نکات بهداشتی برای نگهداری آکواریوم در خانه

● آکواریوم‏ به خانه روح می‌دهد
می‌گویند آکواریوم یکی از زیباترین نمادهای طبیعت در خانه‌های امروزی است. اما به دلیل مشکلات فراوانی که در درمان بیماری‌های ماهیان زینتی وجود …

آکواریوم‏ به خانه روح می‌دهد

می‌گویند آکواریوم یکی از زیباترین نمادهای طبیعت در خانه‌های امروزی است. اما به دلیل مشکلات فراوانی که در درمان بیماری‌های ماهیان زینتی وجود دارد (که البته بیشترش ناشی از ناآگاهی مردم از بیماری‌های ماهیان آکواریومی است)، پیشگیری به عنوان اصلی‌ترین عامل در مراقبت از سلامت ماهیان آکواریومی باید مورد توجه باشد و با توجه به عدم کنترل ماهیان زینتی در شرایط زیستی خود، ایجاد محیطی سالم برای جلوگیری از بروز انواع بیماری‌ها در این ماهیان، بسیار مهم است...

شستشو و ضدعفونی کامل آکواریوم اولین اصلی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. برای این کار توصیه می‏شود در صورت امکان، وسایل و تزیینات داخلی را با آب جوش ضدعفونی کنید. به عنوان مثال، می‌توان سنگ‌های داخلی آکواریوم را به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش قرار داد تا عمل ضدعفونی انجام گیرد. در کنار این، برای تمامی تجهیزات مخزن می‌توان از روش‌های زیر نیز استفاده کرد.

ضدعفونی با پرمنگنات پتاسیم

آکواریوم را پر از آب کرده و آن‌قدر پودر پرمنگنات اضافه می‌کنیم تا رنگ آب به رنگ بنفش تیره درآید و کلیه وسایلی را که می‌خواهیم ضدعفونی کنیم در داخل این محلول قرار می‌دهیم و به مدت سه روز این محلول را به همین حالت نگه می‌داریم و سپس وسایل و مخزن را آب می‌کشیم تا رنگ بنفش از بین رود. باید توجه داشت که محلول پرمنگنات پتاسیم بعد از سه روز خاصیت خود را از دست می‌دهد و در صورت تماس محلول با دست و صورت لکه‌های قهوه‌ای ایجاد شده توسط محلول با الکل صنعتی قابل رفع هستند. بهتر است هنگام کار با محلول‌های ضدعفونی‏کننده دستکش به دست داشته باشید.

ضدعفونی با نمک طعام

به ازای هر لیتر آب ۳۶۰ گرم نمک به داخل آب افزوده و کلیه وسایل را در داخل آن قرار می‌دهیم. برای ضدعفونی مخزن، دیواره‌های آن را با نمک آغشته کرده و بعد از ۲۴ ساعت آن را شسته و دوباره این عمل را تکرار می‌کنیم. محلول آب نمک با مرور زمان اثر خود را از دست نمی‌دهد و به دفعات می‌توان از آن استفاده کرد ولی نسبت به سایر روش‌ها از قدرت ضدعفونی کمتری برخوردار است.

ضدعفونی با فرمالین

به ازای هر لیتر آب ۴۰ میلی‌لیتر از محلول فرمالین ۳۵ تا ۴۰ درصد به آب اضافه می‌کنیم و کلیه وسایل را به مدت دو ساعت در داخل آن غوطه‌ور می‌سازیم. فرمالین یک ماده سمی بسیار قوی است و بوی بخار آن بسیار سوزاننده است و استفاده از این محلول حتما باید در فضای آزاد و با استفاده از دستکش صورت گیرد و بعد از دو ساعت کلیه وسایل باید به دقت با آب سرد شسته شوند. در صورت دقت در استفاده از فرمالین، این روش نسبت به روش‌های دیگر از قدرت ضدعفونی بسیار خوبی برخوردار است. توصیه می‌شود این نوع ضدعفونی با همراهی افراد مجرب انجام گیرد.

ورود با احتیاط

در هنگام انتقال ماهی باید مطمئن باشید که ماهی اکسیژن کافی در اختیار داشته و با کمترین استرس منتقل شود. یک راه سالم و مطمئن برای افزودن ماهی جدید به آکواریوم استفاده از قرنطینه است. به این ترتیب که آکواریومی با ابعاد کوچک‌تر و هوادهی مناسب انتخاب و به ازای هر لیتر آب ۲ گرم نمک و یا ۴ میلی‌لیتر محلول آکروفلاوین (قابل تهیه از فروشگاه‌های آکواریومی) اضافه کنید و در صورت هوادهی مناسب دمای آب را به ۳۰ درجه سانتی‌گراد برسانید. ماهی را به مدت ۲۴ ساعت در آکواریوم قرنطینه نگه دارید و در ساعات اولیه ماهی‌ها را از نظر تحمل غلظت دارو تحت کنترل داشته باشید. در نهایت ماهی‌ها را با رعایت شرایط هم دمایی به آکواریوم اصلی انتقال دهید. دقت داشته باشید که در تمام مراحل انتقال از تماس دست با ماهی اجتناب کرده و از توری‌های مخصوص ماهی استفاده کنید تا از اعمال استرس بیش از حد به ماهی خودداری شود. تلاش کنید حداقل ۲۴ تا ۳۶ ساعت قبل و بعد از انتقال ماهی از محرومیت غذایی استفاده کنید. اگر به تازگی به جمع آکواریوم‌داران پیوسته‌اید و تجربه کافی در اداره امور بهداشتی یک آکواریوم ندارید، بهتر است برای افزودن ماهی یا هر وسیله و امکانات جدید به مخزن، از یک دامپزشک مجرب مشورت بگیرید.

۳ نکته درباره خرید ماهی‌های آکواریومی

۱) ماهی سالم دارای باله‌های خوب و سالمی است که نسبت به بدن حالت عمودی دارند و باله‌ها هیچ‏گونه بریدگی و پارگی ندارند. در ماهی سالم تمام باله‌ها باید به حالت کشیده و باز باشند، چرا که در اغلب ماهیان بیمار باله‌ها و به خصوص باله دمی در حالت بسته و بی‌رمق است. همچنین روی باله‌ها نباید لکه‌های سفید ریز و پنبه‌ای دیده شود و لبه آنها نیز نباید سفید باشد.

۲)ماهی سالم فاقد هرگونه ضایعات پوستی از قبیل کورک، چرک، دانه‌های سفید و برآمدگی‌های غیرطبیعی است.

۳) ماهی نباید کزکرده و منزوی باشد؛ بلکه باید در تمام سطوح آب مخزن، شنای فعال داشته باشد و تا حد امکان به محرک‌های ایجاد شده عکس‌العمل نشان ‌دهد.

دکتر ابوالفضل محمودی