چگونه سودآوری پروژه را برآورد کنیم

ضرورت امکان سنجی در توریسم

ارزیابی یک پروژه گردشگری را نمی‌توان تنها به سرمایه‌گذاری انجام شده و بازگشت آن با توجه به نرخ بهره محدود کرد؛ بلکه نیاز است در جایی سرمایه‌گذاری انجام شود که در وهله اول امکان فروش محصولات گردشگری وجود داشته باشد و هزینه‌های تولید آنها تامین شود، بنابراین لازم است که سود مورد نظر قبل از تصمیم‌گیری در مورد انجام یا عدم انجام یک پروژه برآورد شود.

جزئیات فرآیند این مطالعه را با نام امکان‌سنجی می‌شناسیم. لغت امکان‌سنجی به معنای امکان یا عملی‌بودن است، اما در این زمینه معنای وسیع‌تری از آن دریافت می‌شود. در این مورد امکان‌سنجی پوشش‌دهنده ضرورت، عملیاتی بودن و سودآوری بر مبنای تصمیمی است که می‌توان با توجه به سرمایه‌گذاری انجام داد.

• ضرورت به معنای وجود نیاز برای کالا یا خدمت ارائه شده در بازار است.

• عملیاتی بودن به تمامی جوانب و عوامل تاثیرگذار در اجرای پروژه از نظر فنی اشاره دارد.

• سودآوری نیز به جنبه‌های مالی و بازگشت سرمایه اشاره می‌کند.

این موارد را در یک پروژه واقعی ساخت هتل که در اواسط دهه ۱۹۹۰ در سواحل بلژیک انجام شد، بررسی می‌کنیم:

تحقیقات بازار انجام شد و نرخ اقامت به دست آمد. عملیاتی بودن طرح بررسی و هزینه‌های سرمایه‌گذاری برآورد شد. گام سوم تحلیل سودآوری طرح بود. کار با ویژگی‌های زیر شروع شد:

۱. هتلی با ۴۰ اتاق

۲. سرمایه‌گذاری معادل ۴/۱۱۰ میلیون فرانک بلژیک (یک یورو=۳۴/۴۰ فرانک بلژیک) که به موارد زیر تقسیم می‌شود:

• ۷ میلیون هزینه زمین

• ۷/۶۱ میلیون هزینه هتل

• ۵/۱۳ هزینه رستوران

• ۵/۲۱ میلیون هزینه تسهیلات تفریحی

• ۷/۶ میلیون هزینه فروشگاه‌ها

۳. ۶۰ میلیون فرانک بلژیک از محل دارایی‌ها و ۴/۵۰ میلیون از طریق وام تامین شد.

۴. مدت زمان ساخت که یک سال بود

۵. نرخ متوسط هر اتاق ۳۰۰۰ فرانک

۶. نرخ بهره ۸ درصد

۷. هتل مطابق جدولی طی ۳۰ سال مستهلک می‌شود.

۸. هتل در ۱۰ سال اول فعالیت خود شامل معافیت مالیاتی می‌شود.

۹. ارزش باقیمانده پس از ۱۰ سال فعالیت هتل انتظار می‌رود که برابر با ۵/۵۷ میلیون فرانک بلژیک باشد.

با در نظر گرفتن این فرضیات، می‌توان درآمد سالانه، ارزش خالص فعلی (NPV) پروژه و نرخ بازده داخلی (IRR) آن را پیش‌بینی کرد. در جدول زیر به صورت مختصر محاسبات و پیش‌بینی‌ها برای ۳ سال آورده شده است، البته این محاسبات معمولا در بازه زمانی ۳۰ ساله انجام می‌شود.

در این جدول اطلاعات مفید زیادی درباره سودآوری هتل و جنبه‌های مالی پروژه می‌توان به دست آورد. اول از همه اینکه ارزش خالص فعلی برابر با ۳/۱۸ میلیون فرانک بلژیک و IRR برابر با ۱۱ درصد است. در مقایسه با نرخ تنزیل مرسوم سرمایه‌گذاری‌ها و ریسک‌های ذاتی هر پروژه سرمایه‌گذاری، می‌توان گفت که این نتایج چندان سودآور نیستند. نرخ اقامت ۵۰ درصدی می‌تواند IRR را به ۴/۸ درصد هم کاهش دهد.

مطلب دوم این است که پروژه در کل دوره عمر خود سودآور است. به عنوان نتیجه این امر، جریان وجوه یا مجموع سود خالص (زیان‌ها) و استهلاک برای همه سال‌های فعالیت مثبت است.

نکته سوم این است که جریان وجوه نقد در هر سال به اندازه کافی است که بتواند GOP (سود ناخالص پیش از کسر مالیات، هزینه های مالی، نرخ بهره و استهلاک) را مثبت نگاه دارد.

در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که ارزش خالص فعلی(NPV) یا IRR بر مبنای جریان وجوه نبوده، بلکه براساس جریان‌های ورودی و خروجی وجوه در طول کل دوره است. میزان ۱۵ میلیون فرانک برای اولین سال فعالیت هتل مجموعی از ۹/۹ میلیون سود ناخالص عملیاتی و ۱/۵ میلیون کمک‌های اعطایی برای مدرن ساختن هتل است.

مترجم: مهدی نیکوئی