میرزا محمدحسین نظیر نیشابوری

جنسیت: مرد
تخلص: نظیری
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۲۱ - ۱۰۲۳) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
اصل وی را از جوین می‌دانند. اهل نیشابور بود. او از ابتدای جوانی به کسب علم …

جنسیت: مرد
تخلص: نظیری
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۲۱ - ۱۰۲۳) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
اصل وی را از جوین می‌دانند. اهل نیشابور بود. او از ابتدای جوانی به کسب علم و ادب پرداخت و به شاعری روی آورد و زبان عربی را نزد شیخ غوثی مندوی ، مؤلف "گلزار ادب" ، آموخت و حدیث و تفسیر را از مولانا حسین جوهری آموخت. وی به شغل بازرگانی پرداخت و از همان جوانی به قصد تجارت از خراسان بیرون آمد. در ۹۹۲ق به کاشان رفت و در آنجا با بزرگانی چون تقی‌الدین اوحدی ، مولانا حاتم ، فهمی و مقصوده خرده آشنا شد و در مجالس مشاعره آنها شرکت کرد. به عراق و آذربایجان نیز سفری نمود. وی سپس به هند رفت و در آگره به خدمت میرزا عبدالرحیم خان ، خان خانان (م ۱۰۶۳ق) پیوست و در ملازمت وی قرار گرفت و به مدحش پرداخت. بعد از آین تاریخ با معرفی خان‌خانان ، به دربار اکبرشاه راه یافت و مداح او شد. در ۱۰۰۱ق از هند قصیده‌ای برای صاحب "خلاصهٔ الاشعار" و بعدها "دیوان" شعرش را نیز ، که مشتمل بر اقسام شعر نزدیک چهارهزار بیت بود ، برای او فرستاد. در ۱۰۰۲ق به مکه معظمه مشرف شد و در بازگشت به احمدآباد گجرات رفت و در آنجا ساکن شد. وی در زمان سکونت در گجرات ، به مدح شاهزاده مراد پرداخت. بعد از اکبرشاه به دربار جهانگیرشاه (۱۰۱۴-۱۰۳۷ق) رفت. نظیری در مدت زندگانی خود هیچگاه از دو پیشهٔ اصلی خود ، بازرگانی و مدیحه‌سرائی فارغ نشد. او بر مذهب دوازده امامی بود او با ثنائی مشهدی و شکیبی اصفهانی دوستی داشت و با امین احمد رازی معاصر بود و شاعرانی چون ظهوری ، ملک قمی و عرفی با وی نزاع داشتند. وی در احمدآباد گجرات درگذشت و در محلهٔ تاجپورهٔ آنجا به خاک سپرده شد. بنا به آوردهٔ مؤلف "تاریخ ادبیات در ایران" با توجه به ماده تاریخ‌هائی که در زمینهٔ فوت نظیری گفته شده است ، ۱۰۲۱ق سندیت بیشتری دارد. برخی از تذکره‌ها نظیری را با نظیر مشهدی و نظیری ، صاحب "بهمن‌نامهٔ آذری" ، درآمیخته‌اند. از آثار وی: "دیوان" شعری است ، که خود در ۱۰۲۰ ق به کتابخانهٔ خان‌خانان تقدیم کرده است و شامل قصیده ، ترکیب‌بند ، غزل ، قطعه و رباعی می‌باشد که مجموع ابیات آن به ده‌هزار بیت می‌رسد.