چه کسی غزه را به جهان نشان خواهد داد

در ساختمان بزرگ و بی شکوه سازمان ملل در نیویورک, وقتی می خواهید وارد اتاق شورای امنیت بشوید, تابلوی بزرگ سیاه و سفیدی به دیوار کنار اتاق شورای امنیت نصب شده است آن تابلو مشهورترین تابلوی قرن بیستم و البته تا به امروز است

در ساختمان بزرگ و بی‌شکوه سازمان ملل در نیویورک، وقتی می‌خواهید وارد اتاق شورای امنیت بشوید، تابلوی بزرگ سیاه و سفیدی به دیوار کنار اتاق شورای امنیت نصب شده است. آن تابلو مشهورترین تابلوی قرن بیستم و البته تا به امروز است. مشهور و تاثیرگذار. تلخ و مهیب. این تابلو را پیکاسو کشیده است. خاطره بمباران شهر <گئورنیکا> برای همیشه در این تابلو ثبت شده است.

جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های ارتش آلمان نازی شهر را بمباران کردند؛ بمباران و ویران؛ کشتار مردم. امروزه نام و یاد گئورنیکا و شهیدانش که به اعتبار تابلوی پیکاسو تاریخی و ماندگار شده است، گویی نشانه مظلومیت و بی‌پناهی مردمی است که بمباران می‌شوند... آیا اعضای شورای امنیت این تابلو را می‌شناسند؟

اگر هم بشناسند انگار تابلویی که هر روزه می‌بینند درست مثل دیوار شده است.اقبال لا‌هوری در همان آغاز تشکیل <جامعه ملل> داوری شگفت‌انگیزی را مطرح کرد. این داوری در پیام مشرق اقبال درج شده است:

من از این بیش ندانم که کفن دزدی چند / بهر تقسیم قبور انجمنی ساخته‌اند!

در ۳۰ جولا‌ی ۱۹۳۷ نامه‌ای به خانم فارکو هریسن نوشت؛ دلیل اصلی تشکیل جامعه ملل را تقسیم مسلمانان و سرزمین‌های آنان تفسیر کرد.۱۱) این نامه با همان داوری هم نسبت دارد. مسلمانان خواب‌آلود و بی‌رمق بودند. بی‌سوز و بی‌تکاپو، همان تعبیر قبرستان تعبیر گویایی بود...

سوز او تا از میان سینه رفت / جوهر آئینه از آئینه رفت

نام گئورنیکا یک بار دیگر در هنگامه نبرد حزب‌الله و ملت لبنان با ارتش اسرائیل به میان آمد. جولیانو مر خمیس نمایشنامه‌نویس، کارگردان و هنرپیشه فلسطینی نامه‌ای منتشر کرد و از هنرمندان و نویسندگان جهان پرسید: شهر‌های فلسطینی و لبنان بمباران می‌شود، چه کسی گئورنیکا را نقاشی می‌کند؟ پیام او آنچنان تکان‌دهنده و موثر بود که چند روزی نگذشته بود که هارولد پینتر، خوزه ساراماگو و نوام چومسکی و دیگران به او پاسخ دادند. ساراماگو به رام‌الله رفت و گفت: <رفتار اسرائیلی‌ها با فلسطینی‌ها تفاوتی با رفتار نازی‌ها در آشویتس ندارد.>سخن ساراماگو مرا با این پرسش روبه‌رو کرد که چه اتفاقی می‌افتد که قربانی، تبدیل به یک جنایتکار می‌شود. جایش را تغییر می‌دهد.مثل آنچه که طی این چند روز گذشته در غزه اتفاق افتاده است.یک شهر را با جمعیتی بیش از یک و نیم میلیون نفر تبدیل به یک زندان کرده‌اند؛ بدون برق و دارو و نان و... کشیشی می‌گفت، ما در غزه زندگی نمی‌کنیم آرام‌آرام می‌میریم. کودکان و بیمارانمان در برابر چشمان ما می‌میرند. در برابر چشمان دنیا می‌میرند.اسرائیلی‌ها ماجرای تلخ و هولناک کشتار یهودیان توسط آلمان نازی را تبدیل به یک ادبیات و فرهنگ کردند. قوی‌ترین و موثرترین متن‌ها به عنوان خاطرات بازماندگان اردوگاه‌های یهودی‌کشی و یهودی‌سوزی منتشر شده است. برخی از آنها به قدری تکان دهنده است که خواب و قرار و آرام را از شما تا مدت‌های مدید می‌گیرد.

مثل کتاب غریب السه ویسل؛ سه‌گانه <شب، سپیده‌دم و روز.> نکته شگفت‌انگیزی در این کتاب است. شب روایت اردوگاه آشویتس است. تابلوی رنج‌های سنگین و کوبنده یهودیان اما سپیده‌دم که روایت تاسیس اسرائیل است، این مضمون عبرت‌انگیز را دارا است که چگونه قربانی تبدیل به جنایتکار می‌شود. <آدم‌کشی حرفه ما نیست؛ وظیفه ماست>!۲۲) این سخن بنیاد دگرگون ساختن قربانی است. پلی است که قربانی از آن عبور می‌کند و تبدیل به قاتل می‌شود. قاتل زنان و کودکان دبستانی و قاتل انسان‌ها. <ما می‌خواهیم ببینیم که تو چگونه به یک قاتل تبدیل می‌شوی>!۳۳) واقعیتی که در پیش روی ما است این است که اسرائیل به عنوان یک سازمان نظامی و امنیتی، ملت یهود را از مظلومیت خارج کرد و به یک ملت ظالم تبدیل کرد.

یک رویا را تبدیل به کابوس کرد. درست همان کاری که هیتلر و نازیسم با یهودیان کرد، دارد تکرار می‌شود. می‌خواهند فلسطینی‌ها را به عنوان یک ملت انکار کنند. مثل همان کاری که در تمام نوشته‌ها و سخنان شیمون پرز مطرح می‌شود: <فلسطینی‌ها هیچگاه یک ملت نبوده‌اند.

ما در تاریخ چیزی به نام ملت فلسطین نداریم>! اگر روزگاری انکار فلسطینی‌ها با حرف کفایت می‌کرد، این روز‌ها این انکار با بمباران صورت می‌گیرد. می‌شود ملتی را با بمباران از صحنه حذف کرد؟ پیکاسو با ترسیم تابلوی گئورنیکا به جنایت نازی‌ها نقشی ابدی زد. چه کسی غزه را به جهان نشان خواهد داد؟

عطاءالله مهاجرانی