جمعه, ۲۱ دی, ۱۴۰۳ / 10 January, 2025
گل مژه خاری در چشم
«گلمژه» آبسه کوچک و عفونت غدد سباسه (غدد چربی مو) مژهها است. البته عفونت گلمژه جزئی است ولی از دو لحاظ بسیار اهمیت دارد؛ یکی ظاهر ناخوشایند و دیگری درد.
معمولا عفونت باکتری استافیلوکوک در غدد سباسه مژه به گلمژه منجر میشود. این باکتری عامل عفونتهای مختلفی از زخم و بافت نرم تا دستگاه تنفسی است. ابتلا به گلمژه متعلق به سن یا رده خاصی نیست، البته از بیماریهای رایج نوزادان به شمار میرود و بزرگسالان همه سنین نیز ممکن است بدان دچار شوند.
میزان ابتلا به گلمژه در نژادهای مختلف یکسان است ولی در دهههای سوم تا پنج عمر بیشتر دیده میشود. معمولا گلمژه در مبتلایان به بیماریهایی همچون دیابت یا دیگر بیماریهای مزمن بیشتر ظهور میکند.
افرادی که چربی خون بالا دارند نیز در معرض ابتلا قرار دارند چون بالا بودن چربی احتمال انسداد غدد سباسه را افزایش میدهد. اما در این بیماران پایین آمدن چربی خون معمولا از احتمال ابتلا نمیکاهد.
از طرفی ریسک ابتلا به گلمژه در اثر استرس و تغذیه نامناسب افزایش مییابد. همچنین تیغ آلوده برای اصلاح نیز ممکن است به گلمژه بینجامد.
اگر آقایان برای اصلاح موهای اطراف چشم از همان تیغی استفاده کنند که موهای سبیل و اطراف دهانشان را تراشیدهاند با پخش کردن باکتریهای استافیلوکوک (مخصوصا مولد گلمژه و عفونی چشم) در اطراف چشم احتمال بروز گلمژه را بالا میبرند چون این باکتری بهطور طبیعی در بینی وجود دارد. عوامل تحریککننده همچون سیگار کشیدن، استفاده از مواد بهداشتی آرایشی یا لنز (عدسی) تماس چشم نیز ممکن است به گلمژه منجر شود.
علائم اولیه گلمژه حساسیت پوست، درد و قرمزی در بخش مبتلاست. علائم بعدی عبارتند از خارش، تورم، اشکریزی چشم، حساسیت به نور و حس ناراحتی هنگام پلکزدن. توده برآمده زردرنگی نیز در آن قسمت دیده میشود. حتی در بعضی موارد ترشحات چرکی از گلمژه خارج میشود. البته بسیاری هنگام زدن گلمژه از تاری دید شکایت دارند. باید یادآور شد که گلمژه مستقیما دچار تاری دید نمیشود بلکه در مواردی که ضایعه بزرگ باشد تورم آن بر قرنیه فشار میآورد و باعث آستیگماتیسم و در نتیجه تاری دید میشود.
درمان؛ بهطور معمول، اکثر گلمژهها خودبهخود ظرف چند روز از بین میروند ولی با کمپرس گرم یا کندن مژه درگیر میتوان پروسه درمان را سرعت بخشید. برای این منظور یک حوله تمیز را با آب جوشیده گرم مرطوب کرده، بهمدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی چشم مبتلا قرار دهید. همچنین ماساژ ملایم به تسکین درد و تخلیه ترشحات کمک میکند. کمپرس گرم را میتوان در روز ۳ تا ۴ بار انجام داد.
گلمژه را میتوان نوعی جوش بهشمار آورد. بسیاری نیز با همین ذهنیت آن را فشار میدهند تا محتویاتش تخلیه شود اما این کار ممکن است باعث گسترش عفونت به بافتهای مجاور شده و منجر به وخیمترشدن بیماری شود. اگر پس از چند روز با انجام آنچه گفته شد، گلمژه درمان نشود، به چشمپزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم با انجام یک جراحی کوچک، آن را تخلیه کند. تخلیه گلمژه با بیحسی موضعی و از سمت پشت پلک انجام میگیرد.
