بدنسازی,تستوسترون, ناباروری

۳۵ ساله هستم ۳۰ ساله بودم که ازدواج کردم ۳ سال اول از روش های مختلف پیشگیری از بارداری استفاده می کردیم ولی ۲ سالی می شود از هیچ روش جلوگیری ای استفاده نکرده ایم و بچه دار نشده ایم

آفتاب:

آقای کوروش از عوارض تزریق تستوسترون می‌گوید:

ناباروری، بدبینی و کاهش اعتمادبه‌نفس

▪ چند سالتان است و از چه زمانی متوجه شدید مشکل ناباروری دارید؟

۳۵ ساله هستم. ۳۰ ساله بودم که ازدواج کردم. ۳ سال اول از روش‌های مختلف پیشگیری از بارداری استفاده می‌کردیم ولی ۲ سالی می‌شود از هیچ روش جلوگیری‌ای استفاده نکرده‌ایم و بچه‌دار نشده‌ایم.

▪ به پزشک هم مراجعه کرده‌اید؟

زیاد. فکر می‌کنم به حدود ۶-۵ متخصص نازایی و مرکز نازایی مراجعه کرده‌ایم.

▪ نتیجه چه شد؟

با توجه به جواب آزمایش‌ها و شرح‌حال‌های مختلفی که از ما گرفتند، معلوم شد مقدار و کیفیت اسپرم من به اندازه‌ای نیست که بتواند باعث باروری شود.

▪ چرا؟

چون از ۱۹ سالگی به باشگاه بدنسازی رفته‌ام و از حدود ۲۱ تا ۲۹ سالگی هم به‌صورت مداوم آمپول تستوسترون برای عضلانی‌تر شدن اندامم تزریق کرده‌ام. پزشکان معتقدند مصرف این حجم بالای تستوسترون باعث ایجاد ناباروری‌ام شده است.

▪ حالا دیگر تستوسترون تزریق نمی‌کنید؟

از ۲۹ سالگی که نامزد کردم تا به امروز، دیگر به باشگاه نرفتم و آمپولی هم تزریق نکردم.

▪ پزشکان می‌گویند ناباروری‌تان دائمی است؟

تقریبا بله. یعنی می‌گویند شاید بتوان با روش‌های خاصی امکان باروری برای همسرم ایجاد کنند. البته تمام این روش‌ها هزینه‌بر هستند و ما از پس آنها برنمی‌آییم. با روش‌های کم‌هزینه‌تر و معمولی هم که امیدی نیست. از طرفی من و همسرم با روش اسپرم اهدایی که برخی پزشکان پیشنهاد کردند، موافق نیستیم.

▪ اصراری به بچه‌دار شدن دارید؟ خودتان یا همسرتان؟

خودم که نه. همسرم هم می‌گوید برایش مهم نیست اما من شک دارم که راست بگوید.

▪ چطور؟

نمی‌دانم. مگر می‌شود زنی بچه دوست نداشته باشد؟ اصلا مدام به او شک دارم. از آنجا که خودم هم کمی سردمزاج شده‌ام، مدام حس می‌کنم همسرم به زودی مرا ترک می‌کند. در صورتی که خودش روزی هزار بار می‌گوید به من و زندگی‌مان حتی بدون بچه علاقه‌مند است.

▪ چرا حرف‌هایش را باور نمی‌کنید؟

شاید چون حس می‌کنم بدون میل کافی و قدرت باروری، مردانگی‌ام را از دست داده‌ام. احساس ضعف می‌کنم. اعتماد‌به‌نفس ندارم. حس می‌کنم دارد به من ترحم می‌کند.

▪ تصمیم تان برای ادامه زندگی چیست؟

راستش برای روند درمان به پول زیادی نیاز داریم و این کار چندان میسر نیست. همسرم اصرار به قبول فرزندخوانده دارد که هنوز تصمیمی درباره آن هم نگرفته‌ایم. اطرافیان پیشنهاد داده‌اند که با چند مشاور و روان‌پزشک صحبت کنیم تا زندگی‌مان به تعادل برسد و بعد فرزندی را به فرزندخواندگی انتخاب کنیم. باید در این‌باره بیشتر فکر کنیم تا ببینیم بهترین راه و چاره برای ادامه این زندگی‌ که به عقیده همسرم زندگی خوبی هم است، چیست.

خانم کریمی همسر آقای کوروش می‌گوید:

هر کاری می‌کنم به حساب ترحم می‌گذارد!

