زکات

از اموال آنها صدقه ای بعنوان زكات بگیر, تا بوسیله آن , آنها را پاك سازی و پرورش دهی و به هنگام گرفتن زكات , به آنها دعا كن كه دعای تو, مایه آرامش آنهاست و خداوند شنوا و داناست

● وجوب زکات

▪ آیه شریفه اول و دوم :

خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَهًٔ تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ * أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَهَٔ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ ( .

توبه آیه ۱۰۳- ۱۰۴

از اموال آنها صدقه‏ای [بعنوان زكات‏] بگیر، تا بوسیله آن‏، آنها را پاك سازی و پرورش دهی‏! و [به هنگام گرفتن زكات‏،] به آنها دعا كن‏؛ كه دعای تو، مایه آرامش آنهاست‏؛ و خداوند شنوا و داناست‏!

آیا نمی‏دانستند كه فقط خداوند توبه را از بندگانش می‏پذیرد، و صدقات را می‏گیرد، و خداوند توبه‏پذیر و مهربان است‏؟!

▪ آیه شریفه سوم :

) وَجَاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَیْكُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّهَٔ أَبِیكُمْ إِبْرَاهِیمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمینَ مِن قَبْلُ وَفِی هَذَا لِیَكُونَ الرَّسُولُ شَهِیدًا عَلَیْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَی النَّاسِ فَأَقِیمُوا الصَّلَاهَٔ وَآتُوا الزَّكَاهَٔ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَی وَنِعْمَ النَّصِیرُ ( . حج آیه ۷۸

و در راه خدا جهاد كنید، و حقّ جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین[اسلام‏] كار سنگین و سختی بر شما قرار ندارد؛ از آیین پدرتان ابراهیم پیروی كنید؛ خداوند شما را در كتابهای پیشین و در این كتاب آسمانی (مسلمان‏) نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد، و شما گواهان بر مردم‏! پس نماز را برپا دارید، و زكات را بدهید، و به خدا تمسّك جویید، كه او مولا و سرپرست شماست‏! چه مولای خوب‏، و چه یاور شایسته‏ای‏

▪ آیه شریفه چهارم :

))وَأَقِیمُواْ الصَّلاَهَٔ وَآتُواْ الزَّكَاهَٔ وَمَا تُقَدِّمُواْ لأَنفُسِكُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ ( . بقره آیه ۱۱۰

و نماز را برپا دارید و زكات را ادا كنید؛ و هر كار خیری را برای خود از پیش می‏فرستید، آن را نزد خدا [در سرای دیگر] خواهید یافت‏؛ خداوند به اعمال شما بیناست‏.

▪ آیه شریفه پنجم :

))الَّذِینَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاهَٔ وَآتَوُا الزَّكَاهَٔ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَهُٔ الْأُمُور(ِ حج آیه ۴۱

همان كسانی كه هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم‏، نماز را برپا می‏دارند، و زكات می‏دهند، و امر به معروف و نهی از منكر می‏كنند، و پایان همه كارها از آن خداست‏!

▪ آیه شریفه ششم :

))وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَٔ وَآتُوا الزَّكَاهَٔ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ( . نور آیه ۵۶

و نماز را برپا دارید، و زكات را بدهید، و رسول [خدا] را اطاعت كنید تا مشمول رحمت [او] شوید.

▪ آیه شریفه هفتم :

إِنَّ رَبَّكَ یَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَی مِن ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَهٌٔ مِّنَ الَّذِینَ مَعَكَ وَاللَّهُ یُقَدِّرُ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَیْكُمْ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَن سَیَكُونُ مِنكُم مَّرْضَی وَآخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الْأَرْضِ یَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّهِ وَآخَرُونَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنْهُ وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَٔ وَآتُوا الزَّكَاهَٔ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ( . مزمل آیه ۲۰

پروردگارت می‏داند كه تو و گروهی از آنها كه با تو هستند نزدیك دو سوم از شب یا نصف یا ثلث آن را به پا می‏خیزند؛ خداوند شب و روز را اندازه‏گیری می‏كند؛ او می‏داند كه شما نمی‏توانید مقدار آن را [به دقّت‏] اندازه‏گیری كنید [برای عبادت كردن‏]، پس شما را بخشید؛ اكنون آنچه برای شما میسّر است قرآن بخوانید او می‏داند بزودی گروهی از شما بیمار می‏شوند، و گروهی دیگر برای به دست آوردن فضل الهی [و كسب روزی‏] به سفر می‏روند، و گروهی دیگر در راه خدا جهاد می‏كنند [و از تلاوت قرآن بازمی‏مانند]، پس به اندازه‏ای كه برای شما ممكن است از آن تلاوت كنید و نماز را بر پا دارید و زكات بپردازید و به خدا (قرض الحسنه‏) دهید [= در راه او انفاق نمایید] و [بدانید] آنچه را از كارهای نیك برای خود از پیش می‏فرستید نزد خدا به بهترین وجه و بزرگترین پاداش خواهید یافت‏؛ و از خدا آمرزش بطلبید كه خداوند آمرزنده و مهربان است‏!