در صورت بازشدن توده چرکی، حتما باید محل زخم تمیز شود تا از عفونتهای بعدی جلوگیری بهعمل آید. هنگام ابتلا به گلمژه و در دوره درمان، هرگز نباید از لنزهای تماسی استفاده کرد.
بهکار بردن مواد آرایشی توصیه نمیشود و حتیالامکان باید از تماس دست با ضایعات، خودداری کرد.
ممکن است پزشک پماد یا کرمهای آنتیبیوتیک موضعی تجویز کند که باید مطابق دستورالعمل پزشک، مورد استفاده قرار گیرد.
پیشگیری؛ بهتر است حتیالامکان از تماس دست با چشم خودداری کنید. اگر در مواردی باید به چشم دست بزنید، ابتدا دستهایتان را بشویید. لوازم آرایش چشم، مخصوصا ریمل را حتی اگر ظاهر سالمی دارد، حداقل هر ۶ ماه یک بار تعویض کنید، چون باکتری در لوازم آرایش رشد میکند و ممکن است به گلمژه بینجامد.
گلمژه پس از بهبود، ممکن است دوباره عود کند. برای جلوگیری از عود بیماری بهطور منظم پلکها را با آب ولرم یا شامپوی بچه رقیقشده بشویید. در بعضی موارد، بیماریهای دیگر پلک همچون بلفارین (التهاب لبه پلک) یا شالازیون (تودههای لبه پلک) باعث بروز گلمژه میشود، حتی بیماریهای جدی مثل تومور، ظاهری مشابه به گلمژههای مکرر دارند. به همین دلیل مراجعه به چشمپزشک در این شرایط اهمیت فراوان دارد.
● گلمژه و شالازیون
شالازیون یکی دیگر از تودههای لبه پلک است که در ابتدا ظاهری مشابه با گلمژه دارد. در اثر انسداد مجرای غدد سباسه مژه برجستگیهای کوچک در لبه پلک شکل میگیرد که شالازیون خوانده میشود و نوعی کیست به شمار میرود. ممکن است شالازیون در ابتدا همانند گلمژه ملتهب و متورم باشد ولی درد و قرمزی پس از مدتی از بین رفته، توده متورم بر جای میماند.
اندازه برجستگی شالازیون ثابت نیست و ممکن است به تدریج کوچکتر یا بزرگتر شود و در بعضی موارد ضایعه از ابتدا به شکل توده متورم و بدون درد و التهاب بروز میکند.
بهطور معمول شالازیون مشکل چشمی مهمی ایجاد نمیکند و پس از چند هفته تا چند ماه به مرور زمان جذب میشود اما شالازیونهای بزرگتر به دو دلیل ظاهر ناخوشایند و فشار روی قرنیه باید توسط پزشک درمان شوند.
فشار توده شالازیون روی قرنیه ممکن است همچون گلمژه به آستیگماتیسم بینجامد.
درمان شالازیون؛ روش اصلی درمان شالازیون جراحی است که با استفاده از بی حسی موضعی انجام میشود. روش دیگر تزریق داروهای استروئیدی (ضدالتهاب) به داخل ضایعه است. از این روش در مواردی استفاده میشود که چندین شالازیون کوچک روی پلک وجود داشته باشد و نتوان آنها را با جراحی خارج کرد یا محل توده شالازیون طوری باشد که جراحی آن احتمال آسیب به بافتهای مجاور را به همراه داشته باشد. شالازیون نیز ممکن است در بعضی افراد چندین بار عود کند.
