آلودگی چیست

آلودگی هوا امروز به یکی از مهم ترین موضوعات صحبت بین کارشناسان و صاحب نظران تبدیل شده , مبحثی که به صحبت های روزمره مردم کوچه و بازار نیز وارد شده است

آلودگی هوا امروز به یکی از مهم ترین موضوعات صحبت بین کارشناسان و صاحب نظران تبدیل شده ، مبحثی که به صحبت های روزمره مردم کوچه و بازار نیز وارد شده است.

اما این آلودگی هوا که بسیاری از بیماران قلبی را خانه نشین کرده چیست و از کجا به میهمانی هوای پایتحت آمده ؟ این مهم ترین سئوالی است که این روزها کارشناسان محیط زیست در پی پاسخ گویی به آن هستند .

بر این اساس بخش مهمی از آلودگی هوای تهران که هفته های اخیر پایتخت نشینان را خانه نشین کرد و حتی با نعطیلی ادارات نیز دوایی برای درمانش یافته نشد نشات گرفته از دود تولید شده از خودروها و کارخانجات دودزا و ... است .

همچنین بررسی کارشناسان از چگونگی تولید آلاینده ها نشان می دهد آلودگی هوا تغییر در ویژگی‌های طبیعی جو براثر مواد شیمیایی، غباری یا عامل‌های زیست‌شناختی است. جو یا اتمسفر سامانه‌ٔ گازیِ طبیعیِ پویا و پیچیده‌ای‌است که زندگانی در سیارهٔ زمین به آن بازبسته‌است. تحلیل‌رفتن لایه اوزن ِ استروسفر به خاطر آلودگی هوا، دیرزمانی‌است که خطری برای تندرستی مردمان و نیز زیست‌بوم‌های زمین شناخته می‌شود.

این آلودگی هوا ممکن است طبیعی (مانند فعالیت آتش‌فشان‌ها)، یا مصنوعی باشند. آلودگی‌های مصنوعی عمدتا ناشی از فعالیت وسایل نقلیه و کارخانه‌ها هستند

منابع آلوده کنندهٔ هوا به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می‌شود که یکی از آن موارد عبارت است از : فعالیت‌های آتش‌فشان‌ها و آتش سوزی جنگل ها همچنین سهم مهمی از آلودگی هوا به گرد و غبار طبیعی اختصاص دارد و این دسته بندی نباید از دود و منواکسید کربن ناشی از آتش سوزی ها غافل شد .

● باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های مستمر خودروها و کارخانه‌ها میزان دی اکسید گوگرد و دی اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می دهد و به صورت اسید نیتریک و اسید سولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.

● شاخص آلودگی هوا

اگر شاخص آلودگی هوا را ‪۱۰۰فرض کنیم چنانچه غلظت آلاینده‌ها مطابق با ‪۱۰۰باشد هوا استاندارد و چنانچه غلظت آلاینده‌ها کمتر از این میزان باشد کیفیت هوا خوب یا متوسط است و اگر بالاتر از ‪۱۰۰باشد نشان‌دهنده افزایش غلظت آلاینده‌های هوا است.

شاخص آلودگی هوا بر اساس تقسیم بندی هوا بصورت هوای سالم، هوای ناسالم یا غیر بهداشتی، هوای خیلی ناسالم و هوای خطرناک یا بحرانی تعریف می‌شود.

بر همین اساس کارشناسان محیط زیست معتقدند شاخص‌های کیفی هوا را با ‪۵نوع آلوده‌کننده هوا محاسبه می‌کنند که شامل ازن روی سطح زمین، منواکسید کربن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن و گرد و غبار است.

برای هر یک از این موارد، سازمان‌های حفاظت محیط زیست، استانداردی را جهت حفظ سلامت تعریف کرده‌اند.

میزان آلایندگی هر یک از این آلاینده‌ها بر اساس اندازه‌گیری حدود ۱۱ تا ۱۳ ایستگاه دائمی تعیین آلودگی هوای تهران صورت می‌گیرد این ایستگاهها بطور شبانه‌روزی آلودگی هوا را مورد سنجش قرار می‌دهند.

اعداد و ارقامی که در نتیجه این سنجش‌ها حاصل می‌شود تحت عنوان شاخص آلودگی هوا یا شاخص کیفیت هوا به کار برده می‌شود.

عدد شاخص کیفیت هوا را با استفاده با از فرمول های خاصی به دست می آورند ارگ این عدد بین ۱۵۱ تا ۲۰۰ پی پی ام باشد هوا غیر بهداشتی ، صفر تا ۱۰۰ هوا پاک و از ۵۱ تا ۱۰۰ متوسط است و اگر این رقم بالاتر از ۳۰۰ باشد. آلودگی هوا خطرناک است و اگر از ۴۰۰ تجاوز کند شرایط بحرانی می شود.

