آدم با جنبه را عشق است

اولش همه مان می گوییم ما جنبه انتقاد را داریم و از هر نوع نقد و نظر درباره خودمان و کارمان استقبال می کنیم و با گوش و جان می پذیریم شروع می کنیم به شعار دادن که نقد مایه پیشرفت و ارتقا است, انتقاد به پیشبرد کارهای مان کمک می کند و اما خدا نکند یکی درباره ما حرفی بزند هنوز حرفش تمام نشده از جا می پریم و می خواهیم درسته قورتش بدهیم

اولش همه‌مان می‌گوییم ما جنبه انتقاد را داریم و از هر نوع نقد و نظر درباره خودمان و کارمان استقبال می‌کنیم و با گوش و جان می‌پذیریم. شروع می‌‌‌‌‌کنیم به شعار دادن که نقد مایه پیشرفت و ارتقا است، انتقاد به پیشبرد کارهای‌مان کمک می‌‌کند و... اما خدا نکند یکی درباره ما حرفی بزند هنوز حرفش تمام نشده از جا می‌‌‌‌‌پریم و می‌‌‌‌‌خواهیم درسته قورتش بدهیم. آن وقت تازه شروع می‌‌‌‌‌کنیم به داد و بیداد و چنان حال طرف را می‌‌‌‌‌گیریم که دیگر پشت دستش را داغ می‌‌‌‌‌کند که عمرا حرفی نزند! البته دست خودمان نیست خیلی‌های‌مان دوست داریم آدم با جنبه و نقدپذیری باشیم اما نمی‌‌‌‌‌دانیم چرا تا دو کلمه انتقاد می‌‌‌‌‌شنویم قاطی می‌‌‌‌‌کنیم. برای آن‌که آدم انتقاد پذیری باشیم لازم است کمی ‌‌‌‌‌تمرین کرد.

● انتقادهای به درد بخور!

باید کمی‌‌‌‌‌واقع بین باشیم و یادمان باشد هر کسی در زندگی‌اش اشتباه می‌‌‌‌‌کند. اگر باور نداشته باشیم که ممکن است خطا و اشتباه کنیم هیچ وقت نمی‌‌‌‌‌توانیم آدم موفقی بوده و درک درستی از خودمان داشته باشیم. آن وقت دائم از هر انتقادی فرار می‌‌‌‌‌کنیم. چون فکر نمی‌‌‌‌‌کنیم که ما هم می‌‌‌‌‌توانیم اشتباه کنیم! وقتی از انتقاد دیگران در حال فرار باشیم در واقع تجربه‌های بزرگ آدم‌های دیگر را به راحتی از دست داده‌ایم. آدم‌هایی که انتقادپذیر نیستند در واقع آدم‌های ترسویی هستند! چون می‌‌‌‌‌ترسند بپذیرند کارشان اشتباه است یا رفتارشان مشکل دارد. آن‌ها باورهای اشتباهی در مورد خود و کارشان دارند. برای همین اگر انتقاد را بپذیرند مجبورند این باورهای ذهنی را کنار بگذارند و این برای‌شان ترس‌آور است. مثلا اگر شما فکر کنید که در شغل تان آدم بی‌نظیری هستید و تمام ایده‌ها و حرف‌های شما بدون استثنا درست است. با این ذهنیت زندگی می‌‌‌‌‌کنید. آن وقت اگر یکی بیاید حرفی درباره کار شما بزند یا بگوید شما در فلان مورد اشتباه کرده‌اید، به سرعت به هم می‌‌‌‌‌ریزید. چون حاضر نیستید تمام تصورات ذهنی درباره خود را به هم بریزید و قبول کنید ممکن است شما هم اشتباه کرده باشید. آدم‌های انتقاد پذیر در واقع به خودشان کمک می‌‌‌‌‌کنند تا سریع‌تر به هدف‌های‌شان برسند. این افراد تصور ذهنی مثبتی در اطرافیان نسبت به خود ایجاد می‌‌‌‌‌کنند و دیگران آن‌ها را دوست دارند و در کارها و برنامه‌های‌شان از آن‌ها حمایت می‌‌‌‌‌کنند. آن‌ها دشمنان کمتری دارند و کمتر از دیگران هم اشتباهات بزرگ می‌‌‌‌‌کنند. انتقادپذیرها شخصیت رشد یافته‌تری دارند و کمتر دچار شکست می‌‌‌‌‌شوند. درست است که گاهی انتقادها منصفانه نیست اما همیشه انتقاد کمک می‌‌‌‌‌کند رفتار یا کارهای‌تان را اصلاح کنید و در کارتان پیشرفت کنید.