نکته مهم در شالازیون مکرر مانند گلمژه مراجعه به چشمپزشک است. چون در بعضی مواقع بیماریهای جدی چشم همچون تومورهای بدخیم پلک به شکل شالازیونهای مکرر ظاهر میشود و تشخیص این بیماری فقط از عهده چشمپزشک برمیآید.
همچنین ممکن است بیماریهای دیگر همچون التهاب لبه پلک یا مشکلات غدد سباسه مژهها و لبه پلک به عود مکرر شالازیون بینجامد که کنترل عامل بیماری توسط چشمپزشک در جلوگیری از عود شالازیون موثر است.
● بلفاریت
التهاب پلک، بلفاریت خوانده میشود و در آن لبههای پلک ملتهب میشوند. در بسیاری از موارد بلفاریت باعث شکلگیری گلمژه میشود. معمولا بلفاریت باعث میشود در دو چشم قرمزی، خارش و تحریک پلکها به وجود آید. ظاهر آن شباهت فراوانی به التهاب چشم دارد.
از آنجا که حس تحریک و ناراحتی در چشم به وجود میآورد،اکثر بیماران فکر میکنند چشمشان به اندازه کافی رطوبت ندارد و قطرههای مرطوبکننده چشم اثر درمانی چندانی در بلفاریت ندارند. این بیماری ممکن است رو یا داخل پلک را درگیر کند.
اگر لبه پلک مبتلا باشد، ظاهری مانند شوره سر دارد و گهگاه به عفونت استافیلوکوکی مبتلا میشود که در این حالت گلمژه بروز میکند. بلفاریت داخل پلک ـ جایی که با چشم در تماس است ـ به دلیل وجود غدد چربی در آن قسمت است.
نوع دوم شایعترین نوع بلفاریت به شمار میآید و اکثرا در افرادی دیده میشود که دارای پرکاری غدد چربی پوست هستند. بلفاریت همچون شوره سر هیچ علائمی ندارد تا زمانی که بیماری گسترش یابد. در این هنگام در چشمها حس وجود شئ خارجی و سوزش حس میشود. رنگ مژهها نیز مات میگردد.
درمان بلفاریت؛ مهمترین بخش درمان بلفاریت رعایت بهداشت روزانه چشم به طریقی است که گفته خواهد شد. معمولا بلفاریت همواره با فرد مبتلا همراه است، به همین دلیل رعایت بهداشت روزانه از اهمیت فراوانی برخوردار است.
۱) نرمکردن لبههای پلک با روغن: پس از کمپرس گرم پلکها به مدت چند دقیقه، لبههای پلک را با پمادی که دکتر تجویز کرده آرام ماساژ دهید.
۲) برداشتن پوستههای لبه پلک: هنگام استحمام با صابون مناسب صورت یا شامپوی بچه و لیف نرمی صورت را تمیز کنید. سپس چشمها را بسته و لبه پلکها را با لیف به آرامی پاک کنید.
۳) کم کردن باکتریها با آنتی بیوتیک: (با تجویز دکتر) پس از تمیز کردن پلکها از پماد چشمی تجویز شده روی پلک بمالید. از آنجایی که پماد باعث تاری دید میشود، بهتر است این کار را قبل از خواب انجام دهید.
در اغلب مواقع میتوان با کمی ماساژ غدههای لبه پلک را تخلیه کرد.
پزشک براساس درجه التهاب پلک، پماد آنتیبیوتیک یا قطرههای ضدالتهاب (استروئید) تجویز میکند تا تحریک چشم کمتر شود، اما از آنجا که استفاده از این داروها به مدت طولانی عوارضی در پی دارد، بیمار باید همواره تحت نظر پزشک باشد.
اگر درمانهای مذکور تاثیری نداشته باشد، باید بیمار از لحاظ آلرژی و حساسیت مورد آزمایش قرار گیرد. پاسخ بدن به حساسیت در مقابل گرد و خاک و عوامل مشابه ممکن است به التهاب پلک، تحریک و خشکی چشم بینجامد.
مترجم: پگاه ویل
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست