از فردای جراحی زانو

مراقبت های بعد از ترمیم پارگی منیسک و رباط زانو

پارگی منیسک و رباط زانو در افراد جوان شایع‌تر است و در اثر فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد. ستون قرار دادن یکی از پاهاو چرخش ناگهانی آن و ضربه مستقیم می‌تواند به رباط و منیسک صدمه بزند...

بیمار در این حالت صدایی توام با درد را در زانو حس می‌کند واز فعالیت باز می‌ماند و ناگزیر به پزشک مراجعه می‌کند.

بیشتر رباط صلیبی قدامی دچار پارگی می‌شود و علامتش به‌گونه‌ای است که به اصطلاح زانو خالی می‌کند و مصدومان دیگر قادر نیستند فشاری را به آن وارد کنند. درمان جراحی الزامی است و موضوع مهمی که مطرح می‌شود این است که بیمار چگونه بعد درمان سلامت طبیعی خود را باز یابد.

۱. جراحی به صورت آرتروسکوپی است و بیمار ۲۴ ساعت بعد از عمل باید در بیمارستان باشد. جراحی منیسک راحت‌تر از رباط است و بیمار زودتر می‌تواند فعالیت‌های روزانه را از سرگیرد.

۲. بعد از عمل جراحی از همان ساعت‌های اولیه و وقتی که از شدت درد اندکی کاسته شد، حرکت‌های زانو آغاز می‌شود. حرکت‌ها در ابتدا اندک و با احتیاط صورت می‌گیرد. مثلا بیمار باید از فردای جراحی ۵ درجه زانوی خود را خم کند و روز بعد این مقدار را به ۱۰ درجه برساند و بعد از ۲ هفته بتواند این مقداررا به ۹۰ درجه برساند.

۳. یک ماه بعد از جراحی زانو این میزان حرکت به ۱۲۰ درجه می‌رسد و در نهایت ۲ تا ۳ ماه بعد می‌تواند زانو را به‌طور کامل خم کند ولی منظور از این خم کردن ایجاد زاویه ۱۵۰ تا ۱۶۰ درجه در زانو است.

۴. همه بیماران بعد از عمل نیاز به عصا دارند. روی پای عمل شده هم می‌توانند فشار بیاورند ولی بهتر است عمده وزن بدن را روی پای سالم اعمال کنند.

۵. برای اینکه بیمار بتواند به راحتی وزن را روی پای آسیب‌دیده اعمال کند لازم است عضلات پا تقویت شوند تقویت عضلات باید به گونه‌ای باشد که بعد از یک ماه بیمار بتواند به راحتی و بدون عصا قدم بردارد.

۶. عضلات جلوی ران، چهارسر ران و عضلات پشت ران (همسترینگ) باید تقویت شوند و برای این منظور باید درست بعد از عمل شل و سفت شوند. یعنی بیمار عضلات را منقبض کرده و تا ۱۰ ثانیه در این وضعیت نگه دارد و سپس رها کند این کار باید بارها تکرار شود تا عضلات تحلیل نروند. همچنین بیمار باید سعی کند تا در حالت ایستاده با انقباض عضله زانو را کاملا در حالت صاف نگه دارد و بتواند کل پا را حدود

۳۰ سانتی‌متر از روی زمین بلند کند. اینها ورزش‌هایی هستند که عضلات را تقویت می‌کنند.

۷. مرحله بعد استفاده از وزنه است. وزنه انتخابی حدود نیم کیلوگرم است وسپس در حالت ایستاده پا حدود۳۰ سانتی‌متر و به مدت ۱۰ ثانیه از سطح زمین بلند می‌شود و به تدریج و هر بار نیم‌کیلوی دیگر اضافه می‌شود.

۸. افرادی که جراحی ترمیم رباط را انجام داده‌اند، بهتر است تا یک هفته اول همین ورزش‌ها را خودشان انجام دهند وسپس برای تکمیل نرمش‌ها به فیزیوتراپی مراجعه کنند.

۹. با تمهیدات صورت‌گرفته فرد می‌تواند بعد از یک ماه به زندگی عادی خود برگردد. بعد از یک ماه ورزش‌ها سنگین‌تر می‌شود و بیمار می‌تواند از دوچرخه ثابت هم استفاده کند. بعد از دو و نیم تا ۳ ماه بیمار می‌تواند بدود. دویدن ابتدا مستقیم رو به جلو و روبه عقب است بعد انواع دیگری یعنی دویدن به سمت جانبی، دایره و یا زیگزاکی به این تمرین‌ها افزوده می‌شود که توسط فیزیوتراپ آموزش داده می‌شود.

۱۰. برگشت به ورزش ۹ تا یک سال بعد از عمل جراحی توصیه می‌شود. البته بعد از ۶ ماه هر ورزشکار می‌تواند نرمش‌های اختصاصی مربوط به ورزش خود را انجام دهد. یکی دو سال بعد از عمل هم حتما باید هنگام ورزش از زانوبند استفاده کنند.

دکتر علی ترکمان

ارتوپد و فوق‌تخصص زانو، هضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران