برای خودش هیچ چیز نمی خواست

امام به مردم اعتماد داشت برای خودش هیچ چیز نمی خواست

در چهره یک حاکم و زمامدار و رهبر، امام بزرگوار مردی هوشیار و باشهامت، باتدبیر، باابتکار و دریادل بود. موج های سهمگین مقابل او چیز کم اهمیتی محسوب می شدند. هیچ حادثه سنگینی نبود که بتواند او را شکست دهد و او را به خضوع مقابل آن حادثه وادار کند. امام از همه حوادث تلخ و سختی که در زمان ۱۰ ساله رهبری ایشان پیش آمد بزرگ تر بود. هیچ یک از این حادثه ها، جنگ، حمله آمریکا، توطئه های کودتا، ترورهای عجیب و غریب و محاصره اقتصادی نمی توانست این مرد بزرگ را دچار احساس ضعف و شکست کند. از همه این حادثه ها، قوی تر و بزرگ تر بود. معتقد به مردم بود. حقیقتاً به آرای مردم اعتقاد داشت. به مردم از صمیم قلب علاقه داشت. به مردم عشق می ورزید و آنها را دوست می داشت.

آنچه در زمامداران مختلف عالم، مایه امتیاز آنها می شد، تا جایی که من بررسی کردم و به ذهنم رسید ما در امام مجتمع می دیدیم. او هم عاقل بود، هم دوراندیش بود، هم محتاط بود، هم دشمن شناس بود، هم به دوست اعتماد می کرد، هم ضربه های قاطع به دشمن وارد می کرد. همه چیزهایی که برای یک انسانی لازم است تا بتواند در چنین جایگاه حساس و خطیری انجام وظیفه کند و خدا و وجدان خود را راضی کند، در این مرد جمع بود.

امام به مردم اعتماد داشتند. انقلاب که پیروز شد، امام می توانست اعلام کند نظام ما، یک نظام جمهوری اسلامی است. از مردم هم هیچ نظری نخواهند. هیچ کس هم اعتراضی نمی کرد. اما این کار را نکرد. درباره اصل نظام و کیفیت نظام، رفراندوم راه انداختند و از مردم نظر خواستند. مردم هم گفتند جمهوری اسلامی و این نظام تحکیم شد. برای تعیین قانون اساسی، امام می توانست یک قانون اساسی مطرح کند. همه مردم، یا اکثریت قاطعی از مردم هم یقیناً قبول می کردند. می توانست عده ای را معین کند و بگوید اینها بروند قانون اساسی بنویسند. هیچ کس هم اعتراض نمی کرد. اما امام این کار را نکرد.

امام انتخابات خبرگان را به راه انداختند. حتی عجله داشتند این کار هرچه زودتر انجام بگیرد. امام دو ماه از پیروزی انقلاب نگذشته بود که اولین انتخابات را به راه انداخت. یکی دو ماه بعد، انتخابات خبرگان قانون اساسی بود. چند ماه بعد، انتخابات ریاست جمهوری بود. چند ماه بعد، انتخابات مجلس بود. در یک سال امام چهار بار از نظر مردم برای چیزهای گوناگون استفسار کرد. برای اصل نظام، برای قانون اساسی نظام، برای ریاست جمهور، برای تشکیل مجلس شورای اسلامی.

امام به معنای واقعی به آری مردم معتقد بود. یعنی آنچه را که مردم می خواهند و نظرشان بر آن متمرکز می شود. البته در این کارها هیچ وقت سررشته کار را به دست سیاست بازان نمی داد. مردم غیر از سیاست بازانند. غیر از مدعیان سیاستند. غیر از مدعیان طرفداری مردم. امام به مردم اعتماد داشت. امام به خیلی از گروه ها و احزاب و داعیه داران و سیاست بازها و حزب بازها و امثال اینها کاری نداشت. به اینها میدان هم نمی داد که بیایند زیاده طلبی کنند، به نام مردم حرف بزنند و به جای مردم تصمیم بگیرند. لیکن به آری مردم احترام می گذاشت.

جنگ پیش آمد. در نقش فرمانده نیروهای مسلح ظاهر شد. مساله محاصره اقتصادی پیش آمد، امام پشتیبان کامل بود، پشتیبان روحی دستگاه های دولتی. اول انقلاب، برای کارهای گوناگون و برای حمایت از مستضعفان و محرومان، امام دستورهای فراوانی دادند و کارهای زیادی انجام گرفت. مؤسسه هایی مثل جهاد سازندگی، بنیاد مسکن، کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و جانبازان، بنیاد پانزده خرداد، برای کمک رسانی به مردم تشکیل شد. مسائلی که برای امام در حاکمیت و در اداره کشور مطرح بود، اینها بود. این بعد حاکم و رهبر بودن امام در موضع یک انسان مقتدر و یک انسان بااراده بود. انسانی که اگر جنگ پیش بیاید، می تواند تصمیم بگیرد. برای اداره یک کشور و برای مواجهه با دشمنان، می تواند تصمیم بگیرد.

همین انسان، در چهره زندگی شخصی و خصوصی خود، یک انسان زاهد و عارف و منقطع از دنیاست. البته منظور، دنیای بد است. همان چیزی که خود او می گفت دنیای بد آن چیزی است که در درون شماست. ظاهر طبیعت، زمین و درخت و آسمان و اختراع ها و امثال اینها دنیای بد نیست، اینها نعمت های خداست. باید اینها را آباد کرد. دنیای بد خودخواهی، افزون طلبی، احساس تعلقی است که در درون توست. امام از این دنیای بد به کلی منقطع بود. او برای خودش هیچ چیز نمی خواست. برای حاج احمدآقا، تنها پسرش که عزیزترین انسان ها برای امام بود بارها ما این را از امام شنیده بودیم که می گفتند اعز اشخاص در نظر من ایشان است در ده سال آن بزرگ، یک خانه نخرید. ما مکرر رفته بودیم و دیده بودیم که عزیزترین کس امام، در باغچه ای که پشت حسینیه منزل امام بود، داخل ۲۳ اتاق زندگی می کرد.

امام برای خود، زخارف دنیوی و ذخیره و افزون طلبی نداشت و نخواست. هدیه های فراوانی برای امام می آوردند که آن هدیه ها را در راه خدا می داد. آنچه را هم که داشت و متعلق به خود او بود و مربوط به بیت المال نبود، برای بیت المال مصرف می کرد. همان آدمی که حاضر نبود آن روز با ده میلیون، پانزده میلیون، یک خانه قابل قبولی برای پسرش بخرد ولو از مال شخصی خودش صدها میلیون تومان مال شخصی خود را برای آبادانی، برای کمک به فقیران، برای رسیدگی به سیل زدگان و جاهای مختلف دیگر صرف می کرد.

متن سخنرانی رهبر انقلاب در دهمین سالگرد درگذشت امام