زبان یا ریاضی

استعداد شما در کدام یک از اینها قوی تر است

بسیاری از افراد در در دوران مدرسه ممکن است در یکی از درس‌های زبان و ادبیات یا درس‌های مربوط به ریاضی موفق‌تر باشند....

افراد بسیار باهوش بر هر ۲ درس تسلط دارند، در حالی‌که تسلط آنهایی که بهره هوشی پایین تری دارند، ممکن است کمتر باشد، اما افرادی هم وجود دارند که بر درس‌های مربوط به زبان بسیار مسلط هستند ولی ظاهرا اصلا استعداد ریاضی ندارند یا بر عکس استعداد ریاضی فوق‌العاده‌ای دارند، اما در یادگیری درس‌های مربوط به زبان دچار اشکال می‌شوند. توانایی زیاد در یادگیری ریاضی و توانایی کم در یادگیری زبان و وضعیت برعکس آن، با ساختمان مغز افراد ارتباط دارد.سیستم‌های مغزی برای ریاضیات و زبان کاملا تفاوت دارند بنابراین تعجب‌آور نیست که این ۲ توانایی مستقل از یکدیگر باشند. پژوهشگران با شناخت بیشتر نواحی مسوول پردازش زبان و ریاضیات در مغز امیدوارند روزی بتوانند به افرادی که دچار نقصان شدید در این توانایی‌ها هستند، برای مثال اختلال خواندن (دیس‌ لکسی) و اشکال در درک ریاضی عمومی (دیس‌کالکولی) دارند، کمک کنند.

● اکثریت

اکثریت افراد استعداد متوسطی در زبان و ریاضی دارند

و افراد بسیار هوشمند

هم بر زبان و هم بر ریاضی

مسلط هستند

● اقلیت

اقلیتی از افراد استعداد ریاضی فوق?العاده?ای دارند ولی استعداد زبان ندارند

اقلیت

اقلیتی از افراد استعداد زبان فوق?العاده?ای دارند ولی استعداد ریاضی ندارند.

● مغز ریاضی

گروهی از افراد مشکلی در خواندن و نوشتن ندارند، اما آموختن ریاضیات پایه برایشان مشکل است.

حدود ۶ تا ۸ درصد جمعیت جهان به ناتوانی در یادگیری ریاضیات پایه (دیس‌کالکولی) مبتلا هستند. در این مورد نیز مانند دیس‌ لکسی یک جزء ژنتیکی وجود دارد، به طوری که این عارضه در دوقلوهای همسان در حدود ۶۰ درصد موارد مشترک است.

هنگامی که محاسبه عددی انجام می‌شود، چند ناحیه مغز فعال می‌شوند، به خصوص شیار جانبی که در عقب و در راس مغز قرار دارد.

به نظر می‌رسد یک مرکز ریاضی در مغز وجود داشته باشد که اگر دچار اشکال شود، فرد در انجام اعمال ریاضی دچار مشکل خواهد شد.

● انسان‌های چندزبانه و ماشین‌ حساب‌های انسانی

گرچه مغزهای ما برای سخن گفتن و درک پایه‌ای از اعداد به اصطلاح «مداربندی» شده است، اما باید برای خواندن، نوشتن و حل مساله‌های ریاضی به ما آموزش داده شود و جدا از توانایی‌های طبیعی یک فرد، تمرین، می‌تواند تا حدودی بر توانایی‌های بالفعل او اثر بگذارد.

بسیاری از افرادی که می‌توانند محاسبه?های عددی را در زمان کوتاهی انجام دهند یا به اصطلاح «ماشین‌‌حساب‌های انسانی»، قبول دارند که اعداد، اشتغال ذهنی اصلی آنهاست و در تمام طول روز به اعداد فکر و با آنها کار می‌کنند. انسان‌های چندزبانه‌ای مانند امیل کربس، مرد آلمانی‌ای که مدعی بود ۶۸ زبان را می‌داند نیز باید به شدت تلاش کرده باشند که بر زبان‌های غیرمادری?شان مسلط شده باشند.

عدم ارتباط مستقیم میان بهره هوشی و داشتن توانایی?های فوق?العاده کلامی یا محاسباتی، از این دیدگاه که تمرین کردن هم در کسب این توانایی ها نقش دارد، حمایت می?کند. شاکوتالا دوی، زن هندی‌ای که به طور شگفت‌آوری می‌توانست نتیجه ضرب شدن ۲ عدد ۱۳ رقمی را در ۲۸ ثانیه بیان کند، بهره هوشی متوسطی داشت.

