم یک تکلیف شرعی می‌دانم.

▪ با این سن کم در سینمای ایران و بین این همه مستندساز فرهنگی و اجتماعی خوب کشور، چطور توانستید قد علم کنید و این مستند پر طرفدار را بسازید؟

ـ فکر می‌کنم، توفیق در ساخت این مستند فقط لطف خدا بود و بس. در این میان همکاری خوب مسئولین ساخت این برنامه هم بی‌تأثیر نبود. باید تشکر کنم از مسئولین که به جوانان اعتماد کردند و به ما میدان دادند، ما هم سعی کردیم با تلاش به این اعتماد پاسخ دهیم، که فکر می کنم الحمدلله تا حدودی موفق شدیم.

▪ پیام شما برای جوان‌های ایرانی هم سن و سال خودتان؟

ـ همیشه دوست داشتم در حلقه جوان‌های هم سن وسال خودم راه پیدا کنم و با آن‌ها صحبت کنم. باور کنید بنده تمام جوانان ایرانی را دوستان نزدیک خودم می‌دانم. همه ما به یک سری از اصول و ارزش‌ها معتقدیم و شاید خیلی اوقات ناآگاهانه از یک سری از نمادها استفاده می‌کنیم و آن‌ها را ترویج می‌دهیم یا برای گروه‌هایی کار می‌کنیم که همه آن‌ها دنبال منافع خود هستند و به محض اینکه نیازشان به ما تمام شود، ما را مانند مهره‌هایی سوخته کنار می زنند. در این وضعیت، تنها چیزی که می تواند ما را به مسیر حقیقت برگرداند یک تلنگر است، یک تذکر به خود. ثانیاً ارزش یک ایرانی خیلی بیشتر از اینهاست که بخواهد دنبال گروه‌ها و جریان‌های انحرافی غربی برود. من در این کار به صافی دل جوانان ایرانی بیشتر پی بردم و به تمام کسانی که به یک شکلی فریب خورده بودند، گفتم بهترین کاری که می توانند بکنند این است که به ماهیت و اصالت ایرانی و اسلامی خودشون برگردند. ما یک ایرانی مسلمان و شیعه هستیم. خیلی از این جوانان در جریان ساخت برنامه می‌خواستند توجیه کنند که فعالیت برخی از این گروه‌ها بی اشکال است اما دوست من، یعنی ارزش جوان شیعه ایرانی اینقدر پایین آمده که بگوید این کار را انجام می‌دهم چون مشکلی نداره؟ نه! ما جوانان باید دنبال کارهایی باشیم که نه تنها مشکل ندارد بلکه به درد این مملکت و به درد اسلام بخورد و حتی در این میان کارهایی که کمتر نفع دارند رو حذف کنند. صحبت خودمو با این شعر از استاد سخن سعدی (یک مسلمان ایرانی) پایان می‌دهم که می‌فرماید:

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی، عشق محمد بس است و آل محمد