مثـل نابغه هــا نفـس بکشـید

آیا می دانید که تنفس صحیح می تواند تمرکز شما را افزایش دهد

به ‌هر کدام از کتاب‌های تمرکز حواس و آرامش ذهن که سر بزنید،‌در آن فصلی در مورد تنفس صحیح می‌بینید. در یوگا(حرکات کششی ذهن و جسم) تنفس آن‌قدر مهم است که خیلی‌ها تصور می‌کنند حرکات کششی ذهن و جسم یعنی تنفس! شاید تا این اندازه اهمیت دادن به تنفس صحیح خیلی هم بی‌مورد نباشد زیرا به عقیده محققان تنفس عمیق و درست طول عمر را بالا می‌برد و سلامت شما را تضمین می‌کند.

● هیجان، تنفس‌تان را مختل می‌کند

اگر می‌گویند هیجان‌های عصبی مانند ترس، اضطراب، خشم، کینه، انتقام و حسادت بیماری می‌آورد و از طول عمر می‌کاهد به این دلیل است که تمام هیجان‌های عصبی اولین تاثیر خود را بر تنفس می‌گذارند.

گاهی اوقات در هنگام خشم، تنفس به ۳۰بار در دقیقه و حتی بیشتر می‌رسد. حالا خودتان حساب کنید که کسانی که مدام در هیجان‌های عصبی به سر می‌برند و در خشم و اضطراب غوطه‌ور هستند با تنفس سطحی خود چه بلایی بر سر سلامت و طول عمرشان می‌آورند.

اخیرا در یکی از مجله‌های علمی، از تحقیقات مشترک دانشمندان ژاپنی و آمریکایی گزارشی ارائه شد که نشان می‌داد، اگر انسان بتواند تعداد تنفس خود را در یک دقیقه از ۱۶ به ۱۲ کاهش بدهد چیزی حدود ۵۰ سال به عمر خود اضافه کرده است.

● بازدم عمیق

در بازدم‌های سطحی و معمولی، ریه‌ها از مواد مسموم و عمدتا دی‌اکسیدکربن، به‌طور کامل خالی نمی‌‌شوند. بازدم هم باید ۲ شرط ویژه داشته باشد: اول آن‌که آهسته و آرام انجام گیرد. دوم آن‌که از راه بینی باشد اما در آخرین لحظات، دهان را باز کنید و هوای باقی‌مانده را با فشار و صدای ها بیرون دهید.

در بازدم‌های سطحی،‌ حدود ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌لیتر از هوای بازدمی ریه‌ها خالی نمی‌شود. این هوای باقی‌مانده یکی از مهم‌ترین علل پیری شناخته شده است. بازدم‌های عمیق را تجربه کنید و ریه‌های خود را از آخرین هوای مسموم نیز خالی کنید. آگاهی بر تنفس یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در تمرکز حواس، توجه کردن به تنفس است. از لحظه‌ای که دم عمیق را شروع می‌کنید تا آخرین لحظه‌ای که هوا را بیرون می‌کنید، به فرآیند تنفس و صدای تنفس خود توجه کنید. به صدای تنفس خود گوش بسپارید و تمام توجه خود را به آن معطوف سازید.

نگهداری نفس

شاید مهم‌ترین قسمت تنفس، همین نگهداری باشد. وقتی شما هوا را در ریه خود نگه می‌دارید، به کیسه‌های هوایی خود فرصت می‌دهید که تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را کامل انجام دهند. در تنفس‌های تند و سطحی، این تبادل خوب صورت نمی‌گیرد چون شما به ریه‌های خود فرصت کافی نمی‌دهید.

● طبق فرمول نفس بکشید

یکی از راه‌های آگاهی بر تنفس، شمارش آن است. برای همین، امروزه فرمول‌هایی برای شمارش تنفس ارائه شده است که شما می‌توانید با استفاده از آن‌ها بر تنفس خود آگاهی پیدا کنید. جدیدترین و معمول‌ترین فرمول تنفسی، فرمول ۲-۴-۱ است. یعنی اگر شما تا یک شماره دم عمیق می‌کشید، ۴برابر آن هوا را در ریه نگه می‌دارید و ۲برابر آن، یعنی نصف زمان نگهداری هوا را از ریه‌ها خارج می‌کنید.

این فرمول تنفسی، بر اساس ظرفیت تنفسی شما می‌تواند افزایش یابد که میزان افزایش برای افراد مختلف متفاوت است. مثلا اگر دم عمیق شما ۳ شماره طول می‌کشد، باید با ۱۲ شماره نفس خود را نگه دارید و سپس با ۶ شماره هوا را از ریه‌های خود خارج کنید. منظور ما عمدتا آگاهی بر تنفس است و شما می‌توانید فرمول را کمی تغییر هم بدهید به شرط آن که طولانی‌تر بودن زمان نگهداری نفس را جدی بگیرید.

● راه و رسم نفس کشیدن را یاد بگیرید

تنفس عمیق، شامل ۳ مرحله است که در زیر با آن ها آشنا می‌شوید:

دم عمیق

نگهداری نفس

بازدم عمیق

دم عمیق

فرو بردن هوا به ریه‌ها یعنی دم، مطلوب ما نیست مگر آن‌که این شرایط را داشته باشد:

الف- آهسته و آرام باشد. دم شتاب‌آمیز هرگز نمی‌تواند ریه‌ها را به طول کامل پر کند یعنی شما هرچقدر سعی کنید که نفس عمیق بکشید اما این کار را با شتاب انجام دهید، ریه‌های شما به طور کامل پر نمی‌شود. باید آهسته ریه‌‌ها را از هوا پر کنید.

ب- نفس عمیق باید شکمی باشد. دم عمیق، قسمت‌های فوقانی قفسه سینه از هوا پر می‌شود که در تنفس سطحی هم، چنین چیزی رخ می‌دهد. آنچه مطلوب ماست، پر شدن قسمت‌های تحتانی قفسه سینه و حبابچه‌های هواست. سعی کنید با قسمت شکم خود، نفس بکشید. وقتی به آرامی ریه‌ها را ازهوا پر می‌کنید، در آخرین لحظات، یک فشار و درد اندکی را در قسمت فوقانی شکم (دیافراگم) خود حس کنید اما چرا می‌خواهیم چنین حالتی ایجاد شود؟

سلول‌های بدن ما با خون ارتباط مستقیم ندارند بلکه این ارتباط را لنف یا آب میان بافتی ایجاد می‌کند. لنف موادغذایی را از خون می‌گیرد و در اختیار سلول قرار می‌دهد و از طرفی مواد زاید را از سلول به خون بازمی‌گرداند. هرچه لنف این تبادل را سریع‌تر و بهتر انجام دهد، سلامت سلول و شادابی آن بیشتر می‌شود. به طور کلی سلامت سلول به ۲ عامل وابسته است: شتاب و سلامت خون، شتاب و سرعت لنف.