من و کوروش حدود ۵ سال است باهم ازدواج کرده‌ایم. او مرد خوش‌قلب، مهربان و زحمت‌کشی است. تا زمانی که بحث ناباروری او مطرح نبود، زندگی خوبی داشتیم اما متاسفانه از زمانی که پزشکان تقریبا او را جواب کردند، کمی بداخلاق و عصبی و بدبین شده است. مدام رفت‌وآمدها و تلفن‌های مرا چک می‌کند. برای اینکه شک او را کم کنم، تمام کارهایم را با اطلاع خودش انجام می‌دهم. من زندگی‌ام را خیلی دوست دارم. از وقتی ماجرای بچه‌دارنشدنمان مطرح شده، بیشتر به او محبت می‌کنم تا فکر نکند به‌خاطر بچه می‌خواستمش. دلم نمی‌خواهد زندگی‌مان از هم بپاشد اما هرکاری می‌کنم کوروش فکر می‌کند به او ترحم می‌کنم و بدتر ناراحت می‌شود. واقعا نمی‌دانم دیگر باید چه?کار کنم.

● نگاه روانپزشک

توصیه‌های

دکتر محمدرضا خدایی

به سوژه

«میزگرد تناسب اندام»

زندگی مشترک به رابطه زناشویی و فرزندآوری محدود نمی‌شود

▪ به نظر شما مشکلات روان‌شناختی که آقای کوروش با آن درگیر هستند، طبیعی است یا باید درصدد درمان آنها برآیند؟

این دوست عزیز بعد از مدت‌ها مصرف داروهای هورمونی و ناآگاهی از عوارض آن، ازدواج کرده‌اند و باتوجه به صحبت‌های خودشان و همسرشان هم به نظر می‌رسد زندگی نسبتا موفقی داشته باشند. آقای کوروش می‌گویند اعتماد‌به‌نفسشان پایین است یا مدام به همسر خود شک می‌کنند. از نظر روان‌شناختی ایشان دارند از نوعی مکانیسم دفاعی نابالغ استفاده می‌کنند.

▪ منظورتان از مکانیسم دفاعی نابالغ چیست؟

یعنی آقای کوروش دچار حس خود کمتربینی و اعتماد‌به‌نفس پایینی هستند و این اعتماد‌به‌نفس پایین و خود کمتربینی‌ در زندگی خانوادگی‌شان اثر می‌گذارد. چنین افرادی مدام حس می‌کنند همسرشان در سطح و رتبه بالاتری قرار دارد. گاهی افرادی مانند آقای کوروش احساس می‌کنند چون نتوانسته‌اند برخی از نیازهای همسرشان را برآورده کنند، درصدد جبران غیراخلاقی و غیرمشروع نیازهای طبیعی خودش برخواهد آمد و امکان دارد که هر لحظه خیانت کند. این در حالی است که معمولا در زندگی‌های زناشویی موفق، شاهد روابط خارج از چارچوب خانواده نیستیم.

▪ بسیاری از افراد معتقدند بیشتر دختر و پسرها فقط برای تجربه رابطه زناشویی مداوم، منظم و لذت آن ازدواج می‌کنند اما با توجه به صحبت‌های شما، زندگی‌های موفق فقط به داشتن رابطه زناشویی و فرزندآوری محدود نمی‌شود. درست است؟

دقیقا همین‌طور است. زندگی موفق فقط به داشتن رابطه ‌زناشویی یا حتی داشتن فرزند محدود نمی‌شود. چه بسیارند زن و شوهرهایی که رابطه ‌زناشویی منظم و فرزند یا فرزندانی هم دارند اما اصلا زندگی‌شان موفق نیست پس آقای کوروش نباید حس کنند چون کمی سردمزاجی جنسی دارند یا قدرت باروری‌شان به دلایلی از دست رفته، دیگر نمی‌توانند شوهر مناسبی برای همسر خود باشند یا همسرشان دوست دارد درگیر رابطه دیگری شود. اگر اینطور بود که خیلی راحت از ایشان جدا می‌شد و زندگی جدیدی را تشکیل می‌داد. پس وقتی این کار را نکرده، یعنی زندگی با همسر و در کنار هم بودن، برایش از فرزند و حتی رابطه ‌زناشویی بیشتر اهمیت دارد. به طور کلی، رابطه ‌زناشویی و فرزندآوری، از دلایل ازدواج است ولی تنها دلیل ازدواج محسوب نمی‌شوند و عشق، علاقه، احساس همدلی، همراهی و تعهد نسبت به یکدیگر پیوند بیشتر و بهتری در زندگی زناشویی ایجاد می‌کند.

▪ به نظر شما آقای کوروش درگیر نوعی ذهن‌خوانی نیستند؟

چرا. گاهی برخی از افراد، به طور افراطی حس می‌کنند طرف مقابل دوستشان ندارد و در این مورد، پیش‌داوری یا قضاوت‌های بی‌دلیل می‌کنند. این پیش‌داوری‌ها که به نام ذهن‌خوانی معروف هستند، باعث می‌شوند فرد به جای دیگری فکر کند. این امر باعث برون‌فکنی و انعکاس احساسات منفی به سمت فرد مقابل می‌شود بنابراین می‌توان گفت شک و تردید این آقای جوان بیشتر زاییده ذهن او است و واقعیت خارجی ندارد. به همین دلیل بهتر است برای مدیریت افکار خود به روان‌پزشک مراجعه کنند.

