دوشنبه, ۲۸ خرداد, ۱۴۰۳ / 17 June, 2024
غیاثالدین جمشید کاشانی
جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاثالدین که در غرب به الکاشی(al-kashi) مشهور است. ریاضیدانی برجسته و ستارهشناس و محاسبی ماهر و زبردست بود. آلات رصدی دقیقی اختراع کرد و از حدود ۸۰۸ (۱۴۰۶) تا پایان عمرش ۸۳۲ (۱۴۲۹) فعالیت علمی داشته است. در دوران فعالیت علمیاش به تالیف کتابهای متعددی در زمینه ریاضیات و نوجوم پرداخته است مهمترین این آثار عبارتاند از: زیج خاقانی، مفتاح الحساب، رسالهٔ محیطیه و رسالهٔ وتر و جیب. او ضمنا وسیلهای برای رصد بهنام «طبق المناطق» اختراع کرد که برای یافتن عرض ستارهیی است و کتاب «نزههٔ الحدائق» در توصیف و تشریح آن نوشت. برجستهترین ابداعات او در ریاضیات کسرهای اعشاری و محاسبهی ۹۶۰; با دقتی که تقریباً تا صد و پنجاه سال بعد گسترش نیافت و محاسبهٔ سینوس زاویهٔ یک درجه با روش حل پیدرپی نوعی معادلهٔ درجه سوم است. او در حدود ۸۲۴ (۱۴۲۱) به دعوت الغ بیک از کاشان به سمرقند رفت و مدیر رصدخانهٔ سمرقند و مورد احترام ریاضیدانان و ستارهشناسان سمرقند بود. او در ۱۹ رمضان ۸۳۲ (۱۴۲۹) هنگامی که برای رصد به حومهٔ سمرقند رفته بود درگذشت.
زندگینامه
هر چند فیزیکدان بود، ولی علاقهٔ اصلیاش متوجه ریاضیات و اخترشناسی بود؛ پس از دورهٔ طولانی بینوایی و سرگردانی، سرانجام در سایهٔ حمایت سلطان الغبیگ، که خود دانشمند بزرگی بود، موقعیت شغلی مطمئنی در سمرقند بهدست آورد.
یک دانشگاه در آبیک قزوین به نام این دانشمند در سال ۱۳۸۵ تأسیس شدهاست .
مهمترین دست آوردها
ابداع و ترویج کسرهای اعشاری به قیاس با کسرهای شصتگانی که در ستارهشناسی متداول بود. محاسبهٔ عدد پی تا شانزده رقم اعشار به نحوی که تا صد و پنجاه سال بعد کسی نتوانست آن را گسترش دهد: ۲۹۶۰;=۶.۲۸۳۱۸۵۳۰۷۱۷۹۵۸۶۵
محاسبه سینوس (جیب) زاویهٔ یک درجه با روش ابتکاری حل یک معادلهٔ درجه سوم: sin۱=.۰۱۷۴۵۲۴۰۶۴۳۷۲۸۳۵۱۰۳۷۱۲ هفده رقم اعشاری عدد به دست آمده با مقداری که امروزه محاسبه میشود هم خوانی دارد. در واقع کاشانی مقدار سینوس یک درجه را تا ده رقم صحیح شصتگانی حساب کرد.
اختراع ابزار اخترشناسی دقیق از جمله وسیلهای به نام «طبق المناطق» برای محاسب طول ستارگان که کتاب نزهتالحدائق در شرح آن است.
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری 1403 ایران سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم علیرضا زاکانی حمید نوری قالیباف محمدباقر قالیباف مصطفی پورمحمدی
معدن معدن شازند جاده چالوس تهران هواشناسی شهرداری تهران سیل وزارت بهداشت قتل سیلاب آموزش و پرورش چالوس
خودرو ایران خودرو همستر کامبت قیمت دلار دولت سیزدهم قیمت طلا بورس یارانه بازار سرمایه قیمت سکه مسکن حقوق بازنشستگان
تلویزیون کربلا سینمای ایران رسانه ملی موسیقی دفاع مقدس سینما سریال بازیگر
وزارت علوم فناوری دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان جهاد دانشگاهی خورشید
رژیم صهیونیستی غزه روسیه عید قربان فلسطین جنگ غزه آمریکا اوکراین چین حزب الله لبنان حج جنگ اوکراین
یورو 2024 فوتبال پرسپولیس استقلال سپاهان مس رفسنجان جام حذفی باشگاه پرسپولیس جام ملت های اروپا لیگ برتر فدراسیون فوتبال بازی
آیفون هوش مصنوعی اینترنت اپل تلگرام ایلان ماسک ناسا سامسونگ گوگل اسنپ
سازمان غذا و دارو کاهش وزن ویتامین سنگ کلیه پیری میگرن فشار خون