اغلب ابله‌های باهوش مانند شخصیت «داستین هافمن» در فیلم «مرد بخشنده»، حتی از این حد هم فراتر می‌روند. این افراد نادر اعمال ریاضی را با سرعت شگفت‌آوری انجام می‌دهند، اما مهارت‌های کلامی‌شان بسیار ضعیف است و بهره هوش پایینی هم دارند.

در نهایت می‌توان گفت بیشتر پژوهشگران معتقدند توانایی بیشتر افراد در زبان یا ریاضی به تاثیر همزمان عوامل گوناگون بستگی دارد. همه عوامل مانند ژن‌ها، رشد و نمو و علاقه شخصی تعیین می‌کنند که ما نمره بالاتری در ادبیات بگیریم یا به ریاضی گرایش پیدا کنیم.

● استعداد زبان

توانایی زبانی یا کلامی (خواندن، نوشتن و سخن گفتن) به چند بخش در سراسر مغز مربوط است که لازم است با یکدیگر هماهنگ شوند.

برای مثال وقتی نوشته‌ای را می‌خوانیم،«جریان شکمی»(بخشی که درMRI کارکردی مغز دیده می?شود) که در عقب مغز قرار دارد و در شناخت اشیاء دخیل است، فعال می‌شود. بررسی‌های تصویربرداری نشان می‌دهند بخش‌های جانبی و جلویی مغز نیز هنگام خواندن فعال می‌شوند. این نواحی مغز صداهای حروف و معنای کلمات را تشخیص می‌دهند.

برای حدود ۵ تا ۱۲ درصد افراد جمعیت که به «دیس‌ لکسی» مبتلا هستند، خواندن نوشته‌ها مشکل است. گاهی مشکل تلفظ کردن کلمات هم وجود دارد. درصد نامعلومی از جمعیت نیز دچار اشکال در نوشتن یا به اصطلاح «دیس‌ گرافی» هستند. افراد مبتلا به دیس‌ گرافی، حروف را کج و معوج و با فاصله نامناسب می‌نویسند یا در نوشتن برای یک مفهوم، کلمه نادرست به کار می‌برند، مثلا «دختر» یا «پسر» به جای «بچه».

صدمه‌های مغزی نیز ممکن است نقایص توان کلامی یا ریاضی ایجاد کنند. ژنتیک با توجه به شیوع ناتوانی‌های یادگیری در برخی از خانواده‌ها و ایجاد نقایص آشکار یادگیری در بیماری‌های ژنتیکی، تاثیر عمیقی در این زمینه دارد. در مورد دیس‌ لکسی که بررسی‌های زیادی روی آن انجام شده است، ژن‌های متعددی به عنوان عوامل احتمالی در بروز آن شناسایی شده‌اند که چگونگی ارتباط میان سلول‌های عصبی در مغز را رمزبندی می‌کنند.

«تصور بر این است که در افراد مبتلا به دیس‌ لکسی در طول دوره جنینی و ابتدای دوران کودکی، سلول‌های عصبی‌ به قسمت?های معینی از مغز نمی‌رسند.

● الف ب پ یا ۱۲۳؟

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد در کودکان پیش‌دبستانی درجه?های گوناگونی از درک نمره یا توانایی تخمین‌زدن کمیت‌ها وجود دارد. به گفته او، احتمالا افرادی که این مهارت‌های ذاتی‌شان بالاتر است در سراسر زندگی‌ توانایی ریاضی بیشتری دارند. بررسی روی کودکانی با توانایی زودرس خواندن، نشان می‌دهد که برخی از آنها در این زمینه استعداد ذاتی دارند.

از طرف دیگر، به دنیا آمدن با مشکل اختلال در خواندن (دیس‌ لکسی) یا اختلال در محاسبه (دیس‌کالکولی)، لزوما به معنای آن نیست که فرد در آینده، در جهت مقابل نقصانش به زبان یا ریاضیات روی خواهد آورد. نحوه بارآوردن و تعلیم و تربیت کودک براساس نقاط قوت‌ و ضعف ذاتی‌اش، باعث می‌شود زبان یا ریاضیات را ترجیح دهد.

البته محیط زیست و تجربه‌های فرد نیز در این زمینه نقش عمده‌ای دارد. والدینی که مقدار زیادی کتاب در خانه دارند، ممکن است کودکشان را تشویق کنند وقت بیشتری به خواندن و نوشتن اختصاص دهد، در حالی‌که با بازی‌های ریاضی توجه کودک به محاسبات جلب می‌شود.

ترجمه: دکتر علی ملائکه