چرا من از زمین و زمان شاکی ام

همیشه آراسته اید یا به هم ریخته از موفقیت دیگران خوشحال می شوید یا از زمین خوردن شان مدام اطرافیان تان شما را دلخور می کنند یا همه دوست تان دارند پاسخ همه این سوال ها به یک چیز برمی گردد

وقتی از عزت نفس حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم؟ اعتماد به نفس همان عزت نفس است؟ یعنی کسی که با شجاعت در جمع حرفش را می‌زند، حتما عزت نفس بالایی هم دارد؟ جواب منفی است. عزت‌نفس مربوط به تصوری می‌شود که شما در مورد خودتان و دیگران دارید و ارزش و احترامی است که شما برای خودتان و پس از آن برای اطرافیان‌تان قائلید. شما می‌توانید ظاهرا اعتماد به نفس بالایی داشته باشید اما به هزار و یک دلیل عزت نفس‌تان پایین باشد. در ادامه تنها چند نشانه از افرادی که عزت نفس پایینی دارند را مطرح کرده‌ایم و در شماره بعد هم شما را با چند راه برای بالا بردن عزت‌نفس‌تان آشنا می‌کنیم. با آدم‌های این صفحه آشنا شوید و خود‌تان را جای آن‌ها بگذارید. چقدر به آن‌ها شبیه بوده یا چقدر با عزت نفس‌تر از آن‌هاهستید؟ در شماره بعد باز هم در این مورد صحبت خواهیم کرد.

● خودتان را قربانی دیگران می‌کنید؟

مریم ۲۹ سالش است و ۶ سال است که ازدواج کرده. ۲ فرزند خردسال دارد. شاغل است و هرروز صبح ساعت ۶ بیدار می‌شود تا تدارک صبحانه را ببیند، برای بچه‌ها لقمه بگذارد، دوش بگیرد و آماده سر کار رفتن شود و حدود ساعت ۷:۳۰ بقیه را بیدار کند. تا ۵ بعد از ظهر در شرکت می‌ماند. دنبال بچه‌ها می‌رود تا از مهدکودک بیاوردشان خانه، بین راه خرید‌های روزمره را انجام می‌دهد و ۲ ساعتی را هم در این رفت و برگشت‌ها می‌گذراند. به محض رسیدن میوه‌ها را می‌شوید و به سر و وضع بچه‌ها می‌رسد و تدارک شام را می‌بیند. مریم دوست ندارد برای کار خانه از کسی کمک بگیرد، به خاطر همین وقتی که همه می‌خوابند، ریخت و‌پاش‌های روز را جمع می‌کند و لباس‌های فردای هر چهارتای‌شان را هم مرتب می‌کند و دیرتر از همه می‌خوابد. درآمد خوبی دارد که به رفاه زندگی‌شان کمک زیادی می‌کند.

۶ سال است به این روال زندگی کرده و از نظر همسرش یک زن نمونه و از نظر اطرافیانش یک مادر ایده‌آل است اما حالا، بعد از ۶ سال، فکر می‌کند زندگی‌اش آن‌طور که می‌خواهد پیش نرفته، به ۳۰ سالگی نزدیک می‌شود اما برای خودش وقتی نگذاشته. دوست دارد روال زندگی‌اش را تغییر دهد اما راستش می‌ترسد. نگران این است که با تغییر سبک زندگی‌اش، دیگران دیگر او را مثل قبل دوست نداشته باشند و برچسب یک آدم خودخواه را روی آن بچسبانند.

▪ اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید:

نه خود‌خواهید و نه بی‌اندازه فداکار. شما همان‌قدر که به‌خود‌تان بها می‌دهید برای دیگران هم ارزش قائل می‌شوید. نمی‌گذارید با بی‌وقفه کار کردن و برای دیگران زحمت کشیدن خسته و فرسوده شوید و از طرف دیگر، تمام مسئولیت‌های زندگی‌تان را هم بر دوش دیگران نمی‌اندازید. اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید، قادر خواهید بود بدون رنجاندن خود یا دیگران، میان خواسته‌های خودتان و نیاز‌های بقیه تعادل برقرار کنید.

▪ اگر عزت نفس پایینی داشته باشید:

یا خود‌تان را کنار می‌گذارید یا دیگران را. یا بی‌اندازه خود‌خواه می‌شوید و به جز آرامش و رفاه خود‌تان به چیز دیگری فکر نمی‌کنید یا بیش از حد فداکار می‌شوید و برای جلب رضایت دیگران از آرامش‌تان می‌گذرید و بیشتر از توان واقعی‌تان برای ارتباطات‌تان انرژی می‌گذارید.

