به مردم نشانی اشتباه ندهیم

بر کسی پوشیده نیست که یکی از مولفه‌های اساسی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه‌ای، تبیین سیاست‌های جمعیتی آن کشور و رصد مداوم هرم جمعیتی آن از سوی جمعیت‌شناسان …

بر کسی پوشیده نیست که یکی از مولفه‌های اساسی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه‌ای، تبیین سیاست‌های جمعیتی آن کشور و رصد مداوم هرم جمعیتی آن از سوی جمعیت‌شناسان است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر به نوعی از آن غفلت شده و شاید بتوان گفت شرایط کنونی، صاحب‌نظران این حوزه را نیز غافلگیر کرده است.

رشد سریع جمعیت کشور در دهه ۶۰ و وقوع جنگ هشت ساله موجب شد مشکلاتی فراروی جامعه ایران قرار گیرد و سیاستمداران برای حل این مشکلات، سیاست کنترل جمعیت را پیشه کنند و در نتیجه مردم بر اساس این سیاست به این سمت و سو سوق داده شدند.

نتیجه این وضع از یک‌سو و مشکلات معیشتی خانواده‌ها به دلیل تنگناهای ناشی از جنگ از سوی دیگر، موجب شد نرخ رشد جمعیت از ۴.۲ درصد در سال ۱۳۶۴ به کمتر از ۱.۵ درصد در سال‌های اخیر برسد، اتفاقی که در صورت ادامه آن این رقم را در سال ۱۴۰۰ یعنی ۹ سال بعد به ۰.۸ درصد خواهد رساند.

به گفته کارشناسان چنانچه روند کاهش نرخ رشد جمعیت ادامه یابد و بویژه این‌که به یک هنجار اجتماعی و ارزشی تبدیل شود، وضع بحرانی برای آینده کشور رقم خواهد زد و بی‌تردید برنامه‌ریزان و سیاستگذاران کشور باید برای توقف و تغییر این وضع راه‌حل‌های کارشناسی پیدا کنند.

اما نکته نگران‌کننده این است که موضوع سیاست‌های تشویقی جمعیت کشور اگر با اظهارنظرهای غیرکارشناسی همراه شود، کل این سیاست را نزد مردم زیرسوال خواهد برد و بی‌تردید بازخورد موفقیت‌آمیزی نخواهد داشت.

برخی اظهارنظرهایی که در چند هفته اخیر شاهد آن بوده‌ایم، این نگرانی را ایجاد می‌کند که پیشنهاد روش‌های اشتباه برای رسیدن به هدفی درست، ممکن است مانع بزرگی برای رسیدن به هدفی باشد که همگان بر آن اتفاق‌نظر دارند.

پیشنهاد ازدواج موقت در دانشگاه‌ها یا فرهنگسازی برای ترویج تعدد زوجات، آن هم در تریبون‌های عمومی، دقیقا همان روش‌هایی است که نه‌تنها به افزایش رشد جمعیت کشور نخواهد انجامید، بلکه با اقبال عمومی هم روبه‌رو نخواهد شد و این نکته است که ضرورت تبیین علمی و کارشناسی افزایش نرخ رشد جمعیت کشور را از سوی متولیان این حوزه برای همگان دو چندان می‌کند که برای رسیدن به این هدف به مردم نشانی اشتباه ندهند.

زهرا عرب