● تمریناتی برای پذیرش انتقاد

درست است که شنیدن انتقاد تلخ و پذیرفتن آن مشکل است اما اگر بتوانید رفتارهای خود را در برابر انتقادهای دیگران مدیریت کنید می‌‌‌‌‌توانید انتقادها را بپذیرید. فراموش نکنید اگر تصمیم دارید بر روحیه انتقاد پذیری خود کار کنید و آدم با جنبه‌تری شوید نمی‌‌‌‌‌توانید شب بخوابید و صبح بگویید از این لحظه من به یک انتقاد‌پذیر حرفه‌ای تبدیل شده‌ام بلکه باید رفتارها و برخوردهای خودتان را اصلاح کنید. برای این کار هم نیاز به تمرین دارید.

● در برابر انتقاد موضع نگیرید

از روش‌های دفاعی استفاده نکنید و در برابر یک انتقاد موضع نگیرید. تا یک نفر می‌‌‌‌‌آید نظری می‌‌‌‌‌دهد نپرید به سرش و داد و بیداد راه نیندازید. سر منتقد بدبخت داد نزنید و زود حرفش را رد نکنید و جبهه نگیرید که تو اشتباه می‌‌‌‌‌کنی، این طوری نیست، من خودم بهتر می‌‌‌‌‌دانم چه کار می‌‌‌‌‌کنم و... قبل از هر چیز به این فکر کنید که ممکن است در حرف های او واقعیتی وجود داشته باشد که می‌‌‌‌‌تواند به رشد و پیشرفت من کمک کند. این تصور که همه از سر دشمنی دارند از شما انتقاد می‌‌‌‌‌کنند را بیرون بیندازید. وقتی تصور ذهنی خود را از انتقاد عوض کنید بهتر انتقاد را می‌‌‌‌‌پذیرید.

● صلاحیت منتقد را زیر سوال نبرید

جان ما اگر قرار نیست انتقادی را بپذیرید و نمی‌‌‌‌‌خواهید اشتباهات خود را قبول کنید حداقل منتقد بیچاره را با خاک یکسان و شرایط را برعکس نکنید. یعنی به خاطر یک انتقاد کوچک، صلاحیت وجودی و ذاتی طرف، برای قضاوت را زیر سوال نبرید و نگویید عجیب نیست که تو چنین حرفی می‌‌‌‌‌زنی چون خودت آدم بدبینی هستی یا چون خودت این کار را بلد نیستی داری از من ایراد می‌‌‌‌‌گیری تو اصلا کلا خودت مشکل داری یا لطفا نگویید تو اول برو رفتار خودت را اصلاح کن بعد بیا در مورد کار من نظر بده و...

● مسئولیت رفتار خود را بپذیرید

وقتی دارید انتقادی را می‌‌‌‌‌شنوید مسئولیت رفتار یا کارهای خود را به گردن دیگران نیندازید و سعی کنید خودتان مسئولیت آن‌را و بهانه نیاورید اگر فلانی این جوری رفتار می‌‌‌‌‌کرد خب من هم بهتر رفتار می‌‌‌‌‌کردم یا اگر فلانی کارش را درست انجام داده بود خب من هم اشتباه نمی‌‌‌‌‌کردم و... تقصیر را به گردن دیگران نیندازید و شجاعانه قبول کنید اشتباه کرده‌اید.

