عادت کنیم دیگران را ببخشیم

وقتی دچار رنجش می شویم مخرب ترین اثر, آن است که خود را انسانی مطرود, مایوس و مورد خیانت و بدرفتاری واقع شده بدانیم

از کسی آنقدر عصبانی و ناراحت هستید که دوست دارید به زمان و زمین بد و بیراه بگویید. در فکر انتقام هستید و دوست ندارید سر به تنش باشد. ساعت‌ها و روزها می‌گذرد و شعله‌های خشم و عصبانیت در شما خاموش می‌شود. آیا در این لحظه به فکر بخشیدن هستید؟ یا این‌که آنقدر دل شما را شکسته که تصور می‌کنید هیچ گاه حاضر به بخشیدنش نیستید و تا آخر عمر این موضوع را فراموش نمی‌کنید.

اما آیا می‌دانید این خشم و نبخشیدن در درازمدت شما را افسرده می‌کند و بیشترین آسیب را به خود شما می‌رساند؟

● بخشیدن چیست؟

بخشیدن، فراموش‌کردن و نوعی از خودگذشتگی نیست. بخشیدن با تحمل‌کردن کسانی که اسباب رنجش ما شدند، فرق دارد. شما حتما نباید ببخشید اما باید تکلیف خودتان را مشخص کنید؛ یا می‌بخشید یا نمی‌بخشید. اعلام این‌که آمادگی بخشیدن ندارید به مراتب بهتر از تظاهر به بخشیدن و فراموش‌کردن است، اما بدانید که بخشیدن نشانه عزت نفس مثبت است. بخشیدن، فراموش‌کردن و رها شدن از احساسات شدیدی است که به حوادث گذشته چسبیده است.

باید بدانید که رسیدن به آرامش درون و صلح با خود تنها با تغییر خویش امکانپذیر است، نه تغییردادن اشخاصی که اسباب تألم شما را فراهم کرده‌اند.

● آسیب‌های نبخشیدن چیست؟

باید بدانید هر کسی که او را بیشتر دوست داشته و از او انتظار داریم، بیشتر ما را رنج می‌دهد.

داشتن درد از گذشته سبب می‌شود تا به خواسته‌های خود نرسیم و ممکن است ما را دچار گرفتاری‌های شغلی، رفتارهای وسواسی و اعتیادی، منفی‌گرایی، افسردگی و بی‌حالی کند.

وقتی دچار رنجش می‌شویم، مخرب‌ترین اثر این است که خود را انسانی مطرود، مایوس و مورد خیانت و بدرفتاری واقع شده می‌بینیم. در این صورت نمی‌توانید کارهای گذشته خود را نفی کنید، اما می‌توانید رفتار خود را تغییر دهید تا شرایط حال خود را بهتر و آینده بهتری را به خود نوید دهید.

گاهی وقتی دچار رنجش می‌شوید، انتظار دارید طرف مقابل جبران کند و وقتی این اتفاق نمی‌افتد مایوس می‌شوید. در این حالت بیشتر دچار خشم و یاس می‌شوید.

● مراحل بخشیدن کدام است؟

اولین مرحله از بخشیدن ایجاد التیام است. در اینجا باید از خود سوال کنید آیا آنچه از انتقام و بخشیدن دیگران به دست می‌آورید، ارزش آنچه را که از دست می‌دهید، دارد؟ البته در این مرحله همواره هراس دارید کسی که شما را آزار داده دوباره باعث رنجش شما شود. اما التیام، یک فرآیند داخلی است و آن را مانند رودخانه‌ای در نظر بگیرید که باید از شما عبور کند.

از طرفی، مسیر بخشیدن یک مسیر مستقیم نیست و اگر به راستی می‌خواهید بهتر شوید حتی اگر نشانه‌ای در خود ندیدید باز هم به کار خود ادامه دهید. در این مسیر اگر در مقام توجیه برآیید یا منکر آنها شوید، در مسیر سقوط هستید و این، شما را خسته و فرسوده می‌کند.

● تمرین برای بخشیدن

بیایید تمرین کنیم: فهرستی از تمام کسانی که موجب رنجش شما شده‌اند تهیه کنید و دقیقا شرح دهید چرا آنها سبب ناراحتی شما شده‌اند. اگر می‌توانید یکی از آنها را رنجش بزرگ نامگذاری کنید.

با تهیه این فهرست دیگر این رنجش‌ها را انکار نمی‌کنید. سپس نامه‌ای به خود از طرف کسانی که باعث رنجش شما شده‌اند، بنویسید. در واقع این نامه باید حاوی عذرخواهی آنها از شما باشد. طوری از خود عذرخواهی کنید که فکر می‌کنید شایسته آن هستید. در این صورت کمی آرامش پیدا می‌کنید.

پس از انکار و التیام ممکن است شما به مرحله سرزنش خود برسید. مثلا با خود بگویید: بزرگترها خیرخواه ما هستند.....، من باید این اتفاق را پیش‌بینی می‌کردم و حالا احمق هستم و...

نکته: سعی کنید این حقیقت را بپذیرید؛ افرادی که شما را می‌رنجانند نمی‌توانید تغییر دهید و هیچ انتقامی جراحات شما را التیام نمی‌دهد، پس افراد را به همان شکلی که هستند بپذیرید

شاید بخواهید با سرزنش از بروز حوادث مشابه خودداری کنید در حالی که سرزنش شما بر زندگی امروز و رفتارتان تاثیر می‌گذارد. شما باید به کودک درون خود توجه کنید، به او عشق و محبت بدهید و خود را مسوول کارهایی که خارج از کنترلتان بوده ندانید.