● خیلی شلخته‌اید؟

رضا از نظر خودش یک مرد با اعتماد به نفس است. او می‌گوید برای قضاوت‌های دیگران کوچک‌ترین ارزشی قائل نیست و برایش مهم نیست بقیه در موردش چه فکری می‌کنند. اتاق کارش در خانه شلوغ و درهم و برهم است و با وجود این‌که همسرش می‌خواهد او همیشه مرتب و اتو کشیده باشد، اما از این‌که با مو‌های آشفته و لباس‌های نامرتب سرکار یا مهمانی برود ابایی ندارد و اگر هم همسرش چیزی بگوید باعصبانیت می‌گوید تو برای مردم زندگی می‌کنی اما من نه . از نظر خودش، آدمی است که از قید و بند نگاه دیگران خلاص شده و برای خودش زندگی می‌کند. زمانی که ازدواج کردند ۷۲ کیلو بود اما حالا ۳۰ کیلو اضافه‌وزن دارد. رضا می‌گوید دنیا ۲ روز است و ترجیح می‌دهد به‌جای این‌که به فکر سلامتش باشد باید از خوردن غذاهایی که دوست دارد لذت ‌ببرد.

▪ اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید:

نه‌ به خاطر قضاوت دیگران بلکه به ‌خاطر ارزشی که برای خود‌تان قائل هستید، به ظاهر و سلامت‌تان اهمیت می‌دهید. شما دوست دارید هربار که در آینه خود‌تان را می‌بینید از ظاهرتان لذت ببرید و در نگاه دیگران هم با چنین ویژگی‌ای شناخته شوید. نه به خاطر این‌که از قضاوت آن‌ها می‌ترسید بلکه به این دلیل که برای خودتان و وجود‌تان ارزش قائلید.

▪ اگر عزت نفس پایینی داشته باشید:

شما فکر می‌کنید همین‌که به فکر قضاوت دیگران نیستید، یعنی اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی دارید. به خاطر همین نه به‌خود‌تان، وجود‌تان و آینده‌تان اهمیت می‌دهید و نه ارزشی برای نگاهی که دیگران به شما دارند قائلید.

● زمین و زمان را مقصر می‌دانید؟

سارا ۷ سال است ازدواج کرده. همسرش را اولین‌بار در زمان خواستگاری دیده و به خاطر این‌که خانواده‌اش این مرد را تایید کرده‌اند با او ازدواج کرده. فکر می‌کند خوشبخت نیست و از زندگی‌اش ناراضی است. وقتی در مورد دلیل انتخابش می‌پرسیم می‌گوید: «از همان روز اول این مرد را دوست نداشتم و با معیارهایم همخوانی نداشت اما وقتی دیدم خانواده‌ام دوستش دارند، دیگر مخالفتی نکردم.» درحالی که او حتی نظر مخالفش را به زبان نیاورده بوده، می‌گوید: «گفتنش چه فایده‌ای داشت. من نمی‌خواستم به خاطر خواسته خودم روبه‌روی همه بایستم و تنش ایجاد کنم و آه و نفرین والدینم را به جان بخرم.» یکی از دلایلی که سارا را از این زندگی آزرده کرده، خانه‌نشینی است. او در زمان ازدواج دانشجو بوده اما به خاطر این‌که به زندگی‌اش برسد درسش را رها کرده. گرچه شوهرش با تحصیل او مخالفتی نداشته اما می‌گوید ازدواج باعث شکستش شده و او به خاطر این‌که همسر خوبی باشد درسش را کنار گذاشته. سارا دوست دارد کار کند اما حدس می‌زند همسرش با این خواسته مخالف باشد. به همین دلیل حتی زحمت به زبان آوردنش را هم به‌خود نمی‌دهد و معتقد است وقتی دیگران مخالفند، گفتنش چه اهمیتی دارد؟

▪ اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید:

خودتان را مسئول همه جنبه‌های زندگی‌تان می‌دانید و به خاطر رسیدن به ترس از واکنش دیگران خواسته‌های‌تان را کنار نمی‌گذارید.

شاید به همه چیز‌هایی که می‌خواهید نرسید اما بدون امتحان کردن همه راه‌های ممکن کنار نمی‌کشید و اگر هم موفق نشوید راه دیگری برای خوشبختی و نشان دادن توانایی‌های‌تان پیدا می‌کنید.

▪ اگر عزت نفس پایینی داشته باشید:

هر شکستی را به گردن دیگران و شرایط می‌اندازید. می‌گویید درس نخواندم چون پول کلاس کنکور نداشتم، کار نکردم چون نگذاشتند، ازدواج کردم چون مجبورم کردند و... شما حاضر نیستید مسئولیتی که در قبال خودتان دارید را بپذیرید و به همین دلیل هم همیشه به‌دنبال یک توجیه می‌گردید.

● حس‌تان را پنهان می‌کنید؟

احسان همسرش را دوست دارد. دوست دارد همسرش در رفاه مطلق باشد و صبح‌ تا شب جان می‌کند تا او مثل یک ملکه زندگی کند با این وجود بحث و تنش در زندگی آن‌ها فراوان است. همسرش از این زندگی راضی نیست و مدام غر می‌زند. احسان فورا برنامه یک سفر را می‌ریزد تا آرامش همسرش بیشتر شود. فکر می‌کند عشق یعنی تلاش برای خوشبخت کردن دیگری و محبت‌های کلامی و رفتاری فقط مخصوص مرد‌های سبک مغز است. او معتقد است تنها انگیزه او برای این‌همه کار کردن و جان کندن همین دوست داشتن است و دیگر نیازی نیست که مثل بچه‌های ۱۸ ساله حسش را در بوق و کرنا کند. احسان فکر می‌کند این‌که او همسرش را دوست دارد به کس دیگری ربطی ندارد و مردم چه می‌گویند اگر یک مرد در حضورشان چنین حرف‌هایی بزند؛ اهل کادو خریدن نیست و می‌گوید آنقدر پول در دست و بال همسرش قرار داده که هرچی می‌خواهد بتواند برای خودش بخرد.

