طلاق چیست

طلاق بمعنای مفارقت و جدایی و بریدن میباشد اما برای درك بهتر مفهوم طلاق شرعی لازم است به نكاتی چند توجه داشته باشیم

طلاق بمعنای مفارقت و جدایی و بریدن میباشد اما برای درك بهتر مفهوم طلاق شرعی لازم است به نكاتی چند توجه داشته باشیم .

اول اینكه در مفهوم واقعی ازدواج در دین و شریعت ما وظایف زن و شوهر بگونه ای متفاوت و خاص تعریف میشود این شرایط شاید بخاطر پیشینه تاریخی و فرهنگی حاكم بر فرهنگ و اداب بنیادینی بوده كه اسلام در آن ظهور كرده است. بر اساس این قواعد مرد مكلف به تامین معاش و متضمن شرایط رفاهی خانواده بوده و نقش خارجی و واسطه برای محیا كردن لوازم آرامش خانواده را بر عهده داشته در حالی كه زن در نقش سنتی خود واسطه داخلی ایجاد آرامش برای خانواده بوده و از جهت تامین معاش خانواده مسولیت كمتری را بر عهده داشته است .هرچند در سالهای گذشته تغییرات ایجاد شده این شرایط را تغییر داده اما همچنان نقش زن و مرد در خانواده با مقداری تغییر همچنان بقوت خود باقیست . نگرش قانون و سنت حاكم بر امور خانواده ها نیز همین رویه را تائید كرده و با نگرشی نسبتاً قدیمی قوانینی را در بر دارد كه عمده مسولیتهای خارجی خانواده را متوجه مرد میداند .

از این جهت حقوقی مثل مهریه و نفقه ، تهیه مسكن و مایحتاج زندگی مشترك و متعارف بر عهده مرد گذاشته شده و قوانین بر این حقوق تاكید میكنند .

با توجه به نگرشهای مذكور میتوان انتظار داشت كه قوانینی مثل طلاق چگونه طرح ریزی شده باشند .

در نگرشی مستقیم به مفهوم حقوقی و شرعی طلاق باید بدانیم براساس روابطی كه از جهت ایجاد پیوند بوجود آمده جوانب مختلفی را شامل میشود از یك طرف پیوند عاطفی ایجاد شده اغنا كننده روح تشنه دو انسان تنها میتواند باشد و از جهات دیگر نیازهای مسلم و طبیعی انسان به مسیر سالم و امن هدایت میشود .

اما قاعده كلی كه بر روابط زن و مرد حاكم میشود حقوق خاصی را برای طرفین بهمراه میاورد .شاید قواعد و قوانینی كه در اسلام رابطه بین زن و مرد را مشخص میكند در نگاهی سطحی غریب بنظر برسد مثلا زن میتواند برای شیر دادن به فرزند خود از شوهرش تقاضای اجرت كند و این موضوع به عهده او گذاشته نشده و یا اینكه مرد در هر زمانی میتواند از همسر خود تقاضای روابط زناشوئی بكند و زن باید در انجام خواسته مرد مطیع باشد و . . . .

اما چیزی كه عملا به روح زندگی مشترك كمك میكند و چرخ زندگی مشترك را به جلو میبرد این حقوق نیست بلكه تفاهم و گذشت است كه به روح زندگی مشترك طراوت میبخشد .

و عملا اینطور نیست كه مرد به زن خود با دید وسیله نگاه كند و یا زن فكر كند باید از هر وسیله ای برای كسب در آمد و پس انداز نگاه كند .

اما پیكره ازدواج در زمان شكل گیری با قواعدی شكل میگیرد كه به مرد اجازه میدهد با قبول مسولیتهای خارجی بیشتر نقش عمده ای در شكل گیری زندگی مشترك داشته باشد كه این مسولیتها از زمان خواستگاری آغاز میشود اما زمانی كه به هر دلیل امكان ادامه زندگی وجود نداشته باشد چون قواعد گذشته حاكم بر اساس این زندگی مشترك شرایط یاد شده را داشته طبعاً با شرایط خاصی روبرو خواهد شد .

طبق نظر شرع طلاق یا بخواسته مرد یا زن و یا هر دوی آنها میباشد . اما در صورتی كه زن نخواهد با مرد زندگی كند به این ترتیب عمل میكند كه پیشنهاد میدهد تا مرد از حقوقی كه بر گردن زن دارد بگذرد چون به محض عقد دائم زن متعهد شده تا آخر عمر عهده دار نیازهای مرد باشد و مرد هم همین تعهد را قبول كرده است.

و در این مرحله پذیرفتن یا رد این مساله كه زن را از عهده مسولیتهایش رها كند به عهده مرد میباشد و معمولا در كنار این تقاضای زن نوعی بخشش هم همراه میشود ، كه مثلا زن میگوید حاضرم فلانمقدار از مهریه خود را هم به مرد ببخشم تا رها شوم . اما در كل اگر شرایط خاصی نباشد و وكالتی داده نشده باشد پذیرفتن این مساله بعهده مرد میباشد .

شكل دیگر مساله به این صورت است كه مرد پیشنهاد دهنده است اما در این حال قضیه فرق میكند .

مرد پیشنهاد خود را به این شكل بیان میكند :

من تمام حقوق زن خود را میدهم و در مقابل حقوقی كه به گردن زن خود دارم را میبخشم .طبیعیست در این شرایط كه مرد حقوق زن را میپردازد و و از حقوق خود میگذرد دیگر جای چون و چرا باقی نمیماند و طبق موازین مفارقت میتواند از طرف مرد یكطرفه ایجاد شود .

اگر بخواهیم در یك دید جدید به ازدواج نگاه كنیم و قواعد اساسی را عوض كنیم شاید بتوانیم قوانینی كه از آن قوانین بنیادین سر چشمه گرفته است را تغییر دهیم .

برای اینكه زن بتواند مثل مرد بیاید و شوهر خود را طلاق دهد باید بتواند شرایطی مثل شرایطی كه مرد موقع طلاق فراهم میكند ایجاد نماید یعنی حقوق مرد را بپردازد و از حقوق خود بگذرد اما سوال اینجاست كه چگونه زن میخواهد هم حقوق مرد رابپردازد و هم از او تمكین نكند .

بنابراین در تعریف حقوق مرد و زن دچار دگرگونی خواهیم شد مثلا باید عنوان شود تمكین زن از مرد سلیقه ای بوده و الزامی به آن نیست یعنی زن خواست شب نزد شوهرش خواهد بود و نخواست خانه پدرش میرود و زندگی را ادامه میدهد و متعاقباً مرد مسولیتی از جهت معاش خانواده ندارد هر وقت خواست خرج خانواده خود را میدهد و هر وقت نخواست نمیدهد .

مهریه هم از اصل برداشته میشود و یا متقابل میشود مرد ۱۰۰ سكه میدهد و زن جهیزیه ده میلیون تومانی به شوهر میدهد و در مورد آن دیگر حقی ندارد و به ملكیت شوهر در میاید یعنی یك تعویض نابجا و بی ارزش چون مرد از اول میتواند همان هزینه را برای خرید لوازم زندگی بكند .

در مورد خواستگاری زنها هم اقدام به خواستگاری می كنند مثلا سال ۲۰۲۰ میشنویم دختری ده جا خواستگاری رفته ولی به او شوهر نداده اند .