استخاره راه یا بی راه

آنچه در رفتار و گفتار مردم به چشم می آید,این است كه با استخاره می خواهند آینده نگری كنند و از سرنوشت كاری كه می خواهند انجام دهند با خبر شوند

یكی از كار هایی كه امروزه مردم در كار های مختلف به آن متوصل می شوند،استخاره است.استخاره تا جایی در میان مردم و جامعه نفوذ كرده كه برخی ناشران نیز فرصت را غنیمت شمرده و دست به انتشار كتاب هایی با عناوینی چون:« استخاره با قرآن»یا« راهنمای استخاره با قرآن»زده اند.

آنچه در رفتار و گفتار مردم به چشم می آید،این است كه با استخاره می خواهند آینده نگری كنند و از سرنوشت كاری كه می خواهند انجام دهند با خبر شوند.

به نظر می آید بیشتر مردمی به استخاره گرایش پیدا می كنند كه اهل مشورت كردن،فكركردن و تحقیق بررسی نیستند. این گروه سعی می كند با حجاب قرار دادن كتاب آسمانی و گرایش به استخاره از زیر بار مسوولیت ها شانه خالی كنند.این برخورد با قرآن و گرایش به این حركت در حالی انجام می شود كه ما در قرآن با آیاتی برخورد می كنیم كه ما را به مشورت و فكر كردن و استفاده از عقل دعوت می كنند.نكته قابل توجه دیگر در این زمینه این است در هیچ كجا شاهده نبوده ایم كه انسان های بزرگ به جای فكر كردن و اندیشیدن به استخاره پناه ببرند.

امروز به جای آنكه ما قرآن و كتاب های مقدس را برای هدایت و راهنمایی مورد استفاده قرار دهیم،با آن ها به شكلی ابزار همانند لوازم جادوگری و یا تذئینی برخورد می كنیم.

به راستی قدر و منذلت قرآن كه كتابی آسمانی و نجات د هنده جاهل ترین مردم زمین بوده است،تا این اندازه پایین آمده كه آن را در اندازه ای كوچك و به شكل كتاب های بازاری منتشر و به عنوان كتابی كه می توان با آن آینده خود را پیشگویی كرد فروخت!؟

متاسفانه عده ای قرآن را به یك وسیله تجارت و همان طور كه گفته شده ابزار جادوگری تبدیل كرده اند كه هر كسی می تواند با آن سرنوشت را مشخص كند! این صفت در حالی به قرآن داده كه هیچ آیه و یا حدیثی دیده نشده است كه بگوید:«قرآن كتاب استخاره است».

دیروز قرآن را تنها برای مردگان و اموات می خواندند و امروز می خواهند بگویند قرآن بهترین وسیله برای پی بردن به آینده است. می خواهند دختر شوهر بدهند، پیش از تحقیق و برسی استخاره می كنند!می خوا هند تجارت كنند ،استخاره می كنند. به گفته دوستی ، این روزها دزد ها هم برای رفتن به دزی استخاره می كنند!

این تفكر غلط نه تنها در بین عوام كه در قشر تحصیل كرده هم را یج شده است.

به جای توكل به خدا و بررسی درست شرایط،برای هر چیز و هر كس استخاره می كنیم و نام این حركت خود را احترام گذاشتن به قرآن و خدا،اسم گذاشته ایم .

● علامه طباطبایی:

انسان وقتی بخواهد به كاری دست بزند ناچار است زیر و روی آن كار را بررسی نموده و تا آنجا كه می تواند فكر خود را كه غریزه و مو هبتی است خدا دادی بكار بیندازد و چنان چه از این راه نتواست صلاح خود را در آن كار تشخیص دهد نا گزیر باید از دیگران كمك فكری گرفته و تصمیم خود را با كسانی كه صلاحیت مشورت و قوه تشخیص صلاح از فساد را دارند در میان بگذارند،تا با كمك فكر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترك آن كار تشخیص دهد،و اگر از این راه هم چیزی دست گیرش نشد چاره ای جز اینكه متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد.

متاسفانه یكی ا زچیزهایی كه به دین و اندیشه صدمه زده و می زند برداشت های سر خود از مسایل و سخنان آسمانی است. انسان های سود جو و تن پرور از تمام مطالب همیشه آن قسمتی كه راحتر و به نفع آنهاست را مطرح می كنند و یا به سود خود تغییر می دهند.

در حقیقت،ما«مسائل را آن طور كه هست نمی بینیم ،آن طور كه دوست داریم باشد می بینیم»آن وقت اگر مشكلی پیش بیاید به گردن خدا می اندازیم.

‌● استخاره چیست؟

استخاره در اصطلاح دینی،یعنی در خواست خیر و خوبی از خدا.

یعنی با انجام كاری كه معمولا نماز و دعا* است از خدا می خواهیم كه راه بهتر را برای ما مشخص كند و ما را به خیر برساند.

«علاوه بر نماز استخاره و دعا،به روش های خاصی نیز در این مورد اشاره شده كه گاه سندیت آنها مورد بحث و تامل است» (دایرهٔ المعارف بزرگ اسلامی)استخاره به قرآن از آن جمله است.

زنده یاد "علامه طباطبا یی" در مورد استخاره به قرآن می گوید:«حقیقت امر این است كه انسان وقتی بخواهد به كاری دست بزند ناچار است زیر و روی آن كار را بررسی نموده و تا آنجا كه می تواند فكر خود را كه غریزه و مو هبتی است خدا دادی بكار بیندازد و چنان چه از این راه نتواست صلاح خود را در آن كار تشخیص دهد نا گزیر باید از دیگران كمك فكری گرفته و تصمیم خود را با كسانی كه صلاحیت مشورت و قوه تشخیص صلاح از فساد را دارند در میان بگذارند،تا با كمك فكر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترك آن كار تشخیص دهد،و اگر از این راه هم چیزی دست گیرش نشد چاره ای جز اینكه متوسل به خدای خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد.

و این همان استخاره است و آینده صاحب استخاره از خیر و شر عینا مانند آینده كسی است كه استخاره نكرده؛و كار خود را با فكر و مشورت انجام داده است»( ترجمه تفسیرالمیزان ،سیدمحمّدباقر موسوی همدانی ج ۱۱ص۲۰۷باتلخیص).

پس،باید گفت:استخاره توكل كردن به خداوند و تلاش و تحقیق بیشتر است؛ نه اینكه پیش از هر كاری با زمزمه كردن یك سوره و باز كردن قرآن و معنا كردن آیه ی نخست یا پایان تصمیم گیری كنیم! قرآن هم كتابی مقدس و كار كرد آن فراتر از این گونه نگاه هاست،كه ناشران بخواهند از آن سود جویی و به هرشكلی آن را منتشر كنند! حال این پرسش پیش می آید كه چه كسی باید جلوی انتشار كتاب هایی كه كار كرد قرآن را كه كتابی مقدس و آسمانی است تا حد یك كتاب تفأل پایین می آورند،بگیرد؟ آیا این به بی راهه كشاندن مردم محسوب نمی شود؟ آیا این كتاب ها برای اسلام و جامعه خطر ناك هستند یا رمان ها و كتاب های علمی و ادبی كه به وسیله نویسندگان برجسته نوشته و سال ها در انتظار مجوز می مانند؟‌

*.دعای ۳۳ صحیفه سجادیه دعا استخاره است كه امام به آن وسیله از خدا طلب خیر می كند می فر ماید:«اللهم انّی استخیرك بعلمك...»خدایا از تو به خاطر علمت در خواست خیر می كنم.