بامبو

گیاه بامبو که تاکنون بیش از ۶۶۲ نوع آن شناخته شده دارای قطر و ضخامت های متفاوت است و در حال حاضر بهترین نوع بامبو در ژاپن , چین و بطور کلی کشورهای شرق آسیا و هند روئیده و کشت میشود و در ایران میتوان لیالستان لاهیجان علی آباد در فاصله سخت سر و تنکابن قاسم آباد در رودسر و تقریباً بیشتر نقاط شمال کشور را در زمرد مساعد ترین مناطق رویش بامبو بحساب آورد

بامبو که در زبان فارسی به نی خیزران شهرت دارد گیاهی است که در دامنه کوه ها و تپه هایی که دارای رطوبت ۶۵ تا ۹۰ درصد باشد روئیده یا کشت میشود . میزان رطوبت ، حرارت موجود در منطقه و نوع خاک تعیین کننده کیفیت و مرغوبیت بامبو بوده و هر چه میزان رطوبت و حرارت بیشتر باشد کیفیت محصول نیز بهتر خواهد بود .

گیاه بامبو که تاکنون بیش از ۶۶۲ نوع آن شناخته شده دارای قطر و ضخامت های متفاوت است و در حال حاضر بهترین نوع بامبو در ژاپن ، چین و بطور کلی کشورهای شرق آسیا و هند روئیده و کشت میشود و در ایران میتوان لیالستان لاهیجان علی آباد ( در فاصله سخت سر و تنکابن ) قاسم آباد در رودسر و تقریباً‌ بیشتر نقاط شمال کشور را در زمرد مساعد ترین مناطق رویش بامبو بحساب آورد . در این مناطق بیشه های کوچکی وجود دارد که در فصل پائیز و اوایل زمستان یعنی هنگام بریدن و قطع ساقه های بامبو از هر یک بین ۵۰ الی ۲۰۰ شاخه نی بدست می آید.

بامبو از چهار قسمت سطح داخلی (‌دارای پوشش نرم ) ، دیافراگم ( متصل کننده بخش های ساقه به یکدیگر) میباشد و پوشش رویه که بسیار سخت و دیرشکن است تشکیل شده و دیافراگم کاملاً فشرده بوده و آب در آن نفوذ نمی کند.

بامبو معمولاً‌ به رنگهای مختلفی مانند سبز ، مشکی ، متمایل به قهوه ای ، عنابی ، و زرد مایل به کرم دیده میشود و اگر چه میتوان مصارف زیادی بر آن قائل شد ولی بطور کلی موارد مصرفیش بیشتر محدود میشود به :

۱) استفاده از آن برای تغذیه

۲) بهره برداری به منظور تهیه کاغذ و اشیاء مختلف چوبی و سایر معارف صنعتی .

۳) کاشت در اطراف باغها و مزارع جهت حفاظت محل .

گیاه بامبو محتوی مقدار فراوانی سلولز است که میتواند برای تهیه کاغذ و همچنین ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.

در ایران کشت بامبو هنوز رواج چندانی ندارد و صرفنظر از بخشهای کوچکی در شمال کشور که در آنها مقدار محدودی بامبو کشت میشود صنعتگران سایر نقاط از بامبوهای خودرویی که در اکثر شهرهای شمالی و بویژه منطقه لیالستان لاهیجان وجود دارد، استفاده میکنند.

استفاده از بامبو جهت تولید محصولات مختلف تقریباً از زمان کشت چای در ایران ، رواج یافت چرا که بامبو بعنوان حفاظت محل چایکاری بکار گرفته شد و صنعتگران همزمان با بهره برداری چایکاران از مزارع چای به موارد استفاده متعدد آن برای ساخت فرآورده‌های گوناگون پی بردند و ساخت محصولات بامبو در گیلان متداول گردید.

هم اکنون استاد کاران جوانی که اکثراً نیز برخوردار از مهارت و کارآیی کافی هستند به کار در این رشته اشتغال دارند و مهمترین مرکز تولید محصولات بامبو لبالستان لاهیجان میباشد.

از بامبو محصولاتی نظیر شکلات خوری، میوه خوری، لوستر، کلاهک آباژور، جای نان، صندلی و انواع دیگر وسایل مصرفی در اندازه‌های مختلف تولید میگردد.

برای تهیه یک ظرف بامبو ابتدا نئی را که قبلاً در انبار گذشته شده و خشک شده است با اره نجاری و به قطعات ۸۰ الی ۱۰۰ سانتی متری در میآورند و لبه این نوارها را با وسیله‌ای که در اصطلاح محلی «ماشین» نامیده میشود به عرض مساوی در می‌آورند و پس از زنده کردن آماده بافت مینمایند. کار بافت معمولاً بر روی میزی که روی آن چند دایره به اندازه کف و ته ظرفی که میخواهند ببافند قرار دارد انجام میشود. صنعتگران ابتدا دایره کف ظروف را تهیه و سپس بدنه آنرا می‌بافند. گاهی نیز برای وصل کردن برخی از قطعات به یکدیگر از مفتولهای سیمی بسیار نازک استفاده کرده و با انبردست معمولی آنها را به هم می‌پیچانند و در انتهای کار، تمامی اطراف نی را که معمولاً بزرگ و کوچک است با قیچی مخصوص که به شکل قیچی باغبانی است، برش می‌دهند تا نی‌ها یک اندازه شود و محصول شکل یکنواختی پیدا کند. یک محصول از نوع مرغوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

▪ رنگ آن طلایی متمایل به سفید باشد.

قابل ذکر است که بامبوئی که رنگ آن سبز باشد نشان دهنده خشک نبودن آن بوده و احتمالاً‌ سیاه میشود.

▪ شبکه‌هایی که بعد از بافت ایجاد میشود باید منظم و یک اندازه باشد.

▪ مفتولی که برای وصل کردن بعضی از قسمتهای بامبو از آن استفاده میشود باید بسیار ظریف بوده و دقت کافی در پیچاندن آن بکار رود.

▪ از آنجا که برخی از ظروف بامبو رنگی هستند مسلماً‌ در انتخاب نوع رنگ و نحوه بکار گرفتن آن باید دقت کافی بعمل آید.