یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
رمانِ شخصیت
«من نمیدانم به چی میگویند عشق، اما هرچه هست خیال میکنم از قوه فهم آدمیزاد بیرون باشد. برای همین خیلی از ما مردم ازش سردرنمیآوریم. جنمش را هم نداریم. اما خلیفه داشت. شاید چون اهل معامله نبود، با اینکه میدانست باختش بیشتر است. او به سهم همه ما عاشق بود.» دیالوگ بالا بخش کوتاهی از آخرین رمان محمد بهارلو با نام «عروس نیل» است.
شاهبیتی که در نیمبند بار تمام رمان را به دوش میکشد. میتوان این رمان را جزو گروهی از رمانها طبقهبندی کرد که به رمان شخصیت معروف هستند. در این نوع رمانها همانگونه که از اسمشان برمیآید داستان به تمامی در انحصار یک یا چند شخصیت قرار میگیرد و به جای پیشبرد داستان، قصه در عمق شخصیتهاست که پیشروی می کند. در گذشته، حال و آینده نامعلوم آنها. در این اثر هم کم و بیش این اتفاق میافتد. نویسنده همه شرایط مکانی و زمانی و... را به کار گرفته تا به خلق شخصیتهای گوناگون دست یابد. شخصیتهایی که در دلشان از درد مشترکی، نه به یک اندازه، که به سهم خویش رنج میبرند. مانند چاههای مختلفی که از یک قنات تغذیه میشوند و در واقع همه این افراد دست به دست هم میدهند تا خلیفه داستان، کامل روایت شود و هر یک تکهای کوچک از او را به نوبه خود در داستان میسازند.
اما وقتی حرف از رمان شخصیت به میان میآید، ناگزیر به پذیرش قالب داستانیای میشویم که در نوع خود منحصربهفرد است. اما خالی از کم و کاست هم نیست. نوشتن به این شیوه مستلزم رعایت قراردادهای خاص آن نیز هست مثلا اینکه در رمان شخصیت قصه اصلی در بیشتر موارد از مرز یک شخصیت خارج نمیشود و همه عناصر روایی و ترفندهای داستانی در خدمت آن شخصیت قرار میگیرند. نویسنده این رمان هم با شناخت این قالب و خصیصههای آن توانسته است قصه اولیه خود را به خوبی در این ساختار گسترش داده و آن را روایت کند. او شخصیت اصلی داستان (خلیفه) را در مسافرخانهاش مینشاند و هر قسمت از زندگیاش را در سه بخش به سه شیوه مختلف روایت میکند. اول توسط راوی که شاگرد مسافرخانه است و کل داستان از طریق او روایت میشود. در این بخش شاگرد با روایتی مبهم و گنگ از صاحب مسافرخانه علاوه بر تعریف قسمتی از زندگی او (که به دیدهها و شنیدهها بسنده میشود) دست به ایجاد تعلیق و گرهافکنی، هم در شخصیت خلیفه و هم در کل اثر میزند. دوم روایت از طریق خود خلیفه هنگامی که در بستر مرگ خوابیده است. در این قسمت نویسنده خلیفه را به کام مرگ میکشاند تا از خلال هنریانهای او به کشف اطلاعات پرداخته و به سوالاتی که ایجاد کرده بود پاسخ دهد. پاسخهایی که خود سوالات جدیدی را در پی دارند و این سوالات در بخش سوم پاسخ داده خواهند شد، یعنی فصلی که برادر خلیفه قسمت دیگری از زوایای تاریک زندگی او را روشن میکند و همه این قسمتها از دید راوی اول شخص روایت میشود. اما انتخاب این نوع روایت به معنی فاصله گرفتن از داستان اصلی نیست بلکه نویسنده با استفاده از این زاویه دید و صمیمیتی که درخور آن است ابتدا ما را با شخصیت خلیفه مانوس میکند و سپس به واسطه خرده داستانهایی که به اندازه لازم و کافی پرداخت میشوند ارتباط کاراکترهای داستان را سبب شده و با ایجاد فصل مشترک و گاها متضاد لایههای مختلف رمان را استحکام میبخشد. مثل عشق راوی به صفورا (که البته هیچوقت گفته نمیشود ولی به زیبایی نشان داده میشود) یا اختلاف گروهبان با خلیفه و یا حتی تفاوت نگرش و نگاه خلیفه و برادرش به زندگی.
ترفندی که بهارلو به کار میگیرد مخاطب را جذب میکند. او با ایجاد تعلیق از همان اوایل داستان مخاطب را مجذوب کرده و با وجود خساست خاصی که در کشف اطلاعات دارد داستان را تا لحظه آخر موجز و مختصر و مفید پیش میبرد.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم مجلس شورای اسلامی مجلس انتخابات مجلس دوازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی ستاد انتخابات کشور وزارت کشور رئیس جمهور رئیسی رهبر انقلاب
زلزله ایران تهران هواشناسی سیل فضای مجازی شهرداری تهران سازمان هواشناسی پلیس بارش باران قتل آموزش و پرورش
خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار گاز بانک مرکزی بازار خودرو نمایشگاه نفت مالیات نفت
نمایشگاه کتاب رضا عطاران تلویزیون کتاب نمایشگاه کتاب تهران سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران سینما دفاع مقدس سریال مهران مدیری تئاتر
فناوری اینترنت
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه اسرائیل جنگ غزه آمریکا روسیه حماس سازمان ملل رفح اوکراین افغانستان
پرسپولیس فوتبال لیگ برتر استقلال هوادار لیگ برتر فوتبال ایران لیگ برتر ایران رئال مادرید سپاهان باشگاه پرسپولیس لیگ قهرمانان اروپا بازی
شفق قطبی ایلان ماسک طوفان خورشیدی هوش مصنوعی اپل ناسا فیبرنوری گوگل ماهواره
مغز استرس فشار خون بارداری زایمان آسم سرماخوردگی