▪ توصیه نهایی‌تان به آقای کوروش و افرادی مانند ایشان چیست؟

توصیه می کنم که بیشتر از داشته‌های زندگی‌شان لذت ببرند. وقت بیشتری برای همسر و زندگی خانوادگی‌شان بگذارند. با یکی- دو آزمایش، دلسرد نشوند. روند درمانی‌شان را تا بچه‌دار شدن تا حدممکن ادامه دهند. با توجه به پیشرفت علم روز، امید به آینده داشته باشند و به این موضوع فکر کنند که اگر هم راهی طبیعی برای بچه‌دار شدنشان وجود نداشت، می‌توانند به سادگی یک کودک را به فرزندخواندگی قبول کنند. در نهایت اینکه راه را برای خودشان بسته نبینند. این آقا می‌توانند برای افزایش اعتماد‌به‌نفسشان، مهارت‌های اجتماعی، حرفه‌ای و فردی‌شان را بالا ببرند. ارتباط خود را با دیگران بیشتر و قوی‌تر کنند. در صورت امکان ادامه تحصیل بدهند تا به پیشرفت شغلی و تحصیلی برسند. به مسایل منفی و حاشیه‌ای دامن نزنند و بر سر مسایل جزئی با همسرشان بحث و جدل نکنند و تا می‌توانند همراه همسرشان به ورزش‌های سالم مانند پیاده‌روی بپردازند.

▪ کمی هم درباره مشکل خانم کریمی صحبت می‌کنید؟ ایشان می‌گویند هر کار و عکس‌العملی باعث می‌شود همسرشان فکر کند در حال ترحم هستند. این خانم و امثال ایشان چطور می‌توانند حس ترحم را به همسرشان القا نکنند؟

توصیه کلی این است که خودشان باشند. گاهی دلسوزی و محبت بیش از اندازه ما باعث برداشت غلط طرف مقابل می‌شود. لازم نیست خانم کریمی برای از بین بردن حس اعتماد‌به‌نفس پایین و ضعف همسرشان، محبت خود را افراط‌گونه‌ نسبت به او افزایش دهند. محبت و احساسات باید واقعی باشد (نه با افراط و تفریط) تا حس ترحم به طرف مقابل منتقل نشود. ضمن اینکه به خانم کریمی توصیه می‌کنم روند درمان را به بهانه ناراحت نشدن همسرشان رها نکند.

▪ حرف آخر؟

آقای کوروش از دوران جوانی با فعالیت‌های فوق‌برنامه خودشان را درگیر کرده‌اند و شاید مانند خیلی از جوانان دیگر متوجه عوارض این فعالیت‌ها نبوده‌اند. هرچند که رفتن به باشگاه‌های ورزشی و ورزش کردن برای حفظ سلامت مفید است اما متاسفانه گروهی از جوانان ما از سر ناآگاهی پا به باشگاه‌های ناسالمی می‌گذارند که مصرف انواع داروهای بدنسازی، هورمونی و انرژی‌زا در آنجا به جای ورزش کردن رواج بیشتری دارد. به همین دلیل لازم است به تمام جوان‌هایی که علاقه زیادی به خوش‌اندام شدن دارند، اخطار بدهم خیلی از فعالیت‌های به ظاهر ورزشی مانند مصرف دارو در باشگاه‌های بدنسازی، می‌تواند به قیمت از دست دادن سلامت روانی و جسمانی آنها تمام شود و باید توجه داشته باشند که استفاده از ترکیب‌های هورمونی و انرژی‌زا به هیچ‌وجه راه مناسبی برای رسیدن به اندامی عضلانی و زیبا نیست.

● نگاه متخصص پزشکی ورزشی

داروهایی که

دکتر احمد باقری‌مقدم

عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

معمولا مصرف بیشتر داروها و مکمل‌های دارویی غیرمجاز برای پرورش اندام، عوارض بسیار زیاد و گاهی جبران‌ناپذیر دارد. در میان این داروها و مکمل‌ها، استروییدهای آنابولیک مانند تستوسترون‌ها با تاثیراتی که بر غده هیپوفیز، بیضه‌ها (در مردان) و تخمدان (در زنان) می‌گذارند، می‌توانند باعث ایجاد ناباروری در مصرف‌کننده شوند. البته ایجاد ناباروری در اثر مصرف این داروها به دوز و مدت زمان مصرف هم بستگی دارد. گاهی دوز و زمان مصرف آنقدر بالا می‌رود که متاسفانه ناباروری دائمی برای فرد ایجاد خواهد شد.

