نقش معماری در درمان بیماری اوتیسم

ضربه بسیار دردناکی خواهد بود هنگامی که پدر و مادری متوجه شوند فرزندشان مبتلا به بیماری اسرارآمیز اوتیسم است. والدین بچه‌های اوتیسم غمگین و نگران از آینده فرزند خود هستند، …

ضربه بسیار دردناکی خواهد بود هنگامی که پدر و مادری متوجه شوند فرزندشان مبتلا به بیماری اسرارآمیز اوتیسم است. والدین بچه‌های اوتیسم غمگین و نگران از آینده فرزند خود هستند، چون متاسفانه این بیماری روحی مهارت‌های کلامی و غیرکلامی، تکامل اجتماعی کودک را آسیب‌پذیر کرده و او را با دنیای خارج بیگانه می‌کند. متاسفانه بروز این بیماری در جامعه ایران رشد تصاعدی به خود گرفته و به طور تخمینی از هر ۱۰۰۰ کودک، ۳‌کودک مبتلا به این بیماری متولد می‌شوند. علائم این بیماری از ۱۲‌ماهگی یا به عبارت دیگر قبل از ۳ سالگی نمایان می‌شود که هنوز علت و بروز آن نامعلوم و نحوه معالجه و درمان این بیماری هم به طور کامل مشخص نشده است. ولی آنچه در سال‌های اخیر تجربه نشان داده، تاسیس فضاهای آموزشی در مکان‌های به دور از آلودگی‌های صوتی با کاربری خاص و بکارگیری تجهیزات آموزشی لازم و کمک پرسنل باتجربه می‌توان کودکان مبتلا به اوتیسم را بموقع نجات داده و به زندگی طبیعی برگرداند.

اوتیسم اختلال رشدی در کودکان است که مهارت‌های کلامی و غیرکلامی، ارتباطی و تکامل اجتماعی را به طور معنی‌داری تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و عملکرد آموزشی را در کودکان کاهش می‌دهد. با توجه به گسترش این بیماری در جهان و اخیرا در ایران، بررسی تحقیقات اندک در این زمینه نشان می‌دهد که فضاهای درمان آموزشی با این بیماری به صورت تخصصی فقط در معدودی از کشورها نظیر آمریکا و آلمان به کار گرفته می‌شوند، ولی در ایران به دلیل عدم آشنایی با اوتیسم فقط یکی دو مکان آموزشی غیراستاندارد یا با تغییر کاربری ساختمانی و تبدیل آن به این مراکز در تهران دایر است که به هیچ وجه جوابگوی کودکان بیمار نیست و شهرستان‌ها هم فاقد این امکانات هستند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کودکان که در درک آنان از فضا موثر است، قوه تخیل است، ولی به دلیل این‌که این کودکان فاقد قوه تخیل یک کودک طبیعی هستند، ضرورت استفاده از عناصر و شکل‌های متنوع و گوناگون در فضاهای داخلی و خارجی قابل درک است؛ زیرا به این گونه قدرت تخیل بارور شده و به آنها اجازه پرواز و رشد می‌دهد و فضاها را برای آنها خوشایند و مطلوب می‌کند. لازم به ذکر است که فضاها باید با استفاده از علم معماری به‌نحوی شکل گیرند که کودک بتواند در مراحل مختلف آموزشی و تفریحی گام به گام بعد از تجربه کردن از یک مرحله به مرحله دیگر برسد. در مفهوم کلی مراکز توانبخشی و نگهداری کودکان اوتیسم باید محیطی قابل انعطاف باشد؛ محیطی که فضاهای مشخصی برای بازی‌های فعال، آرام و گروه‌های آموزشی دارا باشد. برنامه فیزیکی مجموعه شامل فضاهای تفریحی و آموزشی، تفریحی و آموزشی، آب‌درمانی، سوارکاری، زمین اسکیت، فضاهای بازی روباز، پیاده‌روی، باغ وحش و... است.کلاس‌های آموزشی شامل کاردرمان ذهنی، توانبخشی، گفتاردرمانی، موسیقی‌درمانی، بازی‌درمانی، تئاتردرمانی و... می‌شود.فراموش نکنیم گرچه علل بیماری اوتیسم در کودکان هنوز ناشناخته است، اما با استفاده از علم معماری می‌توان به درمان این دسته از کودکان کمک کرد و نهادهای حمایتی هم باید با ایجاد چنین مراکزی به خانواده‌ها برای کمک به این کودکان معصوم یاری رسانند.

نگین ایرانی