▪ آیه شریفه هشتم :

) قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّكَاهِٔ فَاعِلُونَ ( . مومنون آیات ۱- ۴

۱) مؤمنان رستگار شدند؛

۲) آنها كه در نمازشان خشوع دارند؛

۳) و آنها كه از لغو و بیهودگی روی‏گردانند؛

۴) و آنها كه زكات را انجام می‏دهند؛

▪ آیه شریفه نهم :

۱) هُدًی وَبُشْرَی لِلْمُؤْمِنِینَ * الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَٔ وَیُؤْتُونَ الزَّكَاهَٔ وَهُم بِالْآخِرَهِٔ هُمْ یُوقِنُونَ( .نمل آیات ۲- ۳

۲) وسیله هدایت و بشارت برای مؤمنان است‏؛

۳) همان كسانی كه نماز را برپا می‏دارند، و زكات را ادا می‏كنند، و آنان به آخرت یقین دارند.

▪ آیه شریفه دهم :

) وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاَهَٔ وَیُؤْتُونَ الزَّكَاهَٔ وَیُطِیعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَیَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِیزٌ حَكِیمٌ ( .توبه آیه ۷۱

مردان و زنان باایمان‏، ولیّ [و یار و یاور] یكدیگرند؛ امر به معروف‏، و نهی از منكر می‏كنند؛ نماز را برپا می‏دارند؛ و زكات را می‏پردازند؛ و خدا و رسولش را اطاعت می‏كنند؛ بزودی خدا آنان را مورد رحمت خویش قرارمی‏دهد؛ خداوند توانا و حكیم است‏!

● وجوب زکات

▪ آیه شریفه اول :

) لَّیْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِكَهِٔ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاكِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاهَٔ وَآتَی الزَّكَاهَٔ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَـئِكَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ( . بقره آیه ۱۷۷

نیكی‏، [تنها] این نیست كه [به هنگام نماز،] رویِ خود را به سوی مشرق و [یا] مغرب كنید؛ [و تمام گفتگوی شما، در باره قبله و تغییر آن باشد؛ و همه وقت خود را مصروف آن سازید؛] بلكه نیكی [و نیكوكار] كسی است كه به خدا، و روز رستاخیز ، و فرشتگان‏، و كتاب [آسمانی‏]، و پیامبران‏، ایمان آورده‏؛ و مال [خود] را، با همه علاقه‏ای كه به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسكینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان‏، انفاق می‏كند؛ نماز را برپا می‏دارد و زكات را می‏پردازد؛ و [همچنین‏] كسانی كه به عهد خود -به هنگامی كه عهد بستند-وفا می‏كنند؛ و در برابر محرومیتها و بیماریها و در میدان جنگ‏، استقامت به خرج می‏دهند؛ اینها كسانی هستند كه راست می‏گویند؛ و [گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است‏؛] و اینها هستند پرهیزكاران‏!

▪ آیه شریفه دوم :

۱) ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ * الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاهَٔ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ ( . بقره آیه ۲- ۳

۲) آن كتاب با عظمتی است كه شك در آن راه ندارد؛ و مایه هدایت پرهیزكاران است‏.

۳) [پرهیزكاران‏] كسانی هستند كه به غیب [=آنچه از حس پوشیده و پنهان است‏] ایمان می‏آورند؛ و نماز را برپا می‏دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی كه به آنان روزی داده‏ایم‏، انفاق می‏كنند.

▪ آیه شریفه سوم :

۱) الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَٔ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ * أُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَهٌٔ وَرِزْقٌ كَرِیمٌ ( . انفال آیه ۳- ۴

۲) آنها كه نماز را برپا می‏دارند؛ و از آنچه به آنها روزی داده‏ایم‏، انفاق می‏كنند.

۳) [آری‏،] مؤمنان حقیقی آنها هستند؛ برای آنان درجاتی [مهم‏] نزد پروردگارشان است‏؛ و برای آنها، آمرزش و روزی بی‏نقص و عیب است‏.

▪ آیه شریفه چهارم :

) وَالَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاهَٔ وَأَمْرُهُمْ شُورَی بَیْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ ( .شورا آیه ۳۸

و كسانی كه دعوت پروردگارشان را اجابت كرده و نماز را برپا می‏دارند و كارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست و از آنچه به آنها روزی داده‏ایم انفاق می‏كنند.

---