در این مرحله چیزی که بسیار دردناک و مخرب است، قربانی‌شدن است که در مرحله التیام اتفاق می‌افتد. در این مرحله بیش از حد حساس و پرخاشگر می‌شوید و به همه حمله می‌کنید. پرخوری، خریدهای وسواس‌گونه، عزلت و تنهایی از نشانه‌های این مرحله است.

برای حل این مشکل ابتدا باید بدانید و بگویید که شما قربانی چه چیزی هستید. بیرون‌رفتن از حالت قربانی بودن، شبیه برداشتن تخته‌سنگ بزرگ از وسط جاده است. بنابراین باید به شرایط مثبت در زندگی برسید و دوست داشتن مجدد خود را بیاموزید. با صدای بلند بگویید دیگر کافیست و خط پایان خود را رسم کنید.

وقتی زندگی خود را بهتر می‌بینید، به مواردی که شما را عصبانی می‌کند. کمتر برخورد می‌کنید و کمتر به این نتیجه می‌رسید اشخاصی که سبب ناراحتی شما شده‌اند، باید مجازات شوند.باید به خود بگویید من خوب هستم و مسوول کارهای رنج‌آور دیگران نیستم و مجبور نیستم به خاطر کارهایی که مسوولیت آن را نداشتم، سرم را به دیوار بکوبم. در این مرحله است که به گذشت‌کردن می‌رسید و این تنها کاری است که باید بکنید تا خود را رها سازید.

این حقیقت را بپذیرید کسانی که شما را می‌رنجانند را نمی‌توانید تغییر دهید و هیچ انتقامی نمی‌تواند جراحات شما را التیام بخشد. بنابراین پذیرفتن افراد به همان شکلی که هستند نتیجه طبیعی تغییردادن خویش است.

آخر این‌که بخشش هدف نیست، هدیه‌ای است که آن را به خاطر پیگیری هدف‌های دیگر و تلاش برای رسیدن به سلامت جسمانی و روانی و عزت نفس مثبت به دست می‌آوریم.

● بخشیدن آسان نیست

ما هم می‌دانیم این‌که از صدماتی که به شما وارد می‌شود راحت بتوانید گذشت کنید کار آسانی نیست و یکباره صورت نمی‌گیرد. نیازمند زمان است، اما هر چه بیشتر روی این مساله کار کنید، بیشتر به آن پی خواهید برد و از خدا بخواهید که به شما توانایی دهد تا بتوانید گذشت کنید.

برای سلامت خودتان هم که شده همین حالا دست از لجاجت بردارید. هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید بخشیدن آسان است. بویژه اگر فردی عمیقاً شما را آزرده باشد، بخشیدنش بسیار مشکل خواهد بود. اما باید بدانیم بخشش امکان‌پذیر است و بطور معجزه‌آسایی برای سلامت روح و جسم مفید.

دکتر فردریک لاسکین نویسنده کتاب «ببخش برای خوبی» می‌گوید: تحقیقات نشان داده است افرادی که می‌بخشند، افسردگی، خشم و استرس کمتری دارند و امیدشان به آینده بیشتر است. بنابراین از فرسودگی سیستم دفاعی بدنشان کاسته می‌شود، اشک‌ها ذخیره می‌شود و فرد احساس سرزندگی بیشتری می‌کند.

در آخر این‌که این مراحل را برای بهتر بخشیدن دیگر فراموش نکنید:

اول: خونسردی خود را حفظ کنید: برای غلبه بر خشم خود، راهکارهای ساده مدیریت استرس را امتحان کنید. چند نفس عمیق بکشید و به چیزهایی که شما را خوشحال می‌کند و برایتان لذتبخش است، فکر کنید. مانند یک صحنه زیبا از طبیعت تا فکر درباره فردی که دوستش دارید.

دوم: هرگز منتظر معذرت‌خواهی نباشید: اکثر اوقات افرادی که به شما صدمه می‌رسانند و شما را ناراحت می‌کنند، اصلا قصد عذرخواهی ندارند. حتی ممکن است از روی قصد و نیت بخواهند شما را ناراحت کنند، یا این که دیدشان نسبت به مسائل با شما یکسان نیست. بنابراین اگر شما بخواهید منتظر شنیدن معذرت‌خواهی آنها باشید، ممکن است مجبور شوید دوران انتظار طولانی و وحشتناکی را پشت سر بگذارید. این موضوع را در ذهن خود نگه دارید که بخشش الزاما به معنای آشتی با فردی که شما را ناراحت کرده یا چشم‌پوشی از اشتباه او نیست.

سوم: کنترل خود را به دست بخش انتقام‌گیرنده ذهن ندهید: به جای این که روی احساسات جریحه‌دار شده خود تمرکز کنید، یاد بگیرید که به عشق، زیبایی و محبت‌های اطراف خود توجه کنید.

چهارم: سعی کنید گاهی از دید دیگران به مسائل نگاه کنید: اگر گاهی با فرد مورد نظر همدردی کنید، ممکن است متوجه شوید که او این کار را از روی نادانی، ترس یا حتی عشق انجام داده است.

پنجم: فواید بخشش را بشناسید: مطالعات نشان می‌دهد افرادی که قدرت بخشش دیگران را دارند پرانرژی‌تر هستند. علاوه بر این، اشتهای بهتر و الگوهای خواب بهتری دارند.

ششم: فراموش نکنید که خود را نیز باید ببخشید: برای برخی از افراد، بخشیدن خودشان، بزرگ‌ترین جدال و چالش است. اما فراموش نکنید که اگر قادر به بخشش خود نباشید، اعتماد به نفس خود را از دست خواهید داد.

زهرا تالائی