▪ اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید:

برای بیان احساسات‌تان منتظر واکنش دیگران نمی‌نشینید. به آن‌ها محبت می‌کنید چون خود‌تان نیازمند محبت هستید. به‌جای این‌که خجالت بکشید، به عشقی که دارید افتخار می‌کنید و دیگران را از صحبت‌های عاشقانه و رفتار‌های دلپذیرتان محروم نمی‌کنید. برای شما لذت‌بخش‌ترین روز، روزی است که چند ساعت کار‌تان را تعطیل کنید و به‌دنبال بهترین هدیه برای کسی که دوستش دارید بگردید.

▪ اگر عزت نفس پایینی داشته باشید:

حرف مردم برای‌تان مهم‌ترین چیز می‌شود. برای هر رفتاری به این فکر می‌کنید که دیگران چه می‌گویند و حتی فکر می‌کنید اگر در خانه آرام و پرمحبت باشید، ضعف به‌خرج داده‌اید. می‌خواهید مثل یک شاه، قدرت زندگی در دست شما باشد و به خاطر همین فکر می‌کنید محبت کردن یعنی رو دادن به دیگران و اگر این‌کار را بکنید، بقیه از مهربانی و آرام بودن‌تان سوء‌استفاده می‌کنند.

● به‌خود‌تان بی‌اعتمادید؟

الهام معتقد است زندگی‌اش پر از شکست‌های جورواجور بوده. از همان دوره مدرسه بگیرید تا حالا، او فکر می‌کند همه بهتر از او کار‌های‌شان را انجام می‌دهند. گرچه الهام هم مثل آدم‌های دیگر دانشگاه رفته و ظاهر خوبی هم دارد اما به هر کسی که بر می‌خورد بی‌وقفه ستایشش می‌کند و به خاطر توانایی‌های دیگران خودش را تحقیر می‌کند. اگر دوستش نقاش است، می‌گوید وااای تو چقدر هنرمندی اما من خیلی بی‌مصرفم یا اگر در یک مهمانی بچه‌های فامیلش را می‌بیند، تک‌تک‌شان را به خاطر ظاهر و لباس‌شان تحسین می‌کند اما در مورد خودش می‌گوید می‌بینید موهایم عین سبد شده، صورتم پرجوش است و از دیدن این پوست درب‌و‌داغان حالم به‌هم می‌خورد و....

او حتی حاضر نمی‌شود در عکس‌های دسته‌جمعی شرکت کند و در جمع‌های گروهی چون خودش را پایین‌تر از دیگران می‌بیند، نه اظهارنظر می‌کند و نه خودش را وارد بازی‌ها و بحث‌های دیگران می‌کند. الهام ۳ سال است که ازدواج کرده و همسرش هم دوستش دارد اما او به این عشق بی‌اعتماد است و همسرش را به دروغگویی متهم می‌کند چون فکر می‌کند لیاقت دوست داشته شدن را ندارد و چطور یک مرد می‌تواند زن ضعیفی مثل او را دوست داشته باشد؟

حتی گاهی در ذهنش فراتر می‌رود و فکر می‌کند اگر همسرش روزی او را به خاطر زن دیگری ترک هم بکند حق دارد. او خواهرشوهرش را مدام ستایش می‌کند و وقتی به خانه‌اش می‌رود، به جای خوش‌گذراندن سعی می‌کند کارهای او را آسان‌تر کند. در مهمانی خودش را با کارهای آشپزخانه سرگرم می‌کند چون معتقد است حضورش در جمع برای دیگران ارزشی ندارد.

▪ اگر عزت‌نفس بالایی داشته باشید:

برای توانایی‌های خودتان ارزش قائلید و خودشیفته نیستید اما نقاط قوت‌تان را می‌بینید و تلاش می‌کنید روز به روز بیشتر پرورش‌شان دهید. در زندگی مشترک ارزش خود‌تان را می‌دانید و با اعتماد به نفس وارد ارتباط با همسرتان، خانواده‌اش و دیگر اطرافیان می‌شوید. توانایی دیگران را ستایش می‌کنید اما به جای تحقیر خود‌تان سعی می‌کنید از آن توانایی درس بگیرید و برای خدمت بهتر شدن زندگی‌تان استفاده‌اش کنید.

▪ اگر عزت نفس پایینی داشته باشید:

تنها چیزی که به چشم‌تان می‌آید اشتباهات و نقاط منفی است. هنگام روبه‌رو شدن با دیگران خودتان را به حاشیه می‌برید و به خاطر این‌که فکر می‌کنید ارزش ندارید و پر از عیب هستید، روی اشتباهات همسرتان هم سرپوش می‌گذارید.