‪در چنین شرایطی باید یک سری اقدامات را در جهت کاهش منابع آلودگی هوا مانند تعطیلی مدارس و یا تعطیل عمومی انجام شود که به دنبال آن دود ناشی از استفاده از وسایل نقلیه نیز کاهش می‌یابد.

● آلودگی در محیطهای بسته

آلودگی هوا در دو دسته آلودگی‌های هوا در فضای باز و آلودگی‌های هوا در فضای بسته تقسیم بندی و از جمله آلودگی‌های فضاهای بسته آلودگی ناشی از دود سیگار است.

سایر آلاینده‌های فضای بسته شامل دود مواد غذایی، دود وسایل گرمازا، آلودگی ناشی از وسایل و دستگاه‌های موجود در محیطهای کاری شامل دستگاه پرینتر و کپی، مانیتورها و سایر دستگاه‌ها است.

در برخی مواقع آلودگی محیطهای باز به فضای بسته وارد می‌شود که این امر باعث ایجاد آلرژی‌هایی از جمله ایجاد قارچ در فرد می‌شود.

این گزارش می افزاید آلودگی هوا به معنای مخلوط شدن هوا با گازها،قطرات و ذراتی است که کیفیت هوا را کاهش می‌دهند. در شهرها، ماشین‌ها و اتوبوس‌ها، هواپیماها و نیز صنایع و ساختمان‌سازی ممکن است باعث آلودگی هوا شوند.

در خارج از شهرها غبار حاصل از شخم زدن زمین به وسیله تراکتورها، ماشین‌ها و کامیون‌هایی که در جاده‌های شنی یا خاکی می‌رانند، ریزش کوه و دود حاصل از آتش سوزی بیشه‌ها و مزارع باعث آلودگی‌هوا می‌شود.

یک عامل مهم دیگر آلودگی هوا در اغلب شهرهای بزرگ گاز ازن در سطح زمین است. ازن در سطح زمین هنگامی تشکیل می‌شود که گازهای آلاینده حاصل از اتومبیل‌ها و سایر وسائلی که سوخت مصرف می‌‌کنند با نور خورشید واکنش می‌کند؛ در نتیجه گاز ازنی به وجود می‌‌‌‌آید که برای انسان سمی است.

این گاز ازن در شرایط ساکن بودن هوا، درخشندگی نور خورشید و آب‌وهوای گرم بیشتر به وجود می‌‌آید. این ازن در سطح زمین را نبایدبا "ازن خوب" که کیلومترها بالاتر در قسمت فوقانی جو زمین قرار دارد و اشعه ماوراء بنفش مضر خورشید را جذب می‌کند اشتباه گرفت.

اگزوز اتومبیل در شهرها آلاینده‌های متعددی را از خود خارج می‌کند از جمله مونوکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق از جمله ذرات کوچکتر ١٠ میکرومتر،بنزن، فرمالدئید، هیدروکربن‌های چندحلقه‌ای.

از نظر آلودگی هوا، تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان محسوب می شود" این جمله ای اشنا است که هر سال با سرد شدن هوا از سوی مسئولان مختلف کشوری می شنویم. هر بار هم مسئولان از نبود یک قانون جامع برای کاهش آلودگی هوا گلایه می کنند اما با تمام شدن سرما یا بارندگی این مسئله فراموش می شود.

همچنین افزایش میزان آلاینده های هوا مربوط به تمامی مناطق به ویژه مراکز پرتردد است و در تمامی مراکزی که تردد بالاست میزان آلاینده منوکسید کربن یا یکی از آلاینده های هوا بیش از حد مجاز است. حتی در منطقه ای مانند سرخه حصار ایستگاه سنجش آلودگی هوا افزایش میزان آلاینده ها را نشان می دهد.

این در حالی است که محققان دانشگاه هاروارد، با همکاری محققان دانشگاه بریگام، نتایج مطالعه‌ای را چاپ کرده‌اند که نشان می‌دهد با کم کردن آلودگی هوای شهرهای صنعتی، می‌توان تا ۵ ماه به عمر افراد اضافه کرد. اهمیت نتایج مطالعاتی از این دست آن است که می‌تواند منشا بزرگترین آلاینده‌ها و خطرناک‌ترین آنها را برای سلامت انسان مشخص کند. وقتی بودجه و امکانات و توان محدودی برای مبارزه با آلودگی هوا داریم، مهم است که بدانیم کدام‌یک از آلاینده‌ها برای سلامت بشر بیشترین اثر منفی را دارند که بودجه محدود خود را صرف مقابله با آن کنیم.