مکمل روغن ماهی برای پوستمان خوب است

پرسشی ازدکتر علی کشاورز متخصص تغذیه و دکتر امیرهوشنگ احسانی متخصص پوست

روغن ماهی حاوی ۲ نوع اصلی اسیدهای چرب امگا۳ یعنی دوکوزاهگزانویید اسید (DHA)‌ و ایکوزاپنتانوییک‌اسید (EPA)‌ است. DHA در عملکرد صحیح مغز موثر است و EPA فواید بسیاری برای پوست دارد. بررسی‌ها نشان داده EPA در تنظیم تولید چربی، افزایش آبرسانی و تنظیم رطوبت پوست، پیشگیری از آکنه، به تاخیر انداختن فرایند پیری پوست و از بین بردن چروک‌های پوستی موثر است. نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۵ انجام شد، نشان داد EPA می‌تواند مانع آزادشدن آنزیم‌هایی ‌شود که با اشعه فرابنفش تحریک می‌شوند و کلاژن را تجزیه می‌کنند و از ایجاد چروک و افتادگی پوست پیشگیری می‌کند. همچنین EPA به‌عنوان یک عامل آنتی‌اکسیدان و ضدالتهاب می‌تواند پوست را در مقابل آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت و به ترمیم آفتاب سوختگی کمک کند.

● پوست و اسیدهای چرب

دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص بیماری‌های پوست و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران درباره نقش اسیدهای چرب در شادابی پوست می‌گوید:‌ «یکی از اجزای درونی پوست جزئی از پوست است که چربی پوست را تامین می‌کند. این جزء باعث می‌شود سلول‌های سطحی موادی را در سطح پوست ترشح کنند که سورفاکتانت هستند و باعث ایجاد چربی پوست می?شوند. این مواد از اسیدهای چرب تشکیل شده‌اند و کمبود آنها باعث ایجاد چین و چروک در پوست می‌شود و هر عاملی مانند شستشوی زیاد پوست، استفاده از صابون‌های قلیایی شدید که باعث شود این مواد کم شوند، باعث کاهش شادابی پوست می‌شود.» در تبلیغ بیشتر کرم‌های موجود در بازار بر وجود اسیدهای چرب در این محصولات تاکید می‌شود اما سوال اینجاست که اسیدهای چرب از طریق پوست جذب می‌شوند؟ دکتر احسانی دراین‌باره می‌گوید: «هرچند کرم‌های موضعی حاوی اسیدهای چرب بی‌تاثیر نیستند اما جذب بالایی ندارند و میزان جذب این مواد از طریق پوست کمتر از ۲۰درصد است و مصرف خوراکی اسیدهای چرب، تاثیر بیشتری دارد. بهترین راه برای حفظ شادابی پوست، پیشگیری از کم‌شدن اسیدهای چرب، مانند شستشوی درست، استفاده از صابون‌های مناسب و تغذیه بجا حاوی اسیدهای چرب مورد نیاز بدن است و در کنار آن مصرف قرص امگا۳ نیز می‌تواند موثر باشد.»

● روزی چند تا کپسول بخوریم؟

روغن ماهی‌هایی مانند سالمون، آزاد، سفید، کولی، شاه‌ماهی و تن بهترین منابع امگا۳ هستند اما بیشتر ما در رژیم غذایی‌مان امگا۳ کافی دریافت نمی‌کنیم، بنابراین استفاده از مکمل روغن ماهی برای تامین امگا۳ مورد نیاز بدن اقدام مناسبی است. توصیه می‌شود مکملی که حاوی ۱۸۰ میلی‌گرم EPA و ۱۲۰ میلی‌گرم DHA است را انتخاب کنید و با هر وعده غذایی یک کپسول (روزی ۳عدد) مصرف کنید. دکتر سیدعلی کشاورز،‌ متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این‌باره می‌گوید: ‌«انواع ماهی‌ها عمده‌ترین منبع امگا۳ هستند. امگا۳ در برخی انواع دانه‌های گیاهی مانند تخم دانه کتان که البته به‌طور متداول مصرف خوراکی ندارد به مقدار خیلی کمتر وجود دارد. در برخی مغزها مانند مغز گردو هم به مقدار خیلی کمی وجود دارد. اگر بخواهیم امگا۳ مورد نیاز بدنمان را از طریق رژیم غذایی تامین کنیم، باید در هفته ۳ تا ۵ وعده ماهی مصرف کنیم.» وقتی امگا۳ مورد نیاز بدن از طریق غذا تامین نمی‌شود مصرف مکمل‌ها موثر است. دکتر کشاورز می‌گوید: «اگر بخواهیم از طریق مکمل روغن ماهی، نیاز بدنمان را تامین کنیم باید روزانه ۲گرم امگا۳ خالص دریافت کنیم. اغلب کپسول‌های یک گرم یا ۱۰۰۰میلی‌گرم موجود در بازار حاوی ۳۰درصد امگا۳ خالص هستند. البته قبلا انواع مرغوب‌تر مکمل در دسترس بود که درحال حاضر به دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از این مکمل‌ها وجود ندارد، بنابراین برای دریافت ۲گرم امگا۳ خالص باید در روز ۶ کپسول مصرف کنیم.»

● زنان باردار احتیاط کنند

دکتر کشاورز درخصوص نگرانی درباره مصرف مکمل روغن ماهی می‌گوید: «مصرف مکمل امگا۳ در تمام طول عمر بدون ضرر است و نه‌تنها برای سلامت پوست، بلکه برای کنترل و کاهش تنش‌های عصبی و پیشگیری از سکته نیز موثر است و احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد.» از آنجا که توصیه می‌شود خانم‌های باردار قبل از اضافه‌کردن هر نوع مکمل از جمله مکمل روغن ماهی به رژیم غذایی‌ با پزشکشان مشورت کنند این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: «هرچند روی اغلب کپسول‌ها نوشته شده است بدون جیوه و آزمایش‌های لازم روی نمونه‌های وارداتی انجام می‌شود و معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت در این زمینه نظارت دقیق دارد و جای نگرانی وجود ندارد با این وجود به عنوان یک اقدام احتیاطی مصرف مکمل روغن ماهی در دوران بارداری به‌خصوص ۳ ماه اول بارداری توصیه نمی‌شود. در این دوران می‌توان از انواع مکمل گیاهی (کپسول روغن دانه کتان)‌ با خیال راحت‌تر استفاده کرد. در حال حاضر یک شرکت ایرانی این کپسول را از یک شرکت تولیدکننده ایتالیایی با مجوز وزارت بهداشت وارد می‌کند که هر چند در مقایسه با مکمل روغن ماهی کمتر در دسترس است و هزینه بالاتری دارد اما مصرفش به خانم‌های باردار توصیه می‌شود.»

فرزانه فولادبند