● از انتقاد فرار نکنید

وقتی دارید انتقادی را می‌‌‌‌‌شنوید هرگز سریع عذرخواهی نکنید و وسط انتقاد طرف مقابل‌تان هی نگویید حق با شماست، ببخشید، ببخشید! یا سریع حرف را عوض نکنید یا آن‌قدر موضوع صحبت را کش ندهید که بخواهید همان لحظه جواب و توضیح دهید چرا فلان رفتار را انجام داده‌اید یا فلان کار را انجام نداده‌اید. این رفتارها راه مناسبی برای فرار از شنیدن انتقادات دیگران نیست. یا بلافاصله به انتقاد از واکنش و برخورد او نپردازید مثلا نگویید تو این جوری فکر می‌‌‌‌‌کنی، لابد خیلی حساس هستی و...

● انتقاد را به شوخی نگیرید

چی می‌‌‌‌‌گی! واقعا این طوریه؟! باورم نمی‌‌‌‌‌شه! انتقاد را به شوخی و مسخره نگیرید. وقتی یک نفر دارد از شما انتقاد می‌‌‌‌‌کند سعی نکنید با شوخی و مسخره کردن حل و فصلش کنید. چون با این کارتان به منتقد بی‌احترامی‌‌‌‌‌ کرده‌اید و تازه هیچ نتیجه‌ای هم از انتقادی که به شما شده است به دست نمی‌‌‌‌‌آید.

● در برابر انتقاد موضع نگیرید

موقع تحلیل انتقاد به دنبال کشف خصومت شخصی منتقد با خودتان نباشید. هی با خود فکر نکنید این چه پدر کشتگی با من داشت که از من انتقاد می‌‌‌‌‌کند! در عوض دنبال انگیزه‌های دیگری باشید مثل این که این‌کار برایش مهم است و دوست دارد بهتر انجام شود یا شما را دوست دارد و نمی‌‌‌‌‌خواهد رفتارتان اشتباه باشد.

● با انتقاد متعادل برخورد کنید

به هر انتقادی به صورت یک فاجعه نگاه نکنید. نقد را نه برای خودتان بزرگش کنید و نه کوچک، آن‌را همان‌طور که هست بپذیرید. قرار نیست آن‌قدر بزرگ شود که آن را به همه زندگی‌تان تعمیم دهید و بی‌جنبه بازی در بیاورید و هی خودتان را محکوم کنید یا آن‌قدر کوچکش کنید که به آن توجه و بی‌خیالش شوید.

● در برابر یک منتقد

۱) اولش فقط سکوت کنید و هی توی حرف منتقد نپرید و تنها به حرف‌های انتقاد کننده گوش دهید.

۲) با رفتار و حرکات خود نشان دهید انتقاد را می‌‌‌‌‌پذیرید و حاضرید به حرف‌های منتقد گوش کنید. از چشم‌ها و دست‌های‌تان کمک بگیرید.

۳) انتقاد را کامل به ذهن بسپارید تا بعدا بتوانید آن‌را مرور کنید و نکات مهم و ارزشمندش را برداشت کنید و بتوانید تصمیم درستی در مورد آن بگیرید.

۴) با منتقد همراه شوید از او راهکار بخواهید و با او در مورد بهتر شدن کار گفت‌وگو کنید.

۵) اگر به نظرتان انتقاد منصفانه نیامد بعد از تمام شدن حرف منتقد، آن‌را مطرح کنید البته سعی کنید موضع نگیرید و عجله نکنید و فقط دلیل‌های منطقی برای او بیاورید و البته سعی نکنید توجیه‌اش کنید.

۶) اگر می‌‌‌‌‌دانید اشتباهی انجام داده‌اید آن‌را بپذیرید و از انتقاد کننده عذرخواهی کنید. البته نباید این عذرخواهی مداوم و طولانی شود چون اثر خود را از دست می‌‌‌‌‌دهد. با رفتارتان نشان دهید که حتما از این انتقاد استفاده می‌‌‌‌‌کنید.

۷) از کسانی که به شما انتقاد می‌‌‌‌‌کنند تشکر کنید چون آن‌ها با نقدهای خود، به شما بزرگ‌ترین کمک را در رسیدن به اهداف‌تان می‌‌‌‌‌کنند.

نویسنده: وجیهه محمدپور مقدم