ساعات وعده‌های غذایی و چاقی کودکان

با توجه به شیوع چاقی کودکان در سال‌های اخیر، اهمیت رژیم غذایی در این گروه سنی بیش از قبل شده است. مطالعات انجام گرفته در بزرگسالان نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین وزن بدن و دیروقت …

با توجه به شیوع چاقی کودکان در سال‌های اخیر، اهمیت رژیم غذایی در این گروه سنی بیش از قبل شده است. مطالعات انجام گرفته در بزرگسالان نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین وزن بدن و دیروقت غذا خوردن در طول روز بوده است؛ به طوری که افرادی که در ساعات انتهایی روز غذا می‌خورند، تمایل به دریافت کالری بیشتر و مواد غذایی پرکالری‌تر در طول روز دارند. در نقطه مقابل آنهایی که وعده صبحانه بزرگ‌تری دارند، تمایل به دریافت کالری کمتری در طول روز دارند. شواهد حاکی از آن است که کودکان نیز به تبع والدین خود و بویژه در ایام تعطیلات صبحانه دیرهنگام داشته و تمایل به خوردن سهم بیشتری از کالری مورد نیاز خود در ساعات انتهایی روز دارند.

در مطالعه اخیر، نقش دریافت مواد غذایی در ساعات دیرهنگام بر افزایش وزن کودکان مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه‌ای که اخیرا روی بیش از ۱۱ هزار کودک و نوجوان آمریکایی انجام گرفت، پژوهشگران دریافتند در مقایسه با کودکانی که وزن طبیعی داشتند، کودکان دارای اضافه وزن عموما در طول روز سهم بیشتری از کالری مورد نیازشان را از ساعت ۴‌بعدازظهر به بعد دریافت می‌کردند. علاوه بر آن که طی ساعات انتهایی روز، استفاده از تنقلات ناسالم بیشتر بوده و به دلیل خوردن در برابر تلویزیون با احساس سیری متناسب همراه نبوده است.

مطالعات گذشته در بزرگسالان نشان داده اگرچه در افزایش وزن، مساله اصلی میزان دریافت بیشتر انرژی است؛ ولی اگر یک نظم غذایی را طی روز برای خود ایجاد کنید، کنترل وزن آسان‌تر خواهد بود. به عبارت دیگر این کاملا منطقی است که چنانچه شما کالری کمتری از آنچه می‌سوزانید، دریافت کنید، صرف‌نظر از این که در چه زمانی این کالری را مصرف کنید، کاهش وزن خواهید داشت؛ ولی مطالعات اخیر نشان داده‌اند که شیفت غذای دریافتی از صبح به ساعات عصر در بزرگسالان افزایش تدریجی انرژی دریافتی و نیز تغییراتی در سوخت‌وساز را همراه خواهد داشت که نتیجه‌ای جز افزایش وزن به دنبال نمی‌آورد.

در کودکان و نوجوانان اگرچه باز مساله اصلی در افزایش وزن عدم تعادل غذای دریافتی و انرژی سوخت‌وساز است؛ اما براساس این مطالعه منتقل کردن میزان اصلی مواد غذایی به ساعات دیرتر طی روز به بهانه عدم اشتهای صبحگاهی یا ایام تعطیلی مدارس باعث حجم بیشتر میزان غذای مصرفی و در نهایت افزایش وزن خواهد شد.

نکته عملی:

برای پیشگیری از چاقی کودکان، علاوه بر توجه به میزان کالری دریافتی توجه به رفتار غذایی و نیز فعالیت بدنی طی روز ضروری است. لذا توصیه اساسی آن است که والدین به کودکان خود کمک کنند تا عادات سالم را بیاموزند و بیشتر از میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات سبوس‌دار که کالری کمتری داشته؛ اما مواد مغذی بالایی دارند، استفاده کنند. علاوه بر این اثر مفید تنظیم زمان مصرف وعده‌ها و میان‌وعده‌ها به طور منظم طی روز در کنترل وزن را از یاد نبرند.

دکتر حمیدرضا فرشچی

متخصص تغذیه