به نظر می‌رسد با توجه به اینکه آقای کوروش حدود ۸ سال تستوسترون تزریق می‌کرده، ناخواسته آسیب شدیدی به غدد تولیدکننده اسپرم یا همان بیضه‌های خود وارد کرده و امروز بعد از گذشت ۶ سال از قطع دارو، همچنان با مشکل ناباروری مواجه‌است. البته باید بررسی‌های اورولوژی بیشتری روی ایشان انجام شود تا متوجه شویم در چه مرحله‌ای قرار دارد اما متاسفانه مصرف طولانی‌مدت تستوسترون در این آقا، شانس باروری‌شان را تا حد زیادی کم کرده و ممکن‌است قدرت باروری‌شان برای همیشه تحت‌تاثیر این داروی غیر مجاز قرار گرفته باشد. با این حال تاکید می‌کنم که شاید بتوان با تکنیک‌های جدید درمان ناباروری کاری برای ایشان انجام داد ولی شرح حال چنین فردی می‌تواند هشداری برای سایر جوانان باشد و به آنها نشان دهد مصرف ناآگاهانه، خودسرانه و بی‌جهت داروهای آنابولیک در سالن‌های بدنسازی می‌تواند چه مشکلات فراوان روانی و جسمانی‌ای (مانند مشکلات قلبی، غددی، پوستی و ناباروری) برای فرد مصرف‌کننده در پی داشته باشد. به جرات می‌توان گفت این روزها خطر استفاده از داروهای غیرمجاز بدنسازی برای جوانان ما بیشتر از خطر مصرف موادمخدر است زیرا خیلی از مصرف‌کنندگان موادمخدر از عوارض آنها و عاقبت کار خودشان خبر دارند اما بیشتر کسانی که مکمل‌ها و داروهای بدنسازی مصرف می‌کنند، نمی‌دانند که چه خطری در کمین سلامت‌شان است.

● پرسش از فوق‌تخصص نازایی

تستوسترون

چگونه باعث ناباروری می‌شود؟

دکتر ابوالفضل مهدی‌زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

اگرچه در نظر بسیاری از ورزشکارانی که از تستوسترون به‌عنوان داروی مکمل بدنسازی استفاده می‌کنند، این هورمون مفید است اما فواید ظاهری آن باید در کنار عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت آن سنجیده شود تا نتیجه قابل قبولی به‌دست آید.

تستوسترون در مدت کوتاهی حجم بافت ماهیچه ورزشکاران را افزایش می‌دهد ولی وجود بیش از حد طبیعی این هورمون در بدن باعث بروز عوارضی نظیر جوش صورت، افزایش موهای زائد بدن، ریزش موی سر، اختلال‌های کبدی و ناباروری می‌شود. مصرف تستوسترون به‌عنوان مکمل دارویی، ظرفیت و فعالیت محور هیپوتالاموس- هیپوفیز بدن را کاهش می‌دهد به همین دلیل در مواردی امکان دارد بیضه‌ها از کار بیفتند یا فعالیت آنها بسیار کم شود. این روند باعث مختل‌شدن نطفه‌سازی، کم‌شدن تعداد اسپرم‌ها و در نهایت ناباروری مردان خواهدشد. تستوسترون حتی در گذشته در کشور چین به‌عنوان یک ماده موثر در ناباروری مردان برای کنترل جمعیت به‌کار برده می‌شد که البته بعدها به‌دلیل عوارض جدی آن، استفاده از آن منسوخ شد. مکانیسم اثر این هورمون بسیار واضح است؛ هورمون تزریق‌شده به بدن، هیپوفیز را به اشتباه می‌اندازد و هیپوفیز، دلیل غلظت بالای تستوسترون را فعالیت زیاد بیضه‌ها تصور می‌کند بنابراین FSH و LH (هورمون‌هایی که از مغز ترشح می‌شوند و تنظیم‌کننده هورمون‌های جنسی هستند) را کاهش می‌دهد تا فعالیت بیضه‌ها کاهش یابد بنابراین هم تعداد اسپرم‌ها کاهش پیدا می‌کند و هم حرکتشان کم می‌شود و نهایتا قدرت باروری پایین می‌آید. البته تولید اسپرم در بیضه‌ها حدود ۸۹ روز طول می‌کشد، بنابراین میزان کاهش و اختلال (در این خصوص)‌ با توجه به دوز دارو و مدت مصرف آن متفاوت است.

ندااحمدلو

بازخوانی پرونده پزشکی آقای کوروش با حضور دکتر محمدرضا خدایی روان‌پزشک، دکتر احمد باقری‌مقدم متخصص پزشکی ورزشی، دکتر محمدرضا مهاجرتهرانی فوق‌تخصص غدد و متابولیسم دکتر ابوالفضل مهدی‌زاده فوق